اگرچه هوا برای سفر به مناطق شمال غربی کشور هنوز کمی سرد است، اما اگر اهل سفرهای طبیعت گردی و به خصوص غارنوردی باشید، فرصت خوبی است تا سری به ارومیه و غار سهولان بزنید که دومین غار بزرگ آبی ایران لقب گرفته است. غار سهولان باید در آذربایجان غربی و در حدود 43 کیلومتری شمال شرقی مهاباد در محور مهاباد - بوکان قرار دارد. این غار در قدیم خانه مردم پارت بوده و امروز یکی از مهمترین و کم نظیرترین غارهاى طبیعی کشور و از شگفت‌انگیزترین جلوه هاى طبیعت زیباى استان آذربایجان غربی بشمار می‌رود. سهولان به زبان کردی به معنی یخبندان است و این غار در نزدیکی روستایی به همین نام قرار گرفته است. مردم محلی غار را کونه کوتر، یعنی لانه کبوتر هم می‌‌نامند که دلیل این نامگذاری وجود تعداد زیادی لانه کبوتر درون غار است. مساحت داخلی غار سهولان حدود 600 مترمربع است و محتویات غار سنگ های آهکی است. ارتفاع سقف غار تا سطح دریاچه آن 50 متر است و عمق آب در برخی جاها به 32 متر می‌‌رسد. اختلاف دمای درون و بیرون غار بین 10 الی 15 درجه است. غار بزرگ آبی ایران غار سهولان شبیه غار علیصدر در همدان است. این غار آبی با جلوه‌هاى طبیعی و قندیل‌هاى منحصر به فردى که دارد در دامنه رشته کوه‌های کوتر قرار دارد. این پدیده زیبا و نادر داراى 2 دهانه است. مطالعات غارشناسان نشان می‌دهد که این غار بر اثر فعالیت هاى زمین شناسی به اواخر دوره کرتاسه برمی گردد که قدمت آن به 70میلیون سال قبل بازمی گردد. این غار 100 سال پیش براى اولین بار توسط ژاک دمرگان فرانسوى مورد کاوش و بررسی قرار گرفت. پس از آن در سالهاى جنگ جهانی دوم نیز توسط یک هیات انگلیسی مجددا مورد مطالعه قرار گرفت و در مهرماه 1373 توسط غارشناسان ایرانی شناسایی شد. کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند به استناد لایه‌هاى سفالی که از منطقه دالان اصلی و تالار بزرگ و دهلیز ورودى کونه مالان بدست آمده این غار از هزاره‌هاى دوم و اول قبل از میلاد تا دوره پارتی و اسلامی و حتی زمان‌هایی از قرون وسطی مورد سکونت انسانها قرار گرفته است. غار سهولان دارای دو در اصلی است که به هم راه دارند و می توان از هر یک از آنها وارد غار و از در دیگر خارج شد. بعد از ورود به غار و پس از طی مسیر پیاده سوار قایق خواهید شد و به دیدن غار خواهید پرداخت که این روزها به لطف نور پردازی محیط درونی اش با انواع لامپ ها و نورافكن ها چراغانی شده و مناظر شگفت انگیزی را مقابل چشمان شما می آورد. رسوبات داخل غار اشکال گوناگونی دارد: پای فیل، عروس دریایی، خفاش و... که به همراه قندیل های زیبای غار آن را بسیار دیدنی کرده است. بد نیست بدانید که درجه حرارت این غار چه در فصل تابستان و چه زمستان بین 10 تا 13 درجه سانتیگراد در نوسان است اما رطوبتی به اندازه 70 تا 80 درصد دارد!
