این شهر در اواخر سال 621 ه.ق توسط چنگیز مغول تخریب شد ولی در سالهای بعدی تجدید بنا شد و هنرمندان و صنعتگران دوباره فعالیت خود را آغاز كردند. این تحول در مورد قالیبافی چنان بود كه در قرن 10ه.ق(دوره شاه طهماسب) كاشان به عنوان یكی از مراكز مهم قالیبافی درآمد و توانست هنرمند خلاقی چون استاد مقصود كاشانی بافنده هنرمند قالیهای معروف بقعه شیخ صفی كه اكنون در موزه ویكتوریا آلبرت انگلستان نگهداری می شود، تربیت كند. همچنین درجه پیشرفت وتكامل هنر قالیبافی و رنگرزی وطراحی درقرن 11ه.ق در این ناحیه به اندازه ای بود كه در آنجا همانند اصفهان، قالیهای زربفت ابریشمی معروف به قالیهای پولونز یا لهستانی به سفارش خانواده های اشرافی و نجبای لهستانی می بافند. سابقه بافت پارچه های مخمل و زربافت و هم چنین قالی بافی، در شهر كاشان به زمان صفویه می رسد. پارچه های زری و قالی های نفیس و گرانبهائی كه در این زمان در این شهر بافته شده اند هر كدام در نوع خو شاهكاری از هنر رنگرزی و بافندگی هستند. در این عصر قالی بافی كاشان به اوج كمال خود رسید و هنرمندان این شهر نمونه های با ارزشی از خود به یادگار گزاردند كه تعدادی از آن ها در حال حاضر درموزه های بزرگ جهان مشتاقان بی شماری را به خود می طلبند. متأسفانه بعد از این دوره قالی بافی و نساجی دستی در این شهر مانند سایر مناطق بافندگی ایران از رونق و اعتلاء افتاده و رو به نیستی وفنا می رود. احیا مجدد قالی بافی در كاشان تا حدود زیادی مرهون فعالیتهای حاج حسین فرشچی، دبیر الصنایع، محتشم، حاج حسن، حاج محمدجعفراصفهانیان واستاد حسین كاشی بود و از طرفی به كارافتادن واحدهای نساجی ماشینی بود كه تعدادی از بافندگان منسوجات دست باف این شهر را وادار به روی آوری به قالیبافی کرد. بافت قالی در كاشان فرش كاشان دو پوده بوده و با گره سنه بافته میشود. تراكم گره های آن در یك دسی متر رقمی بین 1600 تا 8000 گره می باشد. رنگرزان قدیمی كاشان برای به قرمز درآوردن الیاف خود علاوه بر گیاه روناس از صدف ارغوان نیزاستفاده می نمودند كه ازخود جلای خاصی باقی می گذاشت. امروزه كم و بیش تمامی رنگ های مصرفی رنگرز خانه های آن ازسری رنگ های شیمیائی با ثبات و بیشتر در مایه های قرمز لاكی، آبی، سرمه ای، فیروزه ای، بژ كمرنگ، سفید شكری، سبز فیلی و قهوه ای وسبز مغز پسته ای است دربازار فرشی به نام كاشان پنج رنگ نیز عرضه می شود و همان گونه كه از معنی آن بر می آید در رنگرزی الیاف آن فقط پنج رنگ به كار رفته است. دست بافتهای كاشان در اندازه های ذرع و نیم، دو ذرعی و شش متری به بالا بافته می شود. بافت فرش های پرده ای و كلگی و كناره چندان مورد دلخواه بافنده های این شهر نیست احیا مجدد قالی بافی در كاشان تا حدود زیادی مرهون فعالیتهای حاج حسین فرشچی، دبیر الصنایع، محتشم، حاج حسن، حاج محمدجعفراصفهانیان واستاد حسین كاشی بود واز طرفی به كارافتادن واحدهای نساجی ماشینی بود كه تعدادی از بافندگان منسوجات دست باف این شهر را وادار به روی آوری به قالیبافی کرد. قالیهای این ناحیه غالباً دو پوده اند وجنس چله ها از نخ یا ابریشم طبیعی و جنس پرزها از ابریشم وكرك است كه مرغوبترین نوع پشم به شمار می رود. قالیهای مربوط به اوایل قرن13ه.