سفره شادکامی و برکت زندگی

سفره عقد یکی از سفره‌های سنتی ایرانی است که در مراسم عقد و یا هنگام عروسی پهن می‌شود و عروس و داماد بر سر آن می‌نشینند و به خطبه عقد گوش فرا می‌دهند. پهن کردن سفره در هنگام عقد یا عروسی در همه شهرهای ایران رواج دارد.

در سفره عقد شش ظرف وجود دارد که هرکدام محتوی چیزی است که بیانگر آرزویی برای عروس و داماد است. ظروف سفره عقد معمولاً شامل : گردو، بادام، فندق، نان و نبات و تخم‌مرغ است. در میان این ظروف سفره عقد، ظرف‌هایی از شیرینی و نان پنیر وسبزی، جام‌هایی از عسل و ماست هم هست که کنایه‌ای از شیرینی و ترشی در زندگی مشترک دارد. تخم مرغ در سفره عقد نمادی است برای باروری و زایش اولاد توسط عروس ونان نمادی برای برکت ورزق و روزی است.نبات برای شیرین کامی و...






اجزای سفره عقد به گواهی تاریخ یکی از رسوم و گزینش‌های پیشینیان است و پهن کردن آن بی‌حکمت و بی دلیل نبوده است . در واقع گستردن بساط عقد پیش عروس و داماد نوعی کارت تبریک گویا با آرزوی سعادت برای زوج جوان بوده است . با این هدف وبه این مضمون هر ترکیب و ماده‌ای که در سفره عقدبه کار می‌رفت ، معنایی ویژه و زیبا در خود داشت . شاید امروز بیشتر عروس و دامادها و اطرافیان آنها ندانند که معنای ترکیب سفره عقد چیست و در اساس به چه منظوری گسترده می‌شود . یعنی از یک رسم پرمعنای دیرین فقط صورت ظاهری آن حفظ شده و به جا مانده است .

اجزای سفره عقد

در کنار مواد خوراکی که جنبه نمادین دارند، وسایل و چیزهای دیگری هم قرار می‌دهند که برای آینده زندگی زوجین جنبه نمادین و حتی واقعی دارد.

قرآن مجید: کتاب خدا به نشانه مورد تایید قرار داشتن وصلت از سوی خداوند و طلب یمن و برکات الهی جلو آینه و بالای جانماز قرار می‌گیرد.

آینه: آینه یکی دیگر از اجزای سفره عقد است. همچنان که در خرید عروسی آینه در سرلوحه و پس از قرآن مجید قرار دارد ، در سفره عقد نیز در صدر سفره و رو به عروس و داماد قرار می‌گیرد تا با نگریستن در آن دل‌های‌شان نسبت به هم مانند آینه صاف و زلال باشد و سعادتمند شوند.





شمعدان: یک جفت شمعدان از دیگر اجزای سفره عقد است. شمعدان‌ها در دو سوی آینه جای دارند و شمع‌های فروزان درون آنها هنگام جاری شدن صیغه عقد، ‌نشانه آرزوی روشنایی وگرمی در پیوند عروس و داماد است .

جانماز: جانماز هم یکی دیگر از اجزای سفره عقد است. جانماز پیشاپیش آینه گسترده می‌شود و روی آن مهر و تسبیح زیبایی قرار می‌دهند تا گواهی بر پای‌بندی زوج نسبت یه اصول دین اسلام باشد و تبرک آن شامل حال عروس و داماد شود .

کاسه نبات: در یک سوی بالای سفره عقد توده‌ای از نبات را به شکل زیبای قالبی خاص که گاه در چندین طبقه تهیه شده است ، قرار می‌دهند . نبات نماد آروزی شیرینی پیوند عروس داماد است که معمولا آن را از نبات اعلای زعفرانی تدارک می‌بینند.

نقل و سکه : نقل و سکه نقل به نشانه شیرین‌کامی و سکه برای افزایش روزی عروس و داماد سر سفره عقد گذاشته می‌شود . امروز مخلوطی از نقل سه مروارید و پولک را در بسته‌بندی‌های کوچک یا اشکال ابتکاری دیگر قرار می‌دهند واین تورها را با شکوفه و روبان تزیین می‌کنند. سکه‌های ویژه سفره عقد ، طلایی‌رنگ است که روی آن مبارک باد یا نام مبارک حضرت مهدی (عج) ضرب می‌شود .

تخم مرغ: یکی از اجزای سفره عقد تخم‌مرغ است. تخم مرغ نماد تولد وتداوم نسل است. از این رو پیداست که نهادن آن برسفره عقد به نیت ادامه نسل زن و مرد و باروری ازدواج آن دو است. معمولا برای تبرک تعداد تخم‌مرغ‌ها را پنج دوازده یا چهارده به نیت پنج تن دوازده امام (ع)‌و چهارده معصوم(ع)‌انتخاب می‌کنند.

فندق، گردو و بادام: این خوراکی‌های مقوی و پر مایه الهی را نیز به نشان گسترده بودن سفره خوراک عروس و داماد و توانمندی آنها سر سفره عقد می‌گذارند.






نان و پنیر وسبزی: نان و پنیرو سبزی نیز از دیگر اجزای سفره عقد است. نان را به نشانه برکت خداوند و پنیر را با نیت وسعت روزی و سپیدبختی بر سر سفره عقد می‌نشانند . امروز نان و پنیر را به صورت لقمه‌های کوجک در می‌آورند و با نایلون محافظ غذامی‌پوشانند. سبزی را به نشانه سلامتی، سرسبزی و خرمی در سفره عقد می‌گذارند.

گل: به نشانه شادابی و طراوات و به عنوان نمادی از زیبایی این پیوند، سبدی از گل بر سفره عقد می‌نشانند. همچنین برای آراستن اجزای دیگرسفره عقد نیز از شاخه‌های گل و گلبرگ‌های رنگین استفاده می‌کنند . گل سرخ یا رز نماد شناخته شده عشق در سراسر جهان است .

شیرینی: آشکار است که شیرینی به نشانه به ارمغان آوردن شهد خوشبختی بر سر سفره عقد می‌نشیند.

میوه: میوه از دیگر اجزای سفره عقد است. نهادن میوه‌های رنگین بر سر سفره عقد به منزله برخورداری عروس و داماد از مواهب رنگارنگ الهی ونعمت‌های طبیعی زندگی است.





عسل: مراسم عسل در دهان همدیگر گذاشتن پس از جاری شدن صیغه عقد به منظور آن است که عروس داماد در آینده مایه شیرین کامی و دلارامی هم باشند.

کله قند: کله قند، از اجزای دیگر سفره عقد است. ساییدن یک جفت کله قند هم شکل و هم اندازه روی پارچه‌ای بر سر عروسو داماد به نیت فروباریدن شادی و شیرنی بر سر آنها طی زندگی مشترک صورت می‌گیرد. امروزه کله قندهای کوچک را درتورهای حریر یا به اشکال مربع یا مستطیل تهیه می‌کنند تا بر سر عروس و داماد ساییده شود