قایق هایی از آتش

«قایق هایی از آتش» مجموعه هفده داستان از نویسندگان پساپست بوم امریکای لایتن است.

​

قایق هایی از آتش.گزیده داستان های نویسندگان پساپست بوم امریکای لاتین. مترجم:بیوک بوداغی.انتشارات آگه.چاپ اول. تهران1392:.1100 نسخه.240صفحه.قیمت: 10000 تومان.

«ده نفر بودیم و نام همه ما رفیق بود. تنها من بودم که پینتور صدایم می کردند. در تاریک روشن هوا، درست پشت میدان دور سگ مرده حلقه زده بودیم. همه چیز در مه فرو رفته بود»[1]

داستان های کوتاه «قایق هایی از آتش» روایت های معترضانه ، پر خون و پر شتابی هستند که بازتاب دهنده فضای سیاسی و خشونت بار مردم امروزی امریکای لاتین است.

اعتراض به فریب ، اعتراض به خشونت های روزمره خانوادگی یا سیاسی، اعتراض به شرایط اقتصادی، بازتاب دهنده تجاوز بدون عقوبت، فساد و دروغ دولت ها و به طور کلی شورش بر علیه واقعیت سخت، چیزی است که در این داستان های کوتاه بازتاب پیدا می کند.

در داستان «پرو، لیما» مردی را توصیف می کند که آرزو داشت نقاش باشد تا شهرش را بدون ویرانه، بدون آوارهایی که آن را زیر و رو کرده بود، بدون سگ های هار نقاشی کند. او در اطراف خود آدم هایی را می بیند که زندگی مچاله شان کرده است. زبان داستان ها بدون طنز و کنایه نیست و از این جهت صرفا خشونت ها و سختی ها را به نمایش نمی گذارد و چنان با کنایه و نیشخند زیرکانه و ظریف سخن می گوید که مخاطب را به شدت تحت تاثیر خود قرار می دهد. این آثار زنده و پر خون هستند و احساس می شود نویسندگانشان همه آنچه توصیف می کنند در زندگی واقعی خود زیسته و تجربه کرده اند.

آغاز «پساپست بوم» در امریکای لاتین مطابق برنامه و عزیمتگاه آن انتشار «ثوتراب» بود که با حمایت مالی «فرانسیس کاپولا» میسر شد. پسا پست بوم امریکای لاتین تلاش کرد از زیر سایه ادبیات کلاسیک خود را برهاند و چشم انداز تازه ای را در حوزه نوشتاری بیابد.

نام های بزرگی چون خوان رولفو، آگوستو روئا باستوس، گارسیا مارکز، کارلوس فوئنتس، ماریو بارگاس یوسا، خورخه لوییس بورخس، سزار وایه خو، پابلو نرودا، اکتایو پاز، لساما لیما، آگوستوس رودا باستوس و دیگران چنان فضای ادبیات امریکای لاتین را تسخیر کرده بودند که امکان فراروی ممکن به نظر نمی رسید.

در داستان «پرو، لیما» مردی را توصیف می کند که آرزو داشت نقاش باشد تا شهرش را بدون ویرانه، بدون آوارهایی که آن را زیر و رو کرده بود، بدون سگ های هار نقاشی کند. او در اطراف خود آدم هایی را می بیند که زندگی مچاله شان کرده است.
جهان هر چه بیشتر تشنه و منتظر رئالیسم جادویی و سحر آمیز بود. صدای معترض نویسندگان نحله «باستا» روز به روز طنین بیشتری گرفت. برای آنها دیگر کتب ادبیات کلاسیک نه آثاری بیگانه بودند و نه خویشاوند. آنان می خواستند صدای خودشان را داشته باشند و نه صدایی که در هاله مقدس رئالیسم جادویی پیچیده شده بود.