ق معمولاًبا كرك وارداتی مرینوس از منچستر انگلستان یا استرالیا بافته شده اند و رنگ قرمز دوغی خاصی دارند. از دیگر مشخصات قالیهای كاشان، ترنجهای كنگره دار و برگهای ظریف و شاخه و برگهای دندانه داری است كه در اكثر نمونه ها مشاهده می شود. طرحهای فرش كاشان بطور كلی طرحهای اصیل قالی كاشان كه از دوره صفویه الهام گرفته و به طرحهای قدیم كاشان معروفند عبارتند از درختی گلدانی، لچك وترنج، محرابی، شكارگاه وجانوری وطرحهای تصویری و نقوش اسلیمی. طرحهای فرش كاشان تا حدود زیادی تاثیر از طرحهای اصفهان و نقشه های سنتّی ایران گرفته است و با این تفاوت كه در نقوش فرش كاشان از گل بته و طرحهای افشان و طرحهای ساده تر مربوط به پارچه بافی بیشتراستفاده می شود. میل به ابتكار و نوآوری در طرحهای كاشان، طراحان فرش را وادار به نوعی تصویر سازی نمود. بیشتر از آن كه از نوع تصویر سازی اروپا باشد، به تصویر سازی ایرانی عین قلم گیری و حالات مینیاتوری شبیه بوده است. با وجود این منظره سازی گاه در حال بسیار زیبایی روی قالیچه های قدیمی كاشان دیده می شود. در نمونه ها و یا تصاویری كه بعضاً در كتابهای خارجی از فرشهای قدیمی كاشان دیده می شود گاه از وجود فرشهای بسیار ظریف و زیبا و هنرمندانه با رنگهای درخشان و جذاب در گذشته خبر می دهند، در این فرش ها دیده می شود كه چگونه هنرمندان با ذوق این شهر با استفاده از طرحهایی جذاب از گل و پرنده و چرخشهایی همراه با رنگهای فوق العاده شفاف و درخشان كه معمولاً از رنگهای طبیعی روناس به وسیله رنگرزان ماهر به دست می آید. نقوش قالی کاشان در كاشان معمولاً دو نوع نقش به كار میبرند -لچك و ترنج با نگاره های اسلیمی و گلهای ختایی -نقش اصفهانی یا شاه عباسی ضعف قالی كاشان در یكنواختی نقشهای آن است و روی هم رفته ابداع و ابتكار در آن كمتر دیده می شود. رنگها بیشتر رنگ تركیبی خارجی است و تنها چند تن از معتبر ترین بازرگانان كاشان رنگهای طبیعی ایرانی بكار می برند. طرحهای مورد علاقه بافندگان كاشان اغلب در مایه طرحهای گلدار با خطوط منحنی شامل طرحهای شاه عباسی، لچك و ترنج، شاه عباسی، افشان، گلدانی سر تا سری، طرح درختی در زمینه محراب، هندسی جوشقانی، گلدانی حاج خانمی، منظره بافی همچنین چهره بافی می باشد. از طرح شاه عباسی افشان كه بیشتر با زمینه كرم در این شهر بافته می شود برعكس بازارهای داخلی در خارج از كشور از آن استقبالی نشده است. معروفترین طرح زنده كاشان لچك ترنج با رنگ لاكی است. معروفترین طراحان كاشان سید رضا صانعی كه در سال 1265 در شهر كاشان متولد شد. از كارهای امروزه غالباً درموزه های زیبا ویا در دست مجموعه داران فرش می