هنر نقاشي موزائيك

نگرشی بر تاریخ "نقاشی موزائیک " :
هنر موزائیک گستره وسیعی در تاریخ دارد و نمونه های چشمگیری تاکنون باقی مانده است .نقاشی موزائیک اثری است با دوام مناسب برای مکانهای عمومی و فضاهای بیرون مثل پارکها،خیابانها،فروشگاهها و فضاهای تجاری و نمایشگاهی می باشد وهم مناسب کار روی سطوح و تابلوهای قابل حمل مثل میز و صندلی و غیره می تواند باشد.موزائیکهایی که از تمدنهای مختلف به جا مانده اند هر یک به شیوه مستقلی اجرا شده اند.

امروزه ما سر منشا این هنر را ایتالیا می دانیم چرا که آثار بسیاری در دیوارها و کفهای موجود در رم موجود است ولی اصل سر منشا آن دوران خیلی قبل از رومیهاست .دلیل اینکه ما با گذشته پیوند خورده ایم همان سخت بودن و با دوام بودن مواد استفاده شده در ساخت آثار موزائیکی است،مثل سنگ،شیشه و سرامیک در نتیجه نمونه های قدیمی بسیاری پس ار قرنها به صورت سالم تا کنون به جا مانده اند و امروزه هم می توان آنها را دید.

قدیمی ترین آثار موزائیکی به جا مانده مربوط به حدود 3000 قبل از میلاد است که توسط سومریها در منطقه بین النهرین یا عراق کنونی ساخته شد.این اثر از سنگریزه های رنگی که روی سطوح دیوار فشار داده شده ساخته شده است.

مصریان از قطعات یا تکه های مواد رنگی و سنگهای قیمتی برای آراستن دیوارها ،مبلمان،اشیا تزئینی و انواع زیوز آلات استفاده کردند.یونانیان قدیم اولین تمدنهایی بودند که از سنگهای طبیعی و مهره ها در رنگهای متنوع بهره بردند تا موفق به تولید آثاری پایدار شدند .رومیها بااین تکنیک و ممارستهای فراوان با برش سنگهای طبیعی به شکل مکعبهای منظم اقدام به ساخت موزاییک نمودند هم چنین از گل پخته وبرخی شیشه ها در آثاری خاص استفاده کردند دیگر رومیان نیز استفاده از ملات وسیمان را ابداع کردند و همین ابداع سبب شدکه آثار موزاییکی به طرز متحیر کنده ای با دوام گردد و در نتیجه بسیاری از آثار موجود در کفها و دیوارها پس از قرنها به همان زیبایی و درخشندگی سالم باقی بمانند.این آثار در قسمتهایی از امپراتوری روم بودند وهستند .

رومیها در آثارشنان از طیف متنوعی و شگفت آور از موضوعات و شیوه ها استفتده می کردند.از موضوعات رئالیستی زندگیهای روزمره ،خدایان و اله ها گرفته تا موضوعات تزئینی خالص و حاشیه های هندسی

این آثار با رنگهای طبیعی مواد اجرا میشد آنها از خاکستریها،قهوه ای مایل به قرمز،اکر،سفید ،آبیها و سبز های مات بهره می بردند.رشد مسیحیت سبب افزایش موضوعات جدید شد اما رنگها وتکنیک تغییر نکردند تا زمان بیزانس .

در ایران نیز در دوره ساسانیان هنر موزائیک را اجرا می کردند....



آموزش نقاشی موزائیک:
1- تعریف:
موزائیک در لغت تکه تکه به هم پیوستن معنی می دهد.نقاشی موزائیک عبارت است از چیدمان قطعات سخت رنگی کنار هم به منظور ایجاد یک نقش .و یکی از پایدارترین و مستحکم ترین نقاشی های دیواری محسوب می گردد.

2- شروع کار
برای شروع باید 3 مرحله را در نظر گرفت:
1- انتخاب مواد و مصالح
2- انتخاب سطح کار
3- انتخاب طرح یا الگو

3- مواد ومصالح:
در تعریف نقاشی موزائیک به استفاده از قطعات سخت و رنگی اشاره شد حال انواع این مواد را به صورت زیر مشاهده می کنید:

- کاشی - جواهرات بدلی

-سرامیک - صدف و گوش ماهی

-اتواع مهره - ظروف شکسته چینی،سفالی و سرامیکی

-سنگ طبیعی و مصنوعی - ورقهای فلزی

-آینه - ...

