مامیران یا "مامیزان کبیر" گیاهی داروئی از تیره "خشخاش Papaveraceae" است که نام علمی آن"Chelidonium Majus"می باشد .مامیران ،" گیاه پرستو " میز نامیده میشود. گیاهی است علفی، چندساله با شیره نارنجی رنگ، منشعب به رنگ سبز تیره، واجد كرك های پراكنده و دارای بن ساقه ای پوشیده از قاعده های پایای برگ ها و ساقه ای منشعب به ارتفاع ۹۰- ۳۰ سانتیمتر. برگ ها شانه ای دارای ۷-۵ برگچه تخم مرغی تا مستطیلی شكل. گل آذین چتر مانند آن دارای ۶-۲ گل، گل با دو كاسبرگ آزاد و ریزان و چهار گلبرگ كامل زرد رنگ، واژ تخم مرغی است. پرچم ها زرد رنگ، میوه به شكل كپسول كشیده، كمابیش مستقیم و فاقد كرك است. دانه های آن سیاه رنگ هستند. اندام دارویی مامیران قسمت هوایی گیاه است كه در هنگام گل دادن جمع آوری می شوند. از مامیران به صورت خوراكی به عنوان صفراآور، ضداسپاسم، مسكن (ضعیف) و مدر و به صورت موضعی در درمان زگیل استفاده می شود. در طب گذشته از تمام قسمت های گیاه مامیران به ویژه شیرابه و ریشه آن در درمان ناراحتی های پوستی به ویژه برص، درد دندان و نیز به عنوان صفراآور استفاده می كردند. سرشاخه هوایی مامیران دارای ۱-۱/۰ درصد آلكالوئید با بیش از ۲۰ آلكالوئید است. این گیاه در زمین های بایر به صورت خودرو رشد می كند و به صورت وسیعی در اروپا و آسیای شمالی و مركزی می روید. اندام دارويى ماميران قسمت هوايى گياه است كه در هنگام گل دادن جمع آورى مى شوند. از ماميران به صورت خوراكى به عنوان صفراآور، ضداسپاسم، مسكن (ضعيف) و مدر و به صورت موضعى در درمان زگيل استفاده مى شود. در طب گذشته از تمام قسمت هاى گياه ماميران به ويژه شيرابه و ريشه آن در درمان ناراحتى هاى پوستى به ويژه برص، درد دندان و نيز به عنوان صفرا آور استفاده مى كردند. سرشاخه هوايى ماميران داراى ۱-۱/۰ درصد آلكالوئيد با بيش از ۲۰ آلكالوئيد است. تركيبات شيميايي: اين گياه سمي است و استفاده زياد از آن باعث مي شود . ماميران كبير داراي آلكالوئيد هاي مختلفي مانند چليدونين ، هيموچليدونين ، كلريتين ، پروتوپين ، آليكري توپين ، هربرين و اسپارتئين مي باشد . در ماميران كبير همچنين نمك هاي كلسيم ، منيزيوم و آلمينويم ، مواد رزيني و موسيلاژ موجود است . خواص داروئي: تمام قسمت هاي اين گياه و شيره آن مصرف دارويي دارند البته ريشه آن قوي تر از بقيه قسمت هاي آن است 1)جوشانده و يا دم كرده ماميران براي درمان سرطان معده بكار مي رود 2 )در معالجه آسم اثر مفيد درد 3) تشنج را برطرف مي كند 4)فشار خون را پائين مي آورد 5)ادرار آور و ملين است 6)درمان كننده تصلب شرائين است 7)دردهاي سرطاني را ساكت مي كند 8)براي معالجه آنژين دپواترين از آن استفاده مي كنند 9)براي درمان آب آوردن بدن مفيد است 10)سنگ كليه را خرد كرده و دفع مي كند 11)براي معالجه نقرس مفيد است 12)داروي خوبي براي برطرف كردن بيماريهاي كبدي است 13) براي درمان زخم ها ي چركين ، ريشه له شده ماميران را مانند ضماد روي اينگونه زخم ها بگذاريد 14)شيره ماميران داروي موثري براي از بين بردن زگيل و يا ميخچه است . اين شيره را با گليسرين به سنبت مساوي مخلوط 0 دیگر خواص این گیاه : اختلالات قلبی وعروقی جوشانده ریشه مامیران ،تصلب شرائین وفشار خون را درمان نموده و از بروز سکته قلبی جلوگیری می نماید. اختلالات عصبی جوشانده ریشه مامیران،تسکین دهنده دردهای عصبی ،خواب آور وآرام بخش است. اختلالات پوستی عصاره مامیران ،زخمها ،زوائد گوشتی و زگیل و دیگر اختلالات پوستی را برطرف می سازد. اختلالات کلیوی جوشانده مامیران،محرک کلیه،فزونی دهنده حجم ادرار،دفع کننده سموم بدن و درمان کننده عفونتهای کلیه و مثانه ومجاری ادرار است. اختلالات چشمی شست و شوی چشم با عرق مامیران ،درد و ورم و عفونتهای چشم را التیام میبخشد خلاصه آنکه مامیران،گیاهی مدر و مخدر و درمان کننده اختلالات قلبی و عروقی،عصبیريالپ.