گرفتن بچهها از پوشك، گاهي از جدا كردنشان از شيشه شير و پستانك هم سختتر به نظر ميرسد. كودكي كه ميتواند هر زمان كه اراده كرد در پوشكش اجابت مزاج كند، اغلب در برابر جدا شدن از اين حاشيه امن مقاومت ميكند و اگر درست آموزش نبيند با از دست دادن پوشكش، صاحب ترسها، اضطرابها و وسواسهايي ميشود كه به سادگي از زندگياش بيرون نميروند. اما نگران نباشيد. اگر از همان ماههاي تولد، به فكر روز سرنوشتساز از پوشك گرفتن او باشيد، ميتوانيد در بهترين زمان و بدون آسيب زدن به كودكتان از پس اين كار هم بربياييد. 1. وقتشناس باشيد از همان ماههاي اول، ميتوانيد زماني را كه كودكتان درحال اجابت مزاج است متوجه شويد. بچهها در اين شرايط معمولا در يك جا ساكن ميشوند، سوراخهاي دماغشان را باد ميكنند، كمي به خودشان فشار ميآورند و بعد از چند ثانيه، فعاليتهايشان را دوباره از سر ميگيرند. اگر شما اين زمانهاي حساس را بشناسيد، ميتوانيد با به كار بردن واژههايي در اين زمان، او را براي آموزش دستشويي رفتن در آينده آماده كنيد. 2. واژه مشترك بسازيد وقتي فرزندتان در حال تخليه رودههايش است، سعي كنيد از يك واژه يا عبارت استفاده كنيد. شما ميتوانيد به سادگي بگوييد: «داري پيپي ميكني؟ آفرين؛ ادامه بده» و او را تشويق كنيد تا كارش را به آخر برساند. به مرور به او كمك كنيد تا منظورتان را بفهمد. اگر هر وقت كه او را مشغول خالي كردن رودههايش ميبينيد از اين عبارات استفاده كنيد، به مرور ياد ميگيرد كه وقت شروع كارش، خودش هم اين كلمات را به كار ببرد و به شما پيشآگهي دهد. 3. هولش نكنيد مراقب باشيد بيش از اندازه هيجانزدهاش نكنيد تا از ادامه كارش پشيمان شود. از طرف ديگر كودكتان را در اين زمان بلند نكنيد و حالت نشستن يا ايستادنش را تغيير ندهيد. تنها با يك نگاه مهربان و چند عبارت كوتاه او را همراهي كنيد. بچهها براي اينكه خوب از پس اجابت مزاج بربيايند، به آرامش كامل نياز دارند. 4.به حرف ديگران گوش نكنيد احتمالا اغلب اطرافيان شما پيشنهاد ميكنند در سني كه كودك خودشان را از پوشك گرفتهاند، به فرزندتان توالت رفتن ياد بدهيد. اما به جاي اينكه به حرفهاي آنها توجه كنيد، توانايي فرزندتان را بررسي كنيد. اغلب كودكان از ۱۸ ماهگي به بعد، كم كم ياد ميگيرند خود را كنترل كنند و بيشتر آنها بين ۲ تا ۳ سالگي اين آمادگي را تمام و كمال پيدا ميكنند. شايد كودك شما از همانهايي باشد كه از حدود 20 ماهگي توانايي كنترل خود را پيدا ميكند اما اگر غیر از این بود، ميتوانيد حداقل يك سال بعد از اين زمان به او براي آماده شدن فرصت دهيد. 5.بگوييد چه ميشود كمكم ميتوانيد فرآيند كار را برايش توضيح دهيد. هر زمان كه كودكتان خواست، به او در مورد اينكه ادرار و مدفوع چه هستند، چطور توليد ميشوند و چرا بايد آنها را تخليه كرد توضيح دهيد. اگر به توصيههاي قبلي عمل كرده باشيد و براي هر يك از اين فرآيندها واژهاي را به كودكتان آموزش داده باشيد، او هم براي انتقال نيازش به شما در زمان مناسب تواناتر ميشود. 6.همكاري كنيد با هم براي انتخاب توالت به مغازه سيسمونيفروشي برويد و طرحي را انتخاب كنيد كه كودكتان دوستش دارد. توالتهاي بچگانه اين روزها بيشتر شبيه اسباببازيهاي زيبايي هستند كه بچهها تمايل دارند با آنها دوست شوند. به كودكتان اجازه دهيد چند بار در روز، حتي درصورتيكه پوشك به پا دارد، روي توالتش بنشيند. شايد بهترين زمان براي اين كار وقتي باشد كه خودتان به دستشويي ميرويد. كودكي كه توالت رفتن شما را ميبيند، بعيد نيست بخواهد در اين مورد هم از شما تقليد كند. 7. به توالت رفتن عادتش دهيد وقتي كودكتان به سن نشستن روي «پاتي» يا توالتهاي بچگانه رسيد، او را براي تمرين چند بار در روز روي توالتش بگذاريد و بگوييد «پيپي ميره توي توالت!» جوري به كودكتان آموزش دهيد که احساس بدي پيدا نكند و به شيوه بسياري از بچهها خودش را منقبض نكند که این باعث میشود از اجابت مزاج منصرف شود. 8. سرزنشاش نكنيد وقتي كار كوچولويتان تمام شد، عبارتهاي منفي مثل «اه اه!