- شیشه رنگی

نکته :
ضخامت و جنس این مواد متفاوتند ولی می توان آنها را به صورت تلفیقی و یا به صورت مجزا کار کنید.به عنوان مثال می توان روی سطح کاری را تماما با خرده های آینه پر کنید یا سطح کار را فقط با انواع مهره پر کنید.

4- سطح کار
شما می توانید روی سطوح مختلفی برای زیرکارتان استفاده کنید :
1- سطح چوبی چسب مناسب=چسب چوب

- سطوح چوبی MDFبا ضخامتهای بین8 میلیمتر الی 16 میلی متر .البته بسیار بهتر است از MDFهای خام استفاده نمایید تا با روکش.در ضمن اگر ابعاد کارتان از 80 سانتی متر بیشتر است ،ضخامت آن را 16 میلی متر انتخاب کنید.تا در اثر سنگینی کار تاب بر ندارد.

- سطوح چوبی HDF

- تخته های 3 لایی،5 لایی،7 لایی و 9 لایی

نکته: حتی المکان از فیبر و نئوپان استفاده نکنید.زیرا به راحتی تاب بر می دارند.
2- سطح سفالی چسب مناسب=چسب چوب
- سطح سفالی خام مورد نظر است در هر شکل و اندازه ای.

3- سطح گچی چسب مناسب=چسب بتن

انواع دیوارهای گچی و مجسمه های گچی مورد نظر است.

4- سطح سیمانی و بتنی چسب مناسب=چسب آهن - چسب بتن

5- سطح آینه ها و شیشه ها چسب مناسب=چسب رازی-چسب آکواریوم

6- کاشی و سرامیک(مثل سرویسهای بهداشتی) چسب مناسب=چسب کاشی

5- طرح – الگو
انتخاب طرح آزاد است و تقریبا هر طرحی را می توان به نقاشی موزائیک تبدیل نمود.

1-از طرحهای نقاشی به صورت آبرنگ،اکرلیک،مدادرنگی،رنگ روغن ویا هر نوع دیگر نقاشی استفاده نمائید.البته برای کپی کردن بهتر است از آثار بزرگان کپی نمایید.

2-نقشهای پارچه و لباس

3-عکسهای مختلف (یادگاری ،پوستر،منظره ...)

4-کپی از طرحهای موزائیکی

نکته:
طرحها می توانند رئال ( واقعی) و یا انتزاعی (غیر واقعی) باشند.



6-ابزار کار
1-انبر مناسب جهت شکستن کاشی و سرامیک

نکته:از نظر مارک و اندازه متنوعند.

2-چسب در انواع مختلف (گفته شد که برای سطوح مختلف چسب مناسب با همان را استفاده کنید.)

3- عینک ایمنی یا عینک کارجهت محافطت از چشم

4-ماژیک CD

5-سوهان مخصوص آهن

6-پنس یا پنست

7-کاغذ کاربن یا پوستی – چسب نواری

8-مداد و پاک کن-خط کش

9-لباس کار و یا پیش بند

7- ملات

ملات به نامهای دوغاب ریزی و بند کشی نیزمرسوم است.از ملات به سه منظور استفاده می شود:

1-یکنواختی و اتحاد کل کار

2-پر کردن حفره های بین قطعات

3-پایداری و استحکام هر چه بیشتر کار

نکاتی که باید هنگام ملات ریزی دقت داشت عبارت است از:
1- زمان ریختن ملات و زمان پاک کردن آن بسیار اهمیت دارد .زمان مناسب برای انجام ملات وقتی است که کار به اتمام رسیده وچسب آن کاملا خشک شده باشد.در غیر این صورت قطعات از سر جایشان کنده می شوند.خشک شدن چسب نیز بسته به نوع چسب ،ضخامت چسب ونوع سطح کار متفاوت است .

2-استفاده از مهره های بافت دار پس از ریختن ملات مهم است، زیرا سیمان یا ملات لابه لای حفره های آن نفوذ کرده و تمیز نمی شوند.برای این کار جای قطعاتی که می خواهید مهره قرار دهید را خالی گذاشته، سپس هنگام تمیز کردن کارتان مهره های مورد نظر را قرار دهید.

3-استفاده از دستکش ظرفشویی و لباس کار ضرورت دارد.

4-بهتر است هنگام ساختن ملات از ماسک استفاده کنید.

