فقر چگونه می تواند بر دی ان ای افراد مختلف تاثیر بگذارد و استرس مالی و کمبودهایی مالی چگونه بر DNA ما اثر می گذارند؟ نبود آمارهای درست و دقیق مرتبط با امور اجتماعی در کشور ما یکی از معضلات بررسی مشکلات و مسائل مبتلابه جامعه ایرانی است. این موضوع از چنان عمومیتی برخوردار است که در برخی موارد برنامه ریزی های کلان را نیز با مشکل مواجه می کند. سقوط ارزش پول ملی در مدتی کوتاه در سال های گذشته اگرچه برخی را یک شبه از فرش به عرش کشاند اما بسیاری را نیز دچار مشکلاتی که کرد تا چند ماه قبل نسبت به آنها بیگانه بودند.تناسب بین دخلی که ثابت مانده بود با خرجی که چندین برابر شد، کاری نبود که بتوان بدون استرس های هر روزه و اضطراب کم آوردن و نرساندن تا آخر برج به انجام رساند. استرس هایی که بسیاری از خانواده های ایرانی را با مشکلات روانپزشکی بعدی ناشی از آن مواجه کرد. هرچند نبود آمار از این موضوع نیز همچون بسیاری دیگر از موضوعات، بررسی این مساله را با دشواری و پیچیدگی های زیادی مواجه می کند. تاثیر فقر بر سلامت جسمی و روانی یک جامعه موضوعی که دکتر علی باغبانیان روانپزشک و عضو هیات علمی دانشگاه ایران نیز در گفت وگو با شفقنا زندگی به آن اشاره کرد و گفت: اطلاعات دقیق و مشخصی وجود ندارد که تاثیرات فقر بر بهداشت روانی جامعه تا چه حد بوده است اما مسلم است که پس از گذشت سال ها و اجرای چندین برنامه توسعه ای هنوز فاصله زیادی با آنچه هدف این برنامه ها بوده داریم و به گفته کارشناسان اقتصادی مردم روز به روز فقیرتر می شوند. وی به تاثیرات فقر بر سلامت جسمی و روانی یک جامعه اشاره کرد و افزود: تبعات روانی، سوءتغذیه، کمبود مواد غذایی، بیماریهای جسمی که به دلیل کمبود منابع مالی امکان درمان آن برای خانواده ها وجود ندارد، اختلال در عملکرد اجتماعی و شغل، ازدواج و افزایش آسیب های اجتماعی همه از تبعات جسمی، روانی و اجتماعی فقر است که می تواند همه جامعه را درگیر کند. فقر بر DNA افراد اثر می گذارد این روانپزشک با بیان اینکه تحقیقات نشان می دهد که بیماری های روانپزشکی در افرادی که دچار فقر هستند بیشتر است، اظهار داشت: مقالات زیادی در این زمینه منتشر شده که بیماری های روانپزشکی موجب فقر شده یا فقر به وجود آورنده اختلالات روانپزشکی است. اما به طور قطع و یقین فقر در نمای دور و نزدیک تغییراتی را در DNA و نورون های افراد ایجاد می کند که بر بروز بیماری های روانپزشکی تاثیرگذار است. وی با اشاره با تفاوت تاثیرات فقر مزمن و فقر ناگهانی در بین افراد، خاطرنشان کرد: در مواردی که فرد دارای یک ززندگی متوسط یا سطح بالاست ناگهان بر اثر یک حادثه یا مشکل دچار فقر می شود که آسیب این نوع فقر در افراد شدیدتر است نسبت به افرادی که دچار فقر مزمن هستند و فرد و خانواده با شرایط فقر تطبیق یافته اند. البته این افراد نیز از عوارض روانپزشکی فقر مصون نیستند اما این عوارض در آنها کمتر از کسانی است که ناگهان فقر را تجربه می کنند. باغبانیان، اضطراب، افسردگی، نومیدی، بیقراری، اختلال در حافظه، اختلال در عملکرد، تمرکز و ارتباطات اجتماعی را از جمله تاثیرات فقر ناگهانی ذکر کرد و گفت: در چنین شرایطی افسردگی آموخته در فرد به او می آموزد که تلاش در جهت رهایی از فقر بی تاثیر است و همین موضوع سبب بروز علائم خفیف تا سایکوز شدید و بیماری های روانپزشکی مانند جنون آنی و اختلال دوقطبی می شود. استرس مالی از مهمترین دلایل اختلالات روانپزشکی وی با بیان اینکه استرس یکی از مهمترین عوامل اختلالات روانپزشکی است که استرس مالی یکی از شاخصترین آنهاست، اظهار داشت: فقر مزمن به صورت تدریجی بر سلامت روان فرد اثر می گذارد و به صورت علائم حاد نیست به همین دلیل کمتر امکان مراجعه به روانپزشک به دلیل اختلالات روانی وجود دارد اما در افرادی که بر اثر فقر ناگهانی دچار عکس العمل های شدید مانند پرخاشگری، تحریک پذیری، اضطراب، گوشه گیری و انزوا و حتی در موارد حاد توهم و هذیان می شوند، مداخلات روانپزشکی لازم است تا با روان درمانی حمایتی، مشاوره و در صورت لزوم توانبخشی فرد را برای بازگشت به کار و زندگی طبیعی آماده کرد. کاهش ارزش پول ملی و فشارهای اقتصادی بر افراد جامعه یک ضایعه ملی این نماینده اسبق مجلس با ابراز امیدواری نسبت به توجه بیشتر سیاستگذاران به مشکلات ناشی از فقر بر بهداشت روان جامعه، خاطرنشان کرد: کاهش ارزش پول ملی و فشارهای اقتصادی بر افراد جامعه یک ضایعه ملی بود که اولین قدم برای رفع آن پذیرش مشکل و بیماری است. سر در برف کردن و انکار موضوع مشکلی را حل نمی کند بلکه باید دید با کدام سیاست ها می توان این مشکل را ابتدا متوقف و بعد به سمت کاهش برد. وی با بیان اینکه بسیاری از اقشار متوسط در پی بحران اقتصادی با کاستن از خرج زندگی و چشم پوشی از نیازهایی مانند مسافرت و یا درمان تلاش کردند با مشکل کنار بیایند، اظهار داشت: اما برخی نیز نتوانستند با استفاده از مکانیسم های دفاعی ایجاد تطابق با مشکل کنار بیایند و دچار مشکلاتی روانپزشکی مانند اضطراب، افسردگی، اختلال در عملکرد، توجه حافظه، اشتها و خواب شدند که همه اینها نیاز به درمان دارد تا فرد به سمت مثبت بودن و زندگی عادی برود. فقر و مشکلاتی که مسوولان بر بهداشت روان جامعه ایجاد کردند باغبانیان تصریح کرد: توجه به نکاتی از قبیل تاثیرات فقر و مشکلاتی که مسوولان ایجاد کردند بر بهداشت روان جامعه از سوی رسانه ها می تواند بر تصمیمات و سیاستگذاری برنامه ریزان اثر بگذارد شاید گامی در جهت کاهش آسیب هایی که جامعه از این رهگذر متحمل شده بردارند.
