پروبیوتیک‌ها ارگانیسم‌هایی مانند باکتری و مخمر هستند که نقش مهمی در بهبود سلامتی دارند. این ترکیبات پرطرفدار امروزه در انواعی از غذاها و مکمل‌ها وجود دارند. این فکر که مصرف برخی از باکتری‌ها می‌تواند به سلامت ما کمک کند در ابتدا با مخالفت‌های زیادی مواجه شد. آخر چگونه ممکن است این باکتری‌های مزاحم که ما برای خلاصی از آن‌ها انواع آنتی‌بیوتیک‌ها را ساخته‌ایم بتوانند به سلامت ما کمک کنند؟! بهتر است این‌گونه شروع کنیم: دستگاه گوارش همه ما دارای بیش از 500 نوع باکتری مقیم است که به هضم و جذب غذا کمک می‌کنند. البته غیر از گوارش نقش‌های دیگری از جمله تقویت سیستم ایمنی هم برای آن‌ها تعریف شده است. محققان بر این باورند که برهم خوردن تعادل بین باکتری‌های موجود در روده می‌تواند شروع‌کننده مشکلات بسیاری در دستگاه گوارش باشد. این همان اتفاقی است که بعد از ابتلا به یک عفونت و یا بعد از مصرف یک آنتی‌بیوتیک رخ می‌دهد. در حقیقت این ارگانیسم‌ها با ورود به بدن و حضور فعال خود در سیستم گوارش منجر به بهبود سیستم گوارشی انسان و بروز اثرات مطلوب سلامتی‌بخش می‌شوند. اما چگونه؟ این ارگانیسم‌ها به واسطه تولید مواد پیشگیری‌کننده از جمله باکتریوسین و اسیدلاکتیک و همچنین با پیشگیری از اتصال و رشد سویه‌های باکتری بیماری‌زا در مخاط روده از بروز بسیاری از عفونت‌ها پیشگیری می‌کنند. پس نقش مهمی در تقویت ایمنی بدن خواهند داشت. شایع‌ترین پروبیوتیک‌هایی که امروز در مواد غذایی و نیز مکمل‌ها یافت می‌شوند لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریا هستند که خیلی وقت‌ها در فرایند تولید مواد غذایی به آن‌ها اضافه می‌شود. اما به طور کلی امروزه پروبیوتیک‌ها به سه صورت مصرف می‌شوند: 1. به صورت مکمل‌های غذایی به شکل پودر، شربت یا قرص 2. مواد غذایی غنی‌شده با پروبیوتیک‌ها مانند ماست، شیر و پنیر 3. و یا مواد غذایی که خود غنی از پروبیوتیک‌ها هستند مثل ماست ساده و طعم‌دار نشده، کفیر، سویا، توفو، حبوبات، لوبیا، کلم آب‌پز، سرکه و ترشی یکی دیگر از دلایل تأثیرات پروبیوتیک‌ها بر کاهش وزن را می‌توان خود مواد غذایی و ترکیبات موجود در آن دانست. دقت کنید، ماست، کفیر، حبوبات، لوبیاها، سویا، کلم همگی از منابع پروبیوتیک‌ها و از مواد غذایی پر طرفدار در کاهش وزن‌اند که محتوی بالای فیبر و کلسیم و همچنین حداقل چربی موجود در آن‌ها این مواد غذایی را به مواد غذایی موثر در کاهش وزن تبدیل کرده است از اثرات سودمند آن‌ها در زمینه‌های مختلف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: با پیشرفت علم و در نتیجه تحقیقات گسترده پروبیوتیک‌ها از سال 1930 طرفداران زیادی پیدا کردند. در حال حاضر این ترکیبات نقش مهمی را در پیشگیری و درمان بیماری‌های مختلف از جمله موارد زیر بر عهده دارند: * اسهال ناشی از عفونت، مسمومیت غذایی و یا مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها * عفونت‌های مجاری ادراری * پیشگیری و یا درمان عفونت‌های قارچی * سندرم روده تحریک‌پذیر * اگزما و بیماری‌های پوستی * کاهش خطر برگشت سرطان مثانه * پیشگیری از ابتلا به سرطان کولون * بهبود و تقویت سیستم ایمنی این کاملا طبیعی است. وقتی دستگاه گوارش به