خود درمانی برای مبتلایان به عارضه های میگرنی

اکثر افرادی که به میگرن دچار هستند نمی دانند چگونه باید آن را کنترل و درمان کنند و دائم با آن دست به گریبانند آن ها باید پزشک خودشان در منزل باشند و به محض وقوع حملات میگرنی به خوددرمانی بپردازند


فکر می‌کنید بی‌دلیل و بی‌هیچ بهانه‌ای سراغ‌تان می‌آید و با هیچ راهی هم دست از سرتان برنمی‌دارد. اگر شما هم درد‌های میگرنی را تجربه کرده ‌باشید، احتمالا پس از چند سال از سماجت و وقت‌نشناسی‌شان کلافه می‌شوید و اینکه هیچ دارویی نمی‌تواند جلوی بروز این دردها را بگیرد، ناامید و خسته‌تان می‌کند.

اما از نظر دکتر خسرو جامه‌بزرگی، متخصص مغز و اعصاب، دردهای میگرنی اغلب با بهانه‌های مشخصی سراغ شما می‌آیند و بیشتر از آنکه با درمان‌های دارویی از بین بروند با رعایت برخی توصیه‌های ساده می‌توانید از شرشان خلاص شوید.

چطور درد می‌کشید؟

بیشتر کسانی که برای سردرد به مطب پزشکان مراجعه می‌کنند، بیماران مبتلا به میگرن هستند و بسیاری از این افراد وقتی حمله درد را تجربه می‌کنند اصلا نمی‌توانند کاری انجام دهند و حتی فعالیت‌های عادی روزانه‌شان مختل می‌شود. سردرد‌های میگرنی آرام‌آرام شروع می‌شود و پس از گذشت حدود نیم‌ساعت شدت می‌گیرد.

شیوه‌ای که افراد این دردها را تجربه می‌کنند یکسان نیست و حتی در یک فرد می‌تواند هر بار با شکل تازه‌ای خودش را نشان دهد. گاهی دردها یکطرفه هستند و گاهی هم فرد در حمله میگرن درد را در دوطرف سرش احساس می‌کند اما چیزی که اغلب میگرنی‌ها از آن شکایت می‌کنند، احساس نبض زدن شدید در قسمتی از سر است. سردردهای میگرنی ضربان‌دار هستند و فرد در سرش احساس نبض می‌کند.

حال‌تان خراب‌تر هم می‌شود

آزار دردهای میگرنی به همین‌جا محدود نمی‌شود. وقتی درد شدت می‌گیرد، تهوع و استفراغ هم سراغ میگرنی‌ها می‌‌آید و حتی نور طبیعی که از پنجره به اتاق می‌تابد هم می‌تواند حال‌شان را بدتر کند. در بسیاری موارد ترس از نور و نورگریزی یکی از نشانه‌های بروز این دردهاست و پرهیز از سر و صدا و پناه بردن به جاهای تاریک و ساکت هم اتفاق دیگری است که میگرنی‌ها آن را زیاد تجربه می‌کنند. آنها باید کمتر در معرض نور آفتاب یا هر منبع نوری شدیدی قرار بگیرند حتی فلش عکاسی هم می‌تواند باعث بروز دردهای میگرنی باشد.

بخوابید؛ همین!

یکی از مهم‌ترین و موثر‌ترین درمان‌ها برای افرادی که دچار درد میگرنی می‌شوند خواب است. این افراد می‌توانند یک مسکن مصرف کنند و بخوابند تا دردشان برطرف شود و پس از چند ساعت پناه بردن به اتاقی ساکت و تاریک، با بیدار شدن از خواب حال بهتری هم داشته باشند.

واقعیت این است که برای میگرن درمان قطعی وجود ندارد و بیشتر درمان‌ها کنترل‌کننده است. اما آنچه بیشتر از درمان‌های دارویی می‌تواند به بهبود این افراد کمک کند، عمل‌کردن به توصیه‌های غیر دارویی است. الگوی خوابی که این افراد رعایت می‌کنند در کاهش یا افزایش دردهای‌شان موثر است. درست است که میگرن با کم‌خوابی تشدید می‌شود اما خواب زیاد هم می‌تواند درد میگرنی‌ها را بیشتر کند.

روان‌تان را آرام کنید

اگر شما هم مبتلا به میگرن باشید هر فشار روانی کوچکی هم می‌تواند به دلیلی برای آغاز دردهای‌تان تبدیل شود. به همین دلیل برای کنترل این سردردها، کاهش استرس‌ها و تنش‌ها برای میگرنی‌ها ضروری است. اگر احساس می‌کنید به محض مواجه شدن با شرایطی خاص دردتان شروع می‌شود، برای کم کردن تنش‌های محیطی که در آن قرار می‌گیرید، کاری کنید و اگر هم کاری از دست‌تان برنمی‌آید، سعی کنید تا جایی که می‌توانید از آن اجتناب کنید.