5-هرگزپس از اتمام کار ظروف آغشته به ملات را داخل ظرفشویی یا سینک نشویید چرا که لوله های ساختمان به مرور کاملا بسته می شود.برای ممانعت از این اتفاق باید آنها را با پارچه یا روزنامه تمیز کنید.

انواع ملات:
1- پودر بند کشی آماده رنگی - ایرانی و خارجی آن در مصالح فروشیها موجود است.

2- پودر بند کشی سفید - که در حقیقت ترکیب سیمان سفید یک پیمانه و پودر سنگ سه پیمانه می باشد.(حتما قبل از مصرف آنها را از صافی رد کنید یا اصطلاحا الک کنید.)

3- پودرچسب کاشی – رنگ ان هم سفید است.

4- چسب کاشی – به شکل خمیری است .از این چسب هم به عنوان چسب و هم به عنوان ملات استفاده می شود.معمولابرای فضاهای مرطوب مثل سرویسهای بهداشتی وگلدان مناسب است.

انتخاب رنگ ملات:
شاید برایتان جالب باشد که بدانید ملات را در رنگهای مختلف می توان بهره گرفت. برای این کار از رنگهایی که حلال آن آب است استفاده کنید مثل پودرهای رنگی،رنگ اکرلیک و...

برای انتخاب رنگ ملات معمولا جاهایی که حاکمیت رنگی آن روشن است از ملات تیره استفاده کرده و برعکس.

نکته:
رنگ خاکستری و تنالیته آن بهترین انتخاب رنگ است زیرا رنگی است خنثی و با تمامی رنگها سازگار است.برای اطلاعات بیشتر در مورد رنگ می توانید کتابهای رنگ رامطالعه فرمایید مثل کتاب رنگ ایتن و...

روش کار:
برای تهیه ملات با پودر بند کشی سفید ابتدا دستکش هایتان را بپوشید وداخل لگنی پلاستیکی پودررا ریخته و رنگ مورد نظر را به آن بیفزایید.به آرامی آب را اضافه کرده و به هم بزنید.تا زمانی که غلظت آن مثل ماست معمولی شود نه خیلی غلیظ که وارد حفره ها نشود و نه خیلی رقیق که از سطح کار بریزد.بعد کل کار را با آن کاملا پوشش دهید تا حفره ها پر از ملات گردند. پس از حدود 30 دقیقه آن را با دستمال نخی یا اسفنج پاک و تمیز نمایید.اینکار را ادامه داده تا کارکاملا برق بزند.

نکته:
اگر از چسب کاشی به عنوان ملات استفاده می کنید آنرا آرام آرام و با کاردک دندانه دار روی کار بمالید سپس هر قسمت را پاک و تمیز نمایید .آب به آن اضافه نکنید .و همچنین برای رنگی شدن این نوع از ملات از رنگ اکرلیک استفاده کنید.



8- پتینه:
پتینه مبحث گسترده ای دارد ولی روشی از آنرا برای کامل کردن کارهایتان فقط 2 شیوه آنرا برایتان توضیح می دهم.

پتینه نرم: مواد لازم=چسب چوب یا بتن و رنگ

پتینه زبر یا خشن: مواد لازم=چسب چوب یا بتن – پودرمل و رنگ

کاربرد پتینه زبر: روی سطوح عمودی است مثل دیوارها

رنگ مناسب می تواند انواع رنگهای روغنی-پلاستیک-اکرلیک-جوهری و پودری و... باشد.

روش کارنرم:چسب را روی سطح پهن کرده و پس از آنکه خیسی آب چسب از بین رفت روی آن نقش یا بافت ایجاد کنید با ابزاری مثل شانه،چنگال،کاتر،کاردک،سیم ظرفشویی و ...می توانید بافت دهید.کار را بگذارید تا کاملا خشک گردد سپس روی آن را رنگ کنید.

روش کار زبر:ابتدا پودر مل را از صافی رد کرده و با چسب و کمی آب کاملا ترکیب نمایید تا خمیری حاصل شود بعد خمیر را روی سطح پهن کنید و بلافاصله بافت دهید (قبل از خشک شدن خمیر).و پس از آنکه کل سطح پوشش یافت به آن فرصت خشک شدن داده و سپس سطح را رنگ کنید.

نکته:
رنگ روغنی با غلظت قیر و در دو رنگ سیاه و قهوه ای تیره موجود است به نام شاپان و حلال مناسبش تینر روغنی است. رنگ بسیار زیبایی است و در پتینه استفاده زیادی دارد.