عنوان یکی از مهم‌ترین محل مواجهه با باکتری‌ها، ویروس‌ها و به طور کلی عوامل بیماری‌زا در تعادل و سلامت کامل نباشد، خطر بسیاری از بیماری‌ها افزایش پیدا خواهد کرد. کاری که پروبیوتیک‌ها می‌کنند برقراری تعادل و سلامت در جدار دستگاه گوارش است؛ یعنی همان خط حمله به عوامل بیماری‌زا. پس باعث تقویت سیستم ایمنی روده‌ای می‌شوند و این به معنای پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌هاست. پس به طور کلی تقویت سیستم ایمنی و خاصیت ضدمیکروبی، تعدیل پاسخ‌های ایمنی و کاهش آلرژی‌های غذایی، بهبود کارایی دستگاه گوارش، پیشگیری از یبوست، درمان اسهال حاد کودکان، بهبود هلیکوباکترپیلوری، کاهش اثرات جانبی آنتی‌بیوتیک‌ها، کاهش حساسیت‌های پوستی و عفونت‌های تنفسی، کاهش علائم سندرم روده تحریک‌پذیر، آرتریت روماتوئید، کاهش کلسترول خون از جمله مهم‌ترین تأثیرات مصرف پروبیوتیک‌ها بر بدن است. مطالعات نشان داده‌اند که پروبیوتیک‌ها می‌توانند به کاهش عوارض عدم تحمل لاکتوز کمک کنند. همان طور که می‌دانید افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز بعد از مصرف شیر و فراورده‌های لبنی دچار درد شکم، تهوع، دل‌پیچه و اسهال می‌شوند؛ اما وجود پروبیوتیک‌ها ها با کاهش گاز، اسهال و سایر عوارض ناشی از عدم تحمل به لاکتوز را کاهش خواهد داد. اما زیادی آن‌ها هم می‌تواند مخاطره‌آمیز باشد تحقیقات هنوز به این مسئله که مصرف چه مقدار از این پروبیوتیک‌ها مطلقاً ایمن است پی نبرده‌اند. برخی از افراد حتی از مصرف مقدار کمی از آن‌ها نیز دچار نفخ و دل‌پیچه می‌شوند. ورود مکمل‌های پروبیوتیکی امروزه این مشکلات را بیشتر کرده و عوارض گوارشی ناشی از مصرف زیادی پروبیوتیک‌ها بیش از گذشته شده است. برای کاهش این‌گونه عوارض مصرف پروبیوتیک‌ها بهتر است به جای استفاده از مکمل‌ها از منابع غذایی طبیعی مانند فراورده‌های شیری و لبنی مانند ماست، دوغ، شیر سویا، لوبیا سویا، توفو، کلم‌ها و ترشی‌ها در رژیم غذایی خود استفاده کنید. اما یکی دیگر از تأثیرات پروبیوتیک‌ها بر بدن کمک به کاهش وزن است بررسی‌ها و مطالعات انجام‌شده اظهار دارد که وضعیت باکتری‌ها در دستگاه گوارش افراد چاق و دارای اضافه‌وزن دارای تفاوت‌های قابل‌توجهی در مقایسه با افرادی است که دارای وزن طبیعی هستند. نظریات متعددی وجود دارد که می‌گوید پروبیوتیک‌ها با تأثیر بر سوخت و ساز و انرژی مصرفی توسط بدن می‌توانند میزان چربی ذخیره شدن در بدن را تحت تأثیر قرار دهند؛ اما نه اینکه فکر کنید پربیوتیک‌ها قرص‌های جادویی لاغری هستند و پایان هر چربی در بدن. در حقیقت بهبود هضم و جذب مواد غذایی وتسریع سوخت و ساز و متابولیسم است که مانع تجمع چربی در بدن و سوختن چربی‌های تجمع یافته شده می‌شود و به پروبیوتیک‌ها خاصیت کاهنده وزن را می‌دهد. اما یکی دیگر از دلایل تأثیرات پروبیوتیک‌ها بر کاهش وزن را می‌توان خود مواد غذایی و ترکیبات موجود در آن دانست. دقت کنید، ماست، کفیر، حبوبات، لوبیاها، سویا، کلم همگی از منابع پروبیوتیک‌ها و از مواد غذایی پر طرفدار در کاهش وزن‌اند که محتوی بالای فیبر و کلسیم و همچنین حداقل چربی موجود در آن‌ها این مواد غذایی را به مواد غذایی موثر در کاهش وزن تبدیل کرده است.