کورتون دوای شما نیست

دردهای میگرنی آنقدر کلافه‌کننده هستند که مبتلایان‌شان همیشه مثل یک داروخانه سیار، یک عالمه قرص رنگارنگ در کیف‌شان دارند و گاهی ادعا می‌کنند قرص‌ها نمی‌توانند حال‌شان را بهتر کنند و چاره‌ای جز تزریق آمپول‌های مسکن و ضدالتهاب برای‌شان باقی نمی‌ماند. اما برای کنترل درد، این افراد می‌توانند از مسکن‌های ضعیف مثل استامینوفن کمک بگیرند و اگر تاثیر مطلوب را مشاهده نکردند، سراغ گزینه‌های قوی‌تر بروند.

ایبوپروفن مسکنی است که خاصیت ضدالتهابی دارد و میگرنی‌ها می‌توانند با استفاده از آن دردشان را کمتر کنند. اما برخلاف تصور بسیاری از بیماران داروهای کورتونی مثل آمپول دگزامتازون برای این افراد توصیه نمی‌شود. تنها اگر فردی در طول سه ماه، بیشتر از 15 روز در هر ماه احساس درد کرد و به عبارت دیگر به سردرد مزمن دچار شد، ممکن است برایش داروهای کورتون‌دار تجویز شود و هیچ پزشکی به همه میگرنی‌ها مصرف چنین داروهایی را توصیه نمی‌کند.

نکند معتاد شده باشید

مشکلی که بسیاری از این افراد با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، از سوء‌مصرف داروها ناشی می‌شود. درحالی که بیماری که از سردرد مزمن رنج می‌برد تصور می‌کند با مصرف مسکن بیشتر می‌تواند حالش را بهتر کند اما وارد سیکل معیوب می‌شود و با مصرف بیش از اندازه مسکن باعث می‌شود که تاثیر دارو کمتر شود و دچار عوارض ناشی از سوء‌مصرف آن شود.

شاید اگر یک میگرنی باشید، حتی با وجود این توصیه‌ها وقتی با دردهای کلافه کننده روبه‌رو می‌شوید باز هم دست به دامان هر دارویی شوید و حتی بیشتر از یک دارو را در روز مصرف کنید اما اگر از این قرص خوردن‌های بی‌اثر خسته شده‌اید به توصیه ما توجه کنید و در قدم اول سعی کنید با توصیه‌های غیردارویی گفته شده حال‌تان را بهتر کنید و تا جایی که می‌توانید مصرف دارو را به عنوان آخرین راه امتحان کنید. اگر این توصیه‌ها را جدی بگیرید، می‌توانید تا اندازه زیادی دردهای میگرنی‌تان را کمتر کنید. اما از آنجا که همه عوامل ایجاد کننده سردرد میگرنی در کنترل شما نیستند، ممکن است باز هم گاهی دچار این دردهای نبض‌دار شوید.

با رعایت این اصول می‌توانید پزشک خانواده خود باشید:

آداب غذا خوردن میگرنی‌ها

گرسنگی سردرد میگرنی‌ها را آغاز یا تشدید می‌کند اما اگر هر روز آداب ساده‌ای را برای غذا خوردن رعایت کنید، خیلی زود از شر سردردهایی که هر هفته کلافه‌تان می‌کنند راحت می‌شوید. پس اگر نمی‌خواهید این دلیل بی‌آنکه انتظار داشته باشید سرتان را به درد بیاورد، توصیه‌های ما را جدی بگیرید.

1. وقت شناس باشید

برای پیشگیری از چنین دردهایی باید وعده‌های غذایی منظمی داشته باشید و نگذارید زمان غذا خوردن‌تان دیر یا زود شود. اگر دردهای نبض‌دار میگرنی کلافه‌تان کرده، به جای اینکه مدام دارو بخورید، یک هفته درست سر ساعت صبحانه، ناهار و شام بخورید و تاثیرش را روی بهبود‌تان ببینید. مطمئن باشید این روش به ظاهر ساده نمی‌تواند بی‌اثر و بی‌نتیجه باشد. کافی است چند روز آن را امتحان کنید تا اثر بلند مدتش را روی سلامت‌تان مشاهده کنید.

