مجله نسیم بیداری: غیر از اهالی استان تهران، بسیاری از دیگر مردمان ایران نیز هروقت از جذابیت های طبیعت ایران سخن به میان می آید، اگر پای جاده ای زیبا و بکر وسط کشیده شود، بی تردید بسیاری بدون معطلی نام جاده چالوس را ذکر می کنند و اگر باشند در جمع کسانی که این جاده را ندیده اند و نرفته اند، چنان با آب و تابی برای شان روایت می کنند که ندیدن این جاده یکی از حسرت های بزرگ زندگی شان می شود و دیدنش یکی از آرزوهایشان. جاده 59 که البته بیشتر به جاده چالوس مشهور است، از میان شهر کرج در استان البرز شروع و به شهر چالوس در مازندران ختم می شود. در باب استثنایی و چشم نوازبودن این مسیر و رتبه جهانی آن، روایت های مختلفی وجود دارد. برخی این جاده را زیباترین جاده جهان می دانند و در نقلی دیگر از آن به عنوان چهارمین جاده زیبای دنیا یاد می کنند. تا اواخر دوره قاجار، جاده ای بین کرج و چالوس وجود نداشته و تنها یک مسیر خاکی و مال رو، راه دسترسی به روستاهای این منطقه را تشکیل می داده است. اما جاده فعلی در دوران رضاشاه و در سال 1312 مورد بهره برداری قرار گرفت. از این زمان به بعد، استقرار و بنای انواع رستوران ها و واحدهای اقامتی و پذیرایی در کنار جاده، همچنین ساخت سد امیرکبیر (سد کرج) در سال 1340به جاذبه ها و زیبایی های این جاده افزود و در اندک زمانی این جاده به یکی از تفریح گاه های مهم مردم ایران تبدیل شد. گفته های شفاهی و افسانه گونه ای از مردم قدیم درباره شیوه ساخت این جاده باقی مانده که چنین روایت می کند که کارگران را برای کندن این تونل در دل کوه با یک سکه پنج ریالی که در آن زمان بسیار ارزشمند بود تشویق می کرده اند و حتی در ازای هر ضربه کلنگ و شکافتن سنگی حق الزحمه را بلافاصله می داده اند. کار ساخت تونل کندوان با مسافت یک هزار و 886 متر و عرض پنج الی هفت و ارتفاع شش متر در اردیبهشت ماه سال 1314 شمسی آغاز شد که چهار سال طول کشید و در سال 1318 به بهره برداری رسید. با احداث این تونل 13 کیلومتر از مسیر مرکز کرج به چالوس کاسته شد زیرا تا قبل از آن برای طی این مسیر باید همه کوه دور زده می شد. جاده چالوس در عمل قطر رشته کوه های البرز را می پیماید، در راه ساخت این جاده با امکانات محدود و ابزارهای اولیه نزدیک به هشتاد سال پیش، مرارت ها و رنج های زیادی به دست کارگران و مهندسان ایرانی کشیده شده و خاطرات تلخ و شیرین بسیاری در پای ساخت و بنای این راه مدفون شده اند. جاده کرج- چالوس در هر فصل به رنگی در می آید و گاه تضاد رنگ ها همزمان با هم منظره های باشکوه، یگانه و چشم نوازی پدید می آورد. تونل های تودرتو و طولانی نیز خود یکی دیگر از جاذبه های جاده چالوس به شمار می آید که تونل کندوان یازدهمین و بلندترین آنهاست. بقایای قلعه ها و دژهای استواری مثل شاه دژ، قلعه دختر شهرستانک، قلعه تنگه کسیر، قلعه ری زمین و امامزاده های تاریخی با معماری های زیبا از جمله آثار باستانی این جاده تاریخی و زیبا هستند که البته در بسیاری از مواقع در برابر جذابیت های طبیعی و زیبایی بصری جاده چالوس محو شده و در حاشیه مانده اند. روستای زیبا و عجیب واریان که البته امروزه فقط ساکنین محلی آن حق تردد به آن را دارند، همچنین پیست اسکی دیزین و روستاهای زیبایی همچون خور، گچسر، شهرستانک و باغ زیبای لاله ها، دلیل موجهی هستند تا جاده چالوس یکی از پر ترددترین و توریستی ترین جاده های حال حاضر ایران باشد. اماکنی چون آبشار زیبا و دیدنی هفت چشمه در منطقه آدران در کیلومتر 17 جاده کرج چالوس، آّشار و پیست اسکی خور، چشمه وله در فاصله دو کیلومتری گچسر در روستای وله، باغ لاله ها،تپه شنستون، قلعه دزدبند، کاخ شهرستانک، امامزاده سپهسالار، غار یخ مراد در روستای کهنه ده، غارهای ری زمین و سیراچال و کاخ ها و قلعه های قدیمی که قدمت آن به دوران ساسانیان می رسد نیز سایر نقاط دیدنی این جاده را شکل می دهند. طبق آمار سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، سالانه بیش از 13 میلیون جهانگرد و گردشگر داخلی از جاده چالوس دیدن می کنند. آزادراه تهران- شمال که طی سالیان گذشته به یک پروژه افسانه ای و غیرقابل نتیجه مبدل شده است، راه ایمن و مکانیزم مطمئنی برای پیشگیری از ویرانی این جاده تاریخی در اثر تردد زیاد وسایل نقلیه موتوری و حفظ آن به مثابه یک میراث ملی بود که البته تحقق و بهره برداری از آن طی این سالها به آرزویی محال بدل شده است.