ببين چهكار كردي!»را به كار نبريد. هيچ وقت هنگام باز كردن پوشك كودكتان يا شستن او قيافه منفي و آزردهاي به خود نگيريد و در مقابل او را حسابي تشويق كنيد. بچهها به همين كار ساده خود افتخار ميكنند و اگر احساس افتخار را از آنها بگيريد، در برابر تخليه رودههايشان مقاومت ميكنند. 9. تنها نگذاريدش كودكتان را در جريان اجابت مزاج همراهي كنيد. از او بخواهيد فشار بيشتري به خودش بياورد و حتي با حنجرهاش صداهايي توليد كند زیرا اين كار دستشویی کردن را برايش آسانتر ميكند. اين كار را ميتوانيد از ماهها قبل شروع كنيد؛ براي مثال در زمان نوزادي يا اوايل كودكي، وقتي يبوست آزارش ميدهد با ماساژ شكم و در حالت نشسته روي دست قرار دادنش به او براي تخليه رودهها كمك كنيد. 10. تحمل كنيد احتمالا براي تمام كردن آموزش بايد يك هفته تا 10 روز وقت بگذاريد و يكي، دو بار كثيف شدن خانه را هم به جان بخريد. در اين يك هفته بايد حتي بدون اعلام كودكتان او را در فواصل كوتاه به دستشويي ببريد تا مثانه و رودههايش را زود به زود تخليه كند. اما مراقب باشيد بيحوصلگي و عصبانيت شما در كودكتان اضطراب و ترس ايجاد نكند. 11. از متخصص كمك بگيريد اگر سن فرزندتان از سه سال گذشته اما هنوز هم به محض جدا شدن از پوشكش مضطرب ميشود و بهخاطر اين اضطراب از اجابت مزاج طفره ميرود، با يك روانشناس كودك در مورد مشكلش صحبت كنيد. شايد اضطرابي كه فرزندتان به آن دچار شده، به او اجازه اين كار را نميدهد و قبل از هر تلاشي، لازم است با كمك متخصصان اين اضطراب را از او بگيريد. صبور باشيد نگذاريد اصرارتان به تميز بودن كودكتان به قيمت از دست رفتن سلامت روان او تمام شود. براي آموزش استفاده از توالت به كودكتان عجله نكنيد. بسياري از والدين معتقدند تا زماني كه كودكشان از پوشك استفاده ميكند، نميتوانند او را به مهدكودك بفرستند و به همين دليل خيلي زود براي از دستشويي گرفتن او تلاش ميكنند. اما واقعيت اين است كه اگر كودك شما با پوشكي كه به پا كرده به مهد برود، خيلي بهتر از آن است كه با اضطراب و احساس گناه از دستشويي استفاده كند. شايد ندانيد كه گرفتن بچهها از پوشك، يكي از حساسترين مراحل زندگيشان است؛ مرحلهاي كه اولين پيشنيازش رسيدن به آمادگي جسماني است. تا زماني كه كودك شما توانايي كنترل مثانهاش را به دست نياورد، نميتوانيد اين آموزشها را شروع كنيد. از طرف ديگر، آمادگي رواني فرزندتان هم يك پيششرط مهم است. شما نميتوانيد به قيمت مضطرب كردن و دادن عذاب وجدان به او، فرزندتان را از پوشكش جدا كنيد. شايد بسياري از والديني كه به هر قيمتي ميخواهند در اولين فرصت فرزندشان را از پوشك بگيرند، ندانند اين كار به قيمت پرورش كودكي مضطرب و وسواسي تمام ميشود و آسيبهاي ناشي از آن تا ساليان سال فرزندشان را رها نميكند. پس صبور باشيد و به قيمت گريههاي هر روزه يا شرمندگي كودكي كه بهخاطر ناتوانياش در كنترل خود خانه را كثيف كرده، اين تصميم را عملی نكنيد. اگر كودكتان در اين مرحله مهم زندگياش آسيب ببيند، به سادگي نميتواند با بحرانهاي ناشي از آن مقابله كرده، آسيبهاي روانياش را جبران كند.