2. تعداد وعده‌ها را بیشتر کنید

اگر روش گفته شده نتیجه دلخواه‌تان را نداد، تعداد وعده‌های غذایی‌تان را هم بیشتر کنید. نیازی نیست کالری بیشتری دریافت کنید بلکه کافی است همان حجم غذای همیشگی را در وعده‌های بیشتری میل کنید و تعداد وعده‌های‌تان را حتی به پنج وعده در روز برسانید. حذف کردن هر یک از وعده‌های غذایی برای میگرنی‌ها می‌تواند آغازی برای درد کشیدن‌های‌شان باشد. پس وعده‌های غذایی‌تان را خرد کنید تا حال‌تان بهتر شود.

3. همیشه نان در کیف‌تان باشد

گذشته از رعایت همه نکته‌ها، بد نیست این افراد همیشه در کیف‌شان یک تکه نان یا بیسکویت داشته باشند تا به‌خاطر گرسنگی دچار این دردهای آزار‌دهنده نشوند. گاهی یک خوراکی شیرین می‌تواند درد آنها را آرام کند. اما برخی از میگرنی‌ها به مصرف کافئین حساس هستند به همین دلیل بهتر است شکلات‌هایی که در کیف‌شان می‌گذارند، کاکائویی و کافئین‌دار نباشند؛ چراکه برخی از افرادبا مصرف کافئین وارد فاز جدیدی از سردرد می‌شوند.

میگرنی‌ها! از این خوراکی‌ها فاصله بگیرید

گاهی سردرد نبض‌دار شما به‌خاطر اشتباهات تغذیه‌ای‌تان ایجاد می‌شود. برخی مواد غذایی به میگرنی‌ها نمی‌سازد و می‌تواند سر شما را برای درد گرفتن تحریک کند. محققان می‌گویند اگر از خوراکی‌هایی که در ادامه به شما معرفی می‌کنیم فاصله بگیرید تا اندازه زیادی می‌توانید از بروز سردردهای شدیدی که زندگی‌تان را مختل می‌کنند جلوگیری کنید. پس به جای درمان، این بار پیشگیری کنید.

نوشابه رژیمی

شاید برای‌تان عجیب باشد اما گاهی با خوردن یک نوشابه رژیمی هم ممکن است سردردهای‌تان آغاز شود. آسپارتام که به عنوان قند جانشین در بعضی از نوشابه‌های رژیمی یا شیرین‌کننده‌های مصنوعی به کار می‌رود، می‌تواند درد سر را در شمایی که از میگرن رنج می‌برید، آغاز کند.

سس‌ها

ادویه‌ها هم گاهی می‌توانند دردهای میگرنی را آغاز کنند و واکنشی که بدن برخی افراد به آنها نشان می‌دهد، گاهی با بروز سردردهای نبض‌دار و آزار دهنده میگرنی همراه می‌شود. اگر به این بیماری دچار باشید ممکن است با مصرف سس‌هایی که از ادویه‌های مختلف پر شده‌اند دور جدیدی از دردها را تجربه کنید و برای آرام کردن سردردی که به‌خاطر یک اشتباه ساده تغذیه‌ای ایجاد شده، مجبور شوید داروهای مختلف را امتحان کنید یا چند ساعت و حتی چند روزی از جمع، صدا و نور فاصله بگیرید. البته برای پیشگیری از این دردها، لازم است بدن خود را بشناسید و بدانید که چه اتفاقی اغلب جرقه ایجاد درد را در سر شما می‌زند.

پنیر مانده

در پنیرهای کهنه و شکلات مقدار زیادی تیرامین موجود است که می‌تواند محرک میگرن باشد. پس میگرنی‌ها باید از مصرف این خوراکی‌ها خودداری کنند. برای مثال برخی افراد مبتلا به این سردردها ممکن است با مصرف پنیر تبریزی دچار حمله میگرن شوند.

کنسرو

افزودنی‌های موجود در کنسرو‌ها هم می‌تواند درد را به سرتان بیندازد. هیستامین موجود در کنسروها و البته افزودنی‌های موجود در سوسیس، کالباس و تمام غذاهای بسته‌بندی شده ممکن است حال شما را بدتر کند. پس اگر با تجربه به شما ثابت شده که این خوراکی‌ها دردتان را آغاز می‌کنند، سراغ‌شان نروید.

قهوه و نسکافه

به شما گفته‌اند قهوه و نسکافه دوای سردرد است؟ به توصیه‌شان عمل نکنید. اگر مصرف کافئین‌تان را یکدفعه بیشتر کنید، دردهای میگرنی امان‌تان را می‌برند؛ البته در صورتی که به مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار وابسته شده باشید، با قطع یکباره آنها هم می‌توانید بهانه لازم برای شروع سردرد را ایجاد کنید.

متخصص: دکتر خسرو جامه‌بزرگی، متخصص مغز و اعصاب

تنظیم: آسا ابراهیمی

مجله سیب سبز