روز مالیات 16 تیر ماه روز ملی مالیات و تا 23 همان ماه به نام هفته مالیات نامگذاری شده است. ماليات، واژهاي عربي است که در زبان فارسي به معاني باج، خراج، ارتفاع، حاصل و محصول به کار ميرود. اين واژه جمع ماليه به معناي چيزي است که به دارايي و اموال تعلق دارد. ماليات در اصطلاح، سهمي است که به موجب اصل تعاون ملي و براساس مقررات، شهروندان موظف اند از ثروت و درآمد خود، به منظور تأمين هزينه هاي عمومي و حفظ منافع اقتصادي يا سياسي و اجتماعي کشور، به قدر و توانايي خود به دولت بدهند تا دولت در هر موردي که مصلحت بداند، مصرف کند. 16 تیر; همه ساله چنین روزی تحت عنوان روز مالیات گرامی داشته می شود . وجوهی كه دولت برای تأمین هزینه های خود از اشخاص اخذ می نماید مالیات نامیده می شود. مانند مالیات بر ارث - حق تمبر - مالیات بر درآمد املاك- مالیات بر درآمد حقوق - مالیات بر درآمد- مشاغل مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی - مالیات بر درآمد اتفاقی. ایرانیان از زمان هخامنشیان برای دریافت مالیات و امور مالی كشور دفاتر و سازمانهای مرتبطی داشتند. در زمان ساسانیان اخذ مالیات صورت كاملتری بخود گرفت و سه نوع مالیات بنامهای اراضی، سرشماری و سرانه دریافت می شد. پس از تسلط اعراب به ایران، در زمان حجاج بن یوسف ثقفی دفاتر مالیاتی از فارسی به عربی برگردانده شد و در دوره سلجوقی با دستور عبدالملك كندری وزیر طغرل مجدداً به فارسی بر گردانده شد. در زمان سلطنت صفویه تجارت خارجی و درآمد گمركی به مالیات اضافه و در دوره افشاریان گسترش بیشتری یافت. در دوره قاجاریه وضع مالیه كشور بواسطه جنگها، مسافرتها و ضعف پادشاهان رو به ركود گذاشت و با زحمات طاقت فرسای امیركبیر گامهای سودمندی برداشته و برای وصول، نگهداری و مصرف خزانه مقررات جدیدی وضع گردید. قبل از مشروطیت شاهان تمام در آمدها و عواید كشور را در اختیار داشته و تمام مخارج نیز به فرمان و تصویب شخص او صورت می گرفت. با انقلاب مشروطه در سال 1285 اولین كابینه قانونی تشكیل و ناصرالملك بعنوان نخستین وزیر مالیه از مجلس شورای ملی رای اعتماد گرفت. از سال 1300 به بعد دگرگونیهای زیادی در وزارت مالیه رخ داد. بالأخره در سال 1353 قانون تشكیل وزارت امور اقتصادی و دارائی با 6 ماده به تصویب مجلس شورای ملی سابق رسید. با توجه به اینكه حكومت اسلامی از اهم احكام اسلام و حاكم بر بقیه احكام فرعی است، لذا خداوند متعال برای حكومت، منبع مالی قرار داده است كه این منابع مالی همان مالیاتهای شرعی و اسلامی است. خمس و زكات دو مورد از عمده ترین مالیاتهای اولیه اسلام است كه حكومت اسلامی با اخذ مالیات از مردم، به مصرف اداره جامعه و پیشرفت و توسعه كشور اسلامی می رساند. همچنین هزینه ها و مخارج تشكیلات حكومت اسلامی از محل همین مالیاتها تأمین می شود. امیرمؤمنان علی علیه السلام درباره اثرات مالیات در اداره جامعه اسلامی می فرمایند: « ولم یستقم امره الا قلیلا » حكومت، با نابودی مالیات جز اندكی دوام نمی آورد. با اینحال می فرمایند: « ولا تضربن احدا سوطا لمكان درهم » برای گرفتن درهمی (مالیات) كسی را باشلاق نزنید. در نظام اقتصادی اسلام هدف از دریافت مالیات؛ اداره جامعه اسلامی، تأمین نیازهای نیازمندان، حفظ سرمایه ها، اصلاح و تقویت نیروهای مسلح می باشد.