ستی کلیوی و چشمی است.مامیران تصفیه کننده خون درمان کننده عفونتهای سفیلیسی ،تنگی نفس ،آسم و بواسیر است طرز استفاده: جوشانده : مقدر 20 گرم برگ خشك و يا ريشه ماميران را در يك ليتر آب حل كنيد . مقدر مصرف آن يك فنجان سه بار در روز است . دم كرده ماميران : 30 گرم برگ خشك ماميران را در يك ليتر آب جوش ريخته و بگذاريد براي مدت ده دقيقه دم بكشد . سپس صاف كرده و مصرف كنيد . تنطور ماميران : اين تنطور را مي توانيد از فروشگاههاي گياهان دارويي و يا برخي از داروخانه ها خريدري كنيد و يا اينكه مقدر 100 گرم برگ خشك يا ريشه ماميران را در 500 گرم الكل سفيد خيس كرده بگذاريد براي مدت دو هفته بماند . البته هر روز آنرا تكان دهيد پس از اين مدت آنرا صاف كرده و در شيشه دربست نگاهدري كنيد . مقدر مصرف آن 10-15 قطره سه بار در روز است . شيره ماميران : براي استفاده از شيره ماميران آنرا با عسل مخلوط كرده و استفاده كنيد . موارد منع مصرف : همانطور كه گفته شد مصرف زياد ماميران كبير توليد مسموميت مي كند و حتي استفاده زياد آن بصورت له شده روي رخم ها نيز همين خطر را د ارد زيرا از راه پوست جذب بدن مي شود . این گیاه سمی است و مقدار زیاد آن در مصارف داخلی ممكن است موجب تشنج و حتی مرگ شود. مصرف این گیاه در دوران بارداری ممنوع است. بنابراين بايد مصرف آن در حد گفته شده باشد و تحت نظر متخصص مصرف شود. پرورش گیاه پرورش این گیاه از طریق دانه صورت می گیرد و زمین زراعتی باید سایه دار و نسبتاً مرطوب, ماسه ای و نرم با خاک پوسیده باشد. بذر آنرا در گلخانه در اویل اسفند و یا مستقیماً در زمین شخم خورده در ردیفهایی به عرض 50 سانتی متر در طول فروردین ماه می کارند میزان بذر مورد نیاز گلخانه هر هکتار 200 گرم و میزان آن در زمین اصلی 2 کیلو گرم د رهکتار می باشد. ماههای اردیبهشت و خرداد نهالها را در کرتهای 20*50 سانتی متر نشاء می کنند.جهت تقویت زمین مقدار 150 تا 75 کیلو گرم کود ازت خالص ( نیترات آمونیوم و کلسیم سیانید ) در هر هکتار اضافه می کنند. برای مبارزه با علفهای هرز یک تا دوبار چنگک با دیسک ماشینی زده می شود. برداشت قسمت هوایی گیاه را در فروردین تا شهریور و ریشه ها را از مهر تا آبان یا اسفند تا فروردین قبل از جوانه زدن محصول برداری می کنند ( از دومین سال کشت چین اول گیاه را در ماه اسفند و فروردین و چین دوم آنرا در شهریور یا مهر با علف چین و ریشه ها را در مهر و آبان و اسفند و یا فروردین برداشت می نمایند).پس از برداشت محصول و تمیز کردن آن قسمت هوایی را در حرارت 50 تا 60 درجه سانتی گراد و ریشه را در حرارت 60تا 80 درجه سانتی گراد خشک می نمایند. با شرایط فوق الذکر بازدهی هر هکتار 6/3 تن محصول خشک به صورت گیاه کامل و 8/2 تن ریشه است. دامنه انتشار نواحی شمال ایران مانند گیلان: اطراف رشت, رودبار, عمارلو ( کبوتر چاک و زرد چین ) , گرگان: بندر گز, مازندران.
