"حاج‌قربان سلیمانی درگذشت"؛ خبری كوتاه و سرد كه ماه بهمن آن‌را با خود آورده بود. یكی از آخرین بازماندگان بخشی‌گری، همان كه تنها بخشی کامل از نسل‌ها عاشقی و عاشق‌پیشگی خراسان بزرگ می‌خوانندش، گنجینه‌ی ملی و...، در خانه‌اش در یكی از روستاهای قوچان به خاموشی ابدی پیوست و از همان‌جا به‌خاك سرد گورستان سپرده شد. سلیمانی در روستاى ترك نشین على‌آباد در شمال قوچان - خراسان - به‌دنیا آمده بود و می‌گویند از هشت سالگی دوتار به‌دست گرفته و نزد پدرش که از نوازندگان صاحب نام دوتار شمال خراسان به‌شمار می‌رفت، به شاگردی پرداخت. هنگام درگذشت پدر، او 22 ساله بوده و از آن پس نزد غلامحسین بخشی جعفرآبادی، حاج محمد بخشی قیطاقی و عوض بخشی به آموختن دوتار روی آورد. خودش می‌گفت، 16 - 17 سال تشكیك به‌خاطر درك مسایل شرعی در پرداختن به موسیقی، او را از هنرش دور كرده بود؛ برای همین دغدغه‌اش شد زمین و آب و زراعت. سلیمانی در سال‌های 69 و 70 به‌عنوان پدیده جشنواره فجر سال 71 به‌مدت هشت سال داور بخش موسیقی مقامی جشنواره سراسری فجر بود و در جشنواره آوینیون فرانسه نیز به‌عنوان پدیده جشنواره انتخاب شد. او در كشورهای آمریكا، آمریكای جنوبی، پرو، اكوادور، آلمان، تونس و هلند موسیقی زنده اجرا كرد و تا پایان حیاتش هشت‌بار نیز برای اجرای موسیقی به فرانسه اعزام شد. فرشاد فداییان سال‌ها پیش فیلمی نسبتا بلند - 115 دقیقه‌یی - از زندگی حاج‌قربان سلیمانی ساخت و در نقاط مختلف دنیا به‌نمایش گذاشت. حالا محمدرضا درویشی - استاد و پژوهش‌گر موسیقی سنتی - در حال گردآوری مجموعه‌ای پژوهشی از آثار اوست كه گفته می‌شود تا پایان زمستان جاری منتشر خواهد شد. اما امروز پس از مراسمی كه در اداره‌كل ارشاد اسلامی قوچان برگزار شد، پیكر استاد نامی موسیقی نواحی ایران را در خیابان‌های اصلی شهر قوچان چرخاندند، سپس تا روستای علی‌آباد از توابع شهرستان یادشده تشییع شد... و حاج‌قربان موسیقی ایران در باغ شخصی‌اش برای همیشه آرام گرفت... حاج‌قربان سلیمانی، بخشی از باغش را که در آن مدفون شده است، به‌عنوان قطعه هنرمندان تقدیم اهالی هنر كرده است. صفار هرندی از نوازنده‌ی زرین‌پنچه گفت برای خاموشی نوازنده‌ی زرین‌پنجه‌ی ایران، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پیام تسلیت داد. در پیام محمدحسین صفار هرندی در پیامش از باز ایستادن ضرب‌آهنگ قلب نوازنده‌ی زرین پنجه موسیقی مقامی خراسان مرحوم استاد حاج‌قربان سلیمانی سخن گفته و اینكه و دگر بار گوهری درخشان از جامعه هنری کشور به‌خاموشی گراییده است. او، حاج‌قربان را نوازنده پیشکسوت، توانا و صاحب‌سبک خراسان به‌شمار آورده که عمری را برای اعتلای موسیقی مقامی و آیینی کشور مصروف ساخت و همواره به اهل بیت عصمت و طهارت عشق می‌ورزید. محمدرضا شجریان و تسلیت به خاندان بزرگ هنر و ملت ایران استاد آواز ایران ضایعه‌ی درگذشت "حاج‌قربان سلیمانی" - نوازنده‌ی دوتار خراسان - را تسلیت گفت. محمدرضا شجریان به ایسنا اظهار كرد: یكی دیگر از سرمایه‌های بزرگ ملی و منحصر موسیقی خراسان، استاد والامقام، انسان شریف، خواننده و نوازنده‌ی چیره‌دست دوتار، درگذشت. این