آیا شما هم به مشکل تکرر ادرار دچارید و مهمترین عوامل ایجاد آن و بهترین راه درمانی برای این عارضه را می دانید؟ تکرر ادرار ؛ علل و درمان چرا هنوز از توالت فاصله نگرفته، باز هم فکر دستشویی رفتن به سرتان می‌زند؟ مراجعه مکرر به دستشویی کلافه‌تان کرده؟ وقتی که قرار است برای چند ساعت از خانه فاصله بگیرید یا سفر بروید، استرس پیدا کردن توالت عمومی رهای‌تان نمی‌کند؟در طول شب مجبورید بارها از خواب برخاسته و مثانه‌تان را خالی کنید؟ همه اینها نشانه‌های ابتلای شما به تکرر ادرار است؛ مشکلی که می‌تواند جنبه‌های دیگر زندگی ازجمله کار و فعالیت‌های روزانه، خواب و استراحت، سلامت روان و. . . را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. تکرر ادرار با وجود همه آزار‌دهنده بودنش، بیماری شایعی است. به همین دلیل با دکتر حسین کرمی، متخصص مجاری ادراری و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت‌وگو کردیم تا با کمک او راه‌های رها شدن از این مشکل را بشناسیم. تکرر ادرار یعنی چه؟ زمانی که فردی با مصرف کم یا متوسط مایعات، به دفعات به دستشویی مراجعه کرده، هربار حجم کمی ادرار را تخلیه و احساس کند هنوز تخلیه کامل انجام نشده، گفته می‌شود مبتلا به تکرر ادرار است. در حالت طبیعی در طول 24 ساعت باید 7 تا 8 بار برای تخلیه مثانه به دستشویی مراجعه شود، به علاوه در حالت طبیعی یک فرد جوان نباید در طول شب نیازی برای تخلیه مثانه احساس کند مگر آنکه مایعات زیادی مصرف کرده باشد. بنابراین فردی که هر نیم ساعت یکبار به دستشویی مراجعه کرده و شب‌ها مدام برای تخلیه مثانه بیدار می‌شود دچار تکرر ادرار است. نشانه مهم تکرر ادرار، تعداد زیاد دفعات مراجعه به دستشویی و حجم کم ادرار است. کسی که مایعات زیادی مصرف کرده و هربار حجم زیادی ادرار تخلیه می‌کند جزو مبتلایان به تکرر ادرار محسوب نمی‌شود. وقتی خبر نمی‌کند تکرر ادرار به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می‌شود؛ گاهی فرد به صورت ناگهانی و بدون سابقه قبلی به تکرر ادرار مبتلا می‌شود که این موضوع می‌تواند به دلیل عفونت‌های مثانه و مجرای ادراری باشد که بیشتر در خانم‌های جوان رخ می‌دهد. این نوع تکرر ادرار با مصرف آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود. اما تکرر ادرار مزمن ماه‌ها یا سال‌ها در فرد وجود دارد و تقریبا همیشه او را تحت فشار قرار می‌دهد. چرا در توالت مقیم شده‌اید؟ تکرر ادرار دلایل مختلفی دارد که در ادامه آنها را برای‌تان شرح داده‌ایم و راه‌های رها شدن از مشکلات گفته‌شده را هم با شما درمیان گذاشته‌ایم. کوچک بودن مثانه در برخی افراد مثانه کوچک است و نمی‌تواند حجم طبیعی ادرار را در خود نگه دارد. چنین افرادی با کمترین میزان ادرار باید مثانه را خالی کنند. کوچکی مثانه هم دلیل تکرر ادرار است و هم یکی از عوارض آن. کسی که مجبور است حجم کم ادرار را تخلیه کند به مثانه اجازه نمی‌دهد حجم پیدا کند و مقدار بیشتری ادرار را در خود نگه دارد، بنابراین رفته‌رفته مثانه کوچک می‌شود و بی‌اختیاری ادرار به وجود می‌آید. حالا چه کنیم؟ گاهی با رفتاردرمانی می‌توان مثانه را بزرگتر کرد؛ یعنی فرد هربار دقایقی ادرار را تحمل کند تا مقدار بیشتری در مثانه جمع شود. زمانی که مثانه خیلی کوچک باشد با جراحی بخشی از روده را به مثانه اضافه می‌کنند که این روش آخرین انتخاب برای درمان است. کشش در مثانه گاهی مثانه به دلایل مختلف ازجمله ضخیم شدن آن نمی‌تواند کشش و افزایش حجم داشته باشد. درحقیقت مثانه نمی‌تواند به شکل بادکنکی بزرگتر شده و ادرار بیشتری را نگه دارد. تا زمانی که شما از پس درمان مشکل اصلی برنیایید، نمی‌توانید میزان توالت رفتن‌ها و دفع ادرارتان را کاهش دهید. حالا چه کنیم؟ با تمرین‌هایی می‌توان مثانه را بزرگ کرده و حجم آن را افزایش داد. لازم است فرد برای خود تعیین کند که مثلا هربار دقایقی دربرابر احساس اجبار تخلیه مثانه مقاومت کند، بعد از مدتی زمان مقاومت دربرابر تخلیه مثانه را بیشتر کند؛ هرچه فرد زودتر ادرار را تخلیه کند دیرتر درمان خواهد شد. اگر در انجام این تمرین‌ها جدی باشید، می‌توانید به هرچه زودتر برطرف شدن مشکل‌تان امیدوار باشید. مثانه بیش‌فعال مثانه برخی افراد لرزش‌های بیش از حد یا منقبض شدن‌های خودبه‌خودی دارد. در این مورد فرد به‌طور ناگهانی احساس نیاز به دستشویی احساس می‌کند و اگر سریع مراجعه نکند ممکن است لباس خود را خیس کند. حالا چه کنیم؟ برای درمان این مورد ممکن است دارودرمانی درنظر گرفته شود؛ داروهایی تجویز می‌شوند که لرزش‌ها و انقباضات خودبه‌خودی را مهار کرده و تکرر ادرار را درمان می‌کنند. درصورتی‌که داروهای دیگری را مصرف می‌کنید از پزشک‌تان در مورد احتمال تداخل داروهای جدید با آنچه پیش از این مصرف می‌کردید سوال کنید. اگر تکرر ادرار دارید، نباید خوددرمانی کنید یا سرسری از کنار آن بگذرید؛ اول باید با کمک پزشک‌تان علت را پیدا کرده و بعد درمان مناسب با آن را انتخاب کنید. مثانه عصبی بیماری‌های زمینه‌ای مثل MS، پارکینسون، سکته یا تومور مغزی، دیسک‌های درمان نشده، آسیب‌های نخاعی و. . . ممکن است سبب شوند مثانه تحت فشار قرار گیرد. درواقع این بیماری‌ها می‌تواند تحریک‌پذیری مثانه را بالا برده و موجب تکرر ادرار شود. حالا چه کنیم؟ با درمان یا کنترل بیماری‌های زمینه‌ای می‌توان فشار مثانه را کم کرد. گاهی ممکن است براساس علت بیماری زمینه‌ای و بررسی نوار مثانه، تجویز دارو یا جراحی نیاز باشد. مثانه‌های حساس به‌طور طبیعی پس از پرشدن مثانه تا حجم 150سی‌سی فرد احساس ادرار را درک می‌کند؛ در افرادی که به علت مثانه حساس دچار تکرر ادرار هستند احساس ادرار حتی با حجم 20سی‌سی و چند قطره هم درک می‌شود. حالا چه کنیم؟ همیشه درمان‌های تهاجمی یا دارویی نیستند که می‌توانند به حل مشکل شما کمک کنند، گاهی ریش و قیچی دست خودتان است و خود شما هستید که با تمرین و مقاومت می‌توانید اوضاع را بهتر کنید. به همین دلیل برای درمان این مشکل باز هم رفتاردرمانی درنظر گرفته می‌شود؛ یعنی فرد به‌اصطلاح حرف مثانه را گوش نکرده و در مقابل رفتن به دستشویی مقاومت کند. پس خسته نشوید و تلاش کنید هر روز یک قدم به جلو بروید. عفونت‌ها عفونت‌های مثانه یا مجاری ادراری ممکن است سبب تکرر ادرار حاد یا مزمن شوند. اگر عفونت یکباره رخ دهد، تکرر ادرار حاد و اگر عفونت مزمن بوده و ماه‌ها وجود داشته باشد تکرر ادرار مزمن را ایجاد می‌کند. حالا چه کنیم؟ مسلما رعایت مسائل بهداشتی از عفونت‌ها جلوگیری می‌کند، به علاوه درمان عفونت هم می‌تواند تکرر ادرار را درمان کند. نوشیدن آب فراوان هم می‌تواند در این رابطه موثر باشد. استرس و اضطراب مسائل روانی می‌توانند در ایجاد تکرر ادرار نقش داشته باشند. افرادی که مدام تحت استرس هستند نیاز بیشتری به دستشویی احساس می‌کنند و ممکن است به تکرر ادرار مبتلا شوند. حالا چه کنیم؟ مراجعه برای درمان و کنترل استرس می‌تواند موثر باشد. به علاوه فرد نباید بر ادرار خود تمرکز کرده و به لحاظ روانی، ذهن خود را به خاطر این مساله مغشوش کند. مشغولیت ذهنی نسبت به تکرر ادرار بیشتر این قضیه را تشدید می‌کند. وسواس ادراری این علت هم به مسائل روانی برمی‌گردد و در افرادی که وسواس ادراری دارند، دیده می‌شود. باید بدانید هرچه به مثانه بیشتر متمرکز و حساس بوده و استرس داشته باشیم، مثانه تحریک‌پذیرتر خواهد بود. پس در این مورد هم خود شما هستید که به جای استفاده از داروها می‌توانید برای حل شدن این مشکل قدم بردارید. حالا چه کنیم؟ شخص باید با راهنمایی متخصص، وسواس خود را حل کرده و درک کند حساسیت بیش از حد نسبت به پاکی سبب مشکلاتی نظیر تکرر ادرار خواهد شد. اگر با توالت قهرید حواس‌تان باشد همیشه اشتباهاتی که در مراقبت از کلیه‌های‌تان انجام می‌دهید، باعث مقیم شدن‌تان در توالت نمی‌شوند. گاهی شما چنین مشکلی که ساختار کلیه‌ها یا مثانه‌تان باعث آن شده است را به ارث می‌برید. اما در هر حال، نگه‌داشتن ادرار و قهر بودن با توالت هم نمی‌تواند در بیمار شدن کلیه‌ها و مثانه شما بی‌اثر باشد. چندبار دستشویی می‌روید؟ تکرر ادرار و عکس آن کم‌ادراری هر دو به لحاظ تشخیص و درمان مهم است و باید نسبت به آنها آگاهی داشت. تکرر ادرار زمانی رخ می‌دهد که فرد کمتر از حد طبیعی ادرار می‌کند؛ یعنی در طول شبانه روز کمتر از 7 یا 8 بار و با حجم خیلی کم تخلیه مثانه دارد. چقدر مایعات می‌نوشید؟ برخی افراد هم هستند که مایعات کمی می‌نوشند اما حجم ادرار خیلی زیاد است و اصطلاحا به پرادراری مبتلا هستند. این افراد حتما باید از لحاظ عملکرد کلیه مورد بررسی قرار گرفته و چکاپ شوند زیرا ممکن است اختلالات عملکردی کلیه ازجمله کم کاری کلیه وجود داشته باشد. کلیه‌های‌تان سالم است؟ نارسایی‌های کلیوی درباره کم‌ادراری یا پرادراری نقش اساسی دارند. نارسایی‌های کلیوی در مراحل اولیه نشانه‌ای ندارند و فرد تا زمانی که 50 درصد یا بیشتر مورد تخریب یا نارسایی قرار نگرفته باشد علائمی ندارد. حتی گاهی عملکرد یک کلیه کاملا از بین می‌رود اما فرد هنوز از آن بی‌اطلاع است. این نشانه‌ها را دارید؟ زمانی که بیش از 50درصد تخریب و نارسایی در کلیه به وجود می‌آید نشانه‌هایی مانند درد، زردی پوست، رنگ پریدگی، بی اشتهایی، کاهش وزن، خستگی مزمن و. . . خود را نشان می‌دهند که شاید این زمان برای درمان و پیگیری بسیار دیر باشد، بنابراین لازم است نسبت به این موضوع آگاه بود و توجه کافی داشت.