باشد. مهارت این هنرمند در پرتره ودورنما و گاهی اوقات گل وبته است. وی اولین بار استفاده از كاغذ شطرنجی را در كاشان شروع كرد. ویژگی خاص سید رضا خان نقاش در سرعت عمل و خلاقیت او بوده است. معروف است كه هنگامی كه قلم بركاغذ می گذاشت تا پایان نقشه بدون استفاده از پاك كن آنرا رسم می كرد. سید رضاخان صانعی هم برای خود و هم برای تجار معروف كاشان كار می كرد. از نقشه های معروف كه او با قلم خویش و با هویت خاص منطقه كاشان رسم كرد: نقشه شیخ صفی و نقش لچك و ترنج شاه عباسی است. پسرش سید جواد صانعی و یكی از دخترانش به نام اكرم السادات در كار طرح و بافت فرش كار می كردند. سید رضا خان صانعی در سال 1366در كاشان در گذشت. از دیگر طراحان برجسته كاشان میرزا نصرالله نقاش زاده است كه دوست و همكار داماد سید رضاخان صانعی بود. میرزا نصرالله نقاش زاده در سال 1275 در شهركاشان متولد شد. اگرچه وی قدرت قلم و خلاقیت سیدرضاخان صانعی رانداشت، ولی دقت و ظرافت قلم او بنیانگذار نوعی طراحی علمی واساسی در فرش كاشان گردید . وی كار صورت سازی نمی دانست، تخصص او در طرحهای سنتّی فرش بود. طرح لچك وترنج افشان كه از معروفترین طرحهای كاشان است، اثر قلم اوست. میرزا نصرالله نقاش زاده در شهر كاشان در گذشت. از هنرمندان دیگر كاشان خانواده افسری هستند. سید رضا افسری برادر رضا صانعی و بزرگ خاندان افسری، خود طراح ونقاش برجسته فرش بود. به طور كلی طرحهای اصیل قالی كاشان كه از دوره صفویه الهام گرفته و به طرحهای قدیم كاشان معروفند عبارتند از درختی گلدانی، لچك وترنج، محرابی، شكارگاه وجانوری وطرحهای تصویری و نقوش اسلیمی. 4پسر وی به نامهای محمد، امیر، نظام، عباس همگی در كار فرش دست داشتند. برجسته ترین عضو این خانواده محمد افسری نقاش و طراح فرش كاشان است كه مهارت او در طرح های صورتهای بزمی و درخت و منظره و طرحهای حیواندار است. محمد افسری در سال 1034در شهر كاشان متولد شد و در دوران جوانی ابتدا به كار آموزی و آشنایی با هنر طراحی فرش زیر دست عموی خود، رضا صانعی و پسرخاله اش میرزانصرالله نقاش زاده پرداخت. وی مدتی شاگردی حاج میرزا آقا امامی و میر مصور را كرد. كارهای وی از لطافت شاعرانه ای بر خوردار است. وی در حال حاضر نیز با مهارت به كار طراحی و نقشه فرش اشتغال دارد. نظام افسری یكی دیگر از برادران افسری است و وی در سال 1310ش در شهر كاشان متولد شد. سبك كار وی علاوه بر تسلط بر طراحی سنتّی ساخت تصویر به سبك نقاشی اروپایی است. تصاویر بی شماری از سران كشورهای مختلف كه به ایران آمده اند باقلم این هنرمند طراحی و بافته شده است. از طراحان معروف دیگر كاشان، عباس صنیعی پسر محمد صنیعی است كه در سال 1343در شهر كاشان دیده به جهان گشود، تخصص این هنرمند در نقوش و اسلیمی وگل و بته است. اربابی، تفضلی، عطایی، محتشم، ثابت، افسری،هنرپیشه، شادسر، واحدان، دبیر الصنایع و حسین زاده از تك بافان و نام مۆسسات معروف كاشان هستند.