ضایعه‌ی هنری را به پسرشان استاد علیرضا سلیمانی و خانواده‌ی هنرمند و محترم‌شان و نیز به خاندان بزرگ هنر و ملت هنردوست ایران، صمیمانه تسلیت می‌گویم. مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد و زندگی پرهیزكارانه استاد محمد حسین احمدی در پیامی كه امروز در مراسم تشییع این استاد خواننده و نوازنده خوانده شد، با ابراز تسلیت تصریح كرد: زندگی پرهیزکارانه و مردم‌داری و آوای دوتار شهرتی جهانی به استاد داد و او را هنرمندی بی‌بدیل ساخت و نام او همیشه جاودانه خواهد ماند. عثمان محمدپرست: حاج‌قربان برای موسیقی حرمت قایل بود عثمان محمدپرست گفت: حاج‌قربان سلیمانی هنرمند مسلمان و معتقدی به‌شمار می‌رفت كه برای موسیقی احترام ویژه‌ای قایل بود. این نوازنده چیره‌دست دوتار جنوب و شرق خراسان با ابراز تاسف از درگذشت حاج‌قربان سلیمانی به هنرمندان موسیقی و جامعه هنری به ایسنا گفت: حیف از فوت شخصیت‌هایی چون حاج‌قربان؛ او دارای شخصیتی خوب و انسان دوستانه بود. او اظهار داشت: حاج‌قربان سلیمانی فردی معتقد و مسلمان و دارای جایگاه بی‌نظیری در موسیقی خراسان بود؛ ایشان دوتار را به‌خوبی و در سطح بسیار خوبی می‌نواخت. وی گفت: شخصیت او به‌گونه‌ای بود که در هر مراسمی شرکت نمی‌کرد و برای موسیقی حرمت قایل می‌شد. محمدپرست با گلایه عنوان كرد: پس از اعلام درگذشت حاج‌قربان سلیمانی عکس و بیوگرافی او منتشر شد، در حالی كه شخصی در شرایط او نباید به این مساله محتاج باشد؛ این امر نشان‌دهنده نبود شناخت کامل ما نسبت به میراث فرهنگی و گنجینه‌هایمان است. سرپرست اداره موسیقی ارشاد خراسان رضوی او میراث‌دار افسانه‌ها و روایات قومی موسیقی شمال خراسان بود. سرپرست اداره موسیقی خراسان رضوی با ابراز تاسف از درگذشت حاج‌قربان سلیمانی، قرار گرفتن بر صراط مستقیم را از جمله نصایح و تاکیدات این پیشکسوت چیره‌دست دوتار خراسان به شاگردانش ذکر کرد. مجتبی قیطاقی در گفت‌وگو با خبرنگار بخش موسیقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در منطقه‌ی خراسان، افزود: بزرگ منشی، مهربانی و بنده‌نوازی از ویژگی‌های برجسته استاد حاج‌قربان سلیمانی بود. وی اظهار داشت: هوش و ذکاوت بسیار بالا در حفظ و انتقال مفاهیم موسیقی و مفاهیم اخلاقی عرفانی و مذهبی بنابر آیتم‌های موجود در موسیقی از دیگر ویژگی‌های این استاد فرهیخته بود. او گفت: حرمت‌داری و فرهنگ‌مداری دوتار و موسیقی مقامی خراسان نیز از خصایص هنری این استاد به‌شمار می‌رفتند. او در واقع یک مرتبه‌ای از عرفان را با خود داشت که برای شاگردان شان شیفتگی خاصی را به ارمغان آورده بود. وی اظهار داشت: در واقع او بیشتر موسیقی را بهانه می‌کرد تا یک نصیحت اخلاقی برای شاگردانش داشته باشد. حاج‌قربان الگویی از عرفان و اخلاق در هنر بود، ایشان‌هنرمند اصیل موسیقی و میراث فرهنگی ایرانیان بود. او تاکید کرد: متاسفانه ایران با برخورداری از پیشینه تمدن هزار ساله خود نه‌تنها هنرمندان موسیقی مقامی را بلکه ارزش‌های فرهنگی نهفته در موسیقی مقامی را به فراموشی سپرده است و به‌رغم باور مردم به این میراث فرهنگی، گویا مسوولان این میراث را باور نكرده‌اند. سرپرست