درباره رمان «قطار شبانه لیسبون» نوشته پاسکال مرسیه «قطــار شبانه لیسبون» در سال 2004 در آلمان منتشر شده و حالا مهشید میرمعزی آن را به فارسی بازگردانده است. این رمان از معروفترین آثار نویسنده و فیلسوف سوییسی و از محبوبترین رمانهای فلسفی چند سال اخیر در اروپاست. نام اصلی نویسنده پتر بیری است که استاد فلسفه دانشگاه‌های آلمان بوده و هست، اما آثار داستانیاش را با نام مستعار پاسکال مرسیه منتشر می‌کند. این داستان روایتگر سفری طولانی برای کشف حقایق پنهان زندگی یک انسان توسط انسانی دیگر است. گریگوریوس، زبانشناس و معلمی جا افتاده و درعین‌حال پیرمردی کسالتبار است که سال‌ها پیش زنش به همین دلیل ترکش کرده است. تجربهای شخصی و اتفاقی فراتر از امور معمول و روزمره در پی مرگ همسر سابقش او را به مقطعی از دروننگری سوق می‌دهد و به ارزیابی مجدد زندگی و موقعیتش و نیز یافتن معنای جدیدی برای زندگی تکراری و قابل پیشبینی خود ترغیب می‌کند و رمان، اراده او را برای فرار از زندگی کنونی و در اختیارگرفتن زندگی و امکان تغییر در آن به تصویر میکشد. آشناییاش با زن مرموز پرتغالی سبب می‌شود زندگی و کارش را به‌یک‌باره بگذارد و خود را از ترسهای مداوم و محدودیتها رها کند، اما چنین تغییری مستلزم بازگشت به تجربیات گذشته و بازیابی آن‌هاست. در جستوجویش برای شناخت ماهیت عجیب‌و‌غریب زن مرموز به کتابی به زبان پرتغالی برمیخورد و شیفته آن می‌شود؛ کتاب او را به چالش عمیق فکری و فلسفی وامیدارد و از این طریق، بینش تازهای برای شناسایی گوشه‌های تاریک گذشته و روان خود به دست میآورد و هر لحظه با سوالات بزرگتری درباره هستیاش مواجه می‌شود و فرآیند این شناخت را با اتصال به زندگی و افکار نویسنده کتاب غنا میبخشد. آن کتاب شامل مجموعه یادداشتهای پزشکی به نام آمادئو پرادو است که به دلیل نجات جان یک عضو پلیس مخفی پرتغال و شکنجهگری بدنام از سوی اجتماع طرد می‌شود و او در راه اصول اخلاقی خود و برای طلب بخشایش و نیز به امید جبران عملش به جنبش مقاومت علیه دیکتاتور میپیوندد. یادداشتهای پرادو به نوعی روایت تلاش یک انسان اروپایی برای زندگی و نوشتن تحت سلطه فاشیسم است که بعد از جنگ اول جهانی از میان بحران‌های اقتصادی و اجتماعی در اروپا سر برآورد. آنتونیو سالازار دیکتاتور پرتغال بود که به تاثیر از فاشیسم ایتالیایی از سال 1932 تا 1968 در سمت نخستوزیری قدرت را در پرتغال به دست داشت و تمام جنبش‌های ملی و آزادیخواهانه را سرکوب کرد، سالازار و ژنرال فرانکو در اسپانیا از آخرین بازمانده‌های نظام فاشیستی در اروپا به حساب میآیند. چهار سال پس از مرگ سالازار، کودتای نظامی چپگرا در پرتغال شکست خورد و در انتخابات سال 1976 جریانهای افراطی کنار رفتند و در سال‌های بعد آن کشور دوره گذار به دموکراسی را تجربه کرد. پرادو متفکری جدی با استقلال فکری و بر اطرافیانش عمیقا تاثیرگذار بوده است، او غرق در افکار و احساسات و رویاهای خود مقالات فلسفی علیه زندگی خود و پیشینه خانوادگیاش مینویسد و در آن‌ها عموما به معنای زندگی انسان از نگاه دیگران و نیز به بازیابی جهان پیرامون و کنترل تجربیات خود میپردازد. جهان بیرون و جهان درون انسان را میکاود و با به حرکت درآوردن تجربیات خاموش زندگی خود درصدد برجسته‌کردن تصویر درونی خود و انطباق و قیاس آن با تصویرهای بیرونی است که جامعه از او ساخته است. میل گریگوریوس به کشف پیچیدگیهای زندگی پر از شگفتی و تناقض پدرو از قبیل مثلث عشقیای که در اواخر عمر گرفتارش شده بود، او را به دیدار با تمام کسانی که با پدرو در ارتباط بودهاند به لیسبون میکشاند تا راهی به دخمه پرپیچ‌وخم خاطرات و سرگذشت قهرمانش بیابد. این داستان روایتگر سفری طولانی برای کشف حقایق پنهان زندگی یک انسان توسط انسانی دیگر است.ریگوریوس، زبانشناس و معلمی جا افتاده و درعین‌حال پیرمردی کسالتبار است که سال‌ها پیش زنش به همین دلیل ترکش کرده است بیل آگوست به‌تازگی فیلمی را با اقتباس از این رمان ساخته است. نویسنده در 1944 در برن سوییس به دنیا آمده است و اکنون در برلین زندگی می‌کند. وی رمانهای دیگری نیز نوشته و جوایزی هم در اروپا کسب کرده که مترجم در مقدمه به آن‌ها اشاره کرده است. ناشر این رمان نشر افق است که این کتاب را نیز طبق معمول با اقدام حسنه خرید کپیرایت در ایران منتشر کرده است. این رمان 500 صفحهای می‌تواند برای علاقه‌مندان به رمانهای فلسفی و تاملبرانگیز گزینه مناسبی باشد، اگر 22هزار تومان قیمت پشت جلد اذیتشان نکند.