این اتفاق در میانه دهه نود با مجله «کرک» روی داد. سخنگوی آنها «ایگناسیو پادیلا، خورخه ولپی و الوئی اورز » بود و در مانیفست خود خواستار آزادی تام برای آثار خود شدند. آنها همه گونه های رئالیسم جادویی را کنار گذاشتند. در کلمبیا و شیلی نیز نویسندگانی به آنها پیوستند. مردم امروزه امریکای لاتین در جهان رنگارنگی زندگی می کنند، آن ها با تلویزیون و سینما بزرگ شده اند و با خشونت های خانوادگی، خشونت های اجتماعی و سیاست های آشفته و جنگ طلبانه خو گرفته اند. «آینده از آن ما نیست» از داستان های نویسنده جوانی در بوئنس آیرس است که در سال 2002 منتشر شد و بی عدالتی های هولناک اجتماعی در آن بازتاب داده شده است. این نسل تازه الگوهای جهانی را مد نظر قرار داده و تلاش می کند از چهار چوب بافت سنتی خود را بیرون بکشد و به دنیای تازه تری قدم بگذارد.

در نوشتار آنها عنصر اعتراض مشهود است. شهرت جهانی و فروش پر شماری که بوم در پی داشت تاکنون نصیب چند تن از نویسندگان زن شده است که «ایزابل النده» یکی از آنها است. زنان در این کشور وضعیت بسامانی ندارند و از این جهت موفقیت النده یکی از نقطه عطف های مهم قاره امریکای لاتین به شمار می آید. نویسندگان پست بوم اغلب در شهر های کوچک تر و حتی در حواشی محقر آن زندگی می کنند. «رو برتو بولانیو» این تحول را با کنایه ای ظریف این طور توصیف می کند: ما از طبقه متوسط و یا از پرولتاریای کمی تا حدی مرفه و یا از دودمان نسل دوم سوداگران مواد مخدر می آییم و دیگر به هیچ وجه آرزو نمی کنیم با شلیک گلوله سوراخ سوراخ شویم، بلکه دوست داریم پذیرفته شویم"

این کتاب شامل هفده نویسنده پسا پست بوم امریکای لاتین است که عبارتند از: پرو، لیما، جولای 1979 نوشته دانیل آلارکون/ لوله های فاضلاب نوشته کلودیا آمنگوئل/ ناپدید شدن نوشته کارولینا اندراده/ ننگ نوشته آلوارو انریکه/ دن کیشوت مدلین نوشته خورخه فرانکو/ جهنم بزرگ از گیلیر مو مارتینس/ خیس عرق از آلبرتو گرا/ حیوانات وحشی از سانتیاگو رونکا گیولو / اوکالیپتوس سوخته از پارتریسیا سوئارس/ توفان میشل از انا لوسیا پورتلا/ هم زاد از خوئان گابریل واسکس/ عکاس از مایرا سانتوس فبرس/ کپه مورچه ها از هنری تروخیلیو/ لیندبرگ از ایوان تیس/ گمانه محض از آنتونیو اونگار/ دارجلینگ از ایگناسیو پادیلیا/و بدون عنوان: تزهای جدید در باب رسالت ادبی از رودریگو فرسان. در پایان کتاب شرح خیلی مختصری از نویسندگان کتاب پیوست شده است.

مترجم این کتاب در مقدمه وضعیت تاریخی امریکای لاتین و شرایطی که باعث به وجود آمدن پسا پست بوم شد را به طور مفصل توضیح داده است.

«هنوز که هنوز است در این ناحیه خاطره دفن آلیسیا تا امروز زنده است. همه جا علم های سوگواری آویزان بود. بیش تر از خیل آدم هایی که در صف عزاداران بودند، برای آن هایی که تازه از راه می رسیدند سنگینی سکوت، بسیار غریب و حیرت انگیز بود»[2]

پی نوشت:

[1]صفحه 15 از داستان دانیل آلارکون

[2]صفحه 165 از داستان کپه مورچه ها