اداره موسیقی اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی خراسان رضوی با اشاره به اینکه صاحبان اصلی این میراث فرهنگی و این مقام‌ها خود مردم هستند، گفت: چیزی که زاییده فرهنگ خودی است و از بطن فرهنگ خودی رشد کرده، امروز به فراموشی سپرده شده است. قیطاقی ادامه داد: هر کدام از این هنرمندان وقتی از دنیای می‌روند، با خود فرهنگ و مقام خود را می‌برند، لذا میراث فرهنگی ما نیازمند توجه بیشتر مسوولان است. وی تصریح کرد: حاج‌قربان یکی از بخشی‌های بزرگ موسیقی خراسان بود و یکی از میراث داران موسیقی مقامی و میراث دار داستان‌ها، افسانه‌ها و روایات قومی موسیقی شمال خراسان بود. حاج‌قربان سلیمانی گنجینه‌ی مسلم فرهنگی خاورمیانه بود؛ در واقع این نوازنده‌ی چیره‌دست دوتار میراث فرهنگی بسیار غنی منطقه و به‌ویژه خراسان بود. حق‌گو: با مرگ حاج‌قربان ستون موسیقی مقامی خراسان فرو ریخت محمد حق‌گو - نوازنده‌ی دوتار و مدرس دانشگاه - به خبرنگار ایسنا گفت: با ابراز تاسف از درگذشت استاد دوتار خراسان، حاج‌قربان سلیمانی با بیان این مطلب افزود: مرگ امثال حاج‌قربان واقعا اسباب تاسف است. وی اظهار كرد: موسیقی مقامی خراسان از غنای بسیار زیادی از نظر فرهنگی برخوردار است و کم هستند افرادی که مقام‌ها را بدانند و به‌درستی بتوانند آنها را ارایه کنند. این عضو انجمن موسیقی خراسان رضوی تصریح کرد: حاج‌قربان سلیمانی یکی از جمله افرادی است که در موسیقی مقامی بی‌بدیل و بی‌نظیر بود. متاسفانه با فوت او ستون اصلی موسیقی مقامی شمال خراسان ما فرو ریخت؛ باید مسوولان به فکر باشند و با ضبط آثار آنها این میراث فرهنگی را مورد استفاده نسل جوان قرار دهند. صحاف: به فکر ضبط و ثبت آثار كسانی چون قربان سلیمانی باشید یعقوب صحاف از "حاج‌قربان سلیمانی" به‌عنوان میراث فرهنگی کشور یاد کرد و گفت: ضرورت دارد مسوولان به فکر ضبط و ثبت آثار هنرمندان بزرگ موسیقی همچون "حاج‌قربان" باشند. این هنرمند و پژوهش‌گر موسیقی افزود: وی در زمینه موسیقی دوتار بسیار مسلط بود. متاسفانه کسانی مانند حاج‌قربان سلیمانی در زمان حیات اگر جشنواره پیش می‌آمد، می‌رفتند و افتخاراتی کسب می‌کردند و تا مدتی به آنها توجه می‌شد، اما پس از مدتی به فراموشی سپرده می‌شدند. صحاف با گلایه عنوان كرد: چرا با مرگ یک هنرمند شخصیت و ویژگی‌های آنان بازگو، اما پس از آن فراموش می‌شوند؟ او گفت: متاسفانه هنرمندان موسیقی در زمان حیات فراموش شده‌اند و پس از مرگ نیز تا چند روز اول از آنان یاد شده، سپس به‌طور کامل به فراموشی سپرده می‌شوند. حالا در پی خاموشی این استاد موسیقی نواحی، خراسانی‌ها برنامه‌های مختلفی را تدارك دیده‌اند. سه‌شنبه دوم بهمن‌ماه - مراسم بزرگداشت حاج‌قربان سلیمانی به‌صورت عزاداری و تعزیه در قوچان برگزار می‌شود. روز پنج‌شنبه مراسمی ازسوی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان قوچان و خراسان رضوی و جامعه‌ی هنرمندان این شهرستان در قوچان تدارك دیده شده است. روز شنبه نیز مراسم دیگری توسط اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی و تشكل‌های هنری استان در مشهد برگزار می‌شود.
