خوزستان به عنوان یک منطقه تاریخی برای گردشگران شناخته می شود اما جاذبه های طبیعی این استان هم کم نیستند. غارهای خوزستان اگرچه تعدادشان زیاد نیست اما برای غارنوردانی که به دنبال نوردیدن طبیعت زیر سنگ ها هستند، تجربه خوبی به حساب می آید. اگر علاقمندید غارهای خوزستان را با پای خود بپیمایید، پیشنهاد می کنیم نگاهی به این راهنما بیندازید. غاری در انتهای دره غار سلمان در فاصله 3 کیلومتری جنوب غربی شهر ایذه و در انتهای دره ای واقع شده است. اشکفت سلمان محوطه ای وسیع است که در درون صخره طبیعی کوه به صورت سرپناهی با آثار آبرفتی و یک چشمه آب شیرین گوارا (که از درون غاری کوچک و باریک بیرون می آید) تشکیل می شود. روبروی مجموعه اشکفت سلیمان در سمت راست و در منتهی الیه کوهی که روبروی آن است، دو نقش نیم رخ برجسته که در درون دو چهار گوش معقر حجاری شده اند، وجود دارد. نقش اول مرکب از تصویر سه شخص است که پشت سر هم در یک ردیف ایستانده اند. آتشدانی فروزان در جلوی آنهاست که بلندی آن تا زانوان آنها می رسد. در لوحه دوم که با فاصله، چند متر از لوحه اول و برسطح قلعه سنگی دیگر حجاری شده، دو نقش وجود دارد که یکی از آنها نقش مردی و دیگری نقش زنی است. اما در شرق این دو لوحه اشکفت بزرگ یعنی سایه بان خمیده کوه قرار دارد که در زیر آن بر روی بدنه کوه یک کتیبه مستطیل شکل میخی و چند نقش حجاری شده و در زیر این کتیبه که در ارتفاع قرار دارد، محل نشستن و تختگاه و یا انجام مراسمی دیده می شود. مهم ترین غار خوزستان غار پبده (PEBDEH) مهمترین غار استان خوزستان است که در شمال شهرستان لالی قرار گرفته و در آن آثار زندگی از 17 هزار سال پیش به چشم می خورد. غار تاریخی- طبیعی پبده به عنوان یك زیستگاه انسان پارینه سنگی به حساب می آید. گریشمن، باستانشناس فرانسوی در سفر خود در دهه 1940 میلادی، بازدیدی از این غار داشته و نزدیك به 75سال پیش، بخشهایی از این غار را بررسی میكند اما به دلیل وجود صخرههای نمناك و لغزنده، تونلهای باریك، رطوبت بالای 30 درصد و وجود گازهای شیمیایی در درون غار و نبود امكانات فنی لازم نتوانسته این غار را كاملا بررسی كند. تحقیقات تیم های بعدی نشان داد درحالی كه در بیشتر غارهای منطقه بلندای تالارها بیش از سه متر نیست، در پبده با تالارهایی به بلندای 27 متر روبهرو هستیم و این از شگفتیهای غار پبده است. سنگچینهایی درون غار وجود دارد كه به نظر دستساز میرسند. حفرهای بزرگ هم در كف میانه غار وجود دارد كه حوضچهای را به وجود آورده و احتمالا كاربرد آن آبانبار بوده است. پس از گذشتن از دهانه كوچك غار، به تالار بزرگی میرسید كه سقف گنبدی بسیار زیبایی دارد. دیوارهای این گنبد، سفیدرنگ است كه خالهای منظم مشكیرنگ، رویش نقش بستهاند، درست همانند پارچه سفیدی كه رویش پولك ریخته باشند. غار پبده حدود 103 متر طول دارد. طول نخستین دهانه ورودی غار 40/5 متر و ارتفاع آن 3 متر است. ارتفاع دهانه دوم، 10/1 متر و ارتفاع آن 10/3 متر است. از در غار 90 متر كه به درون بیایید، به یك حفره هوایی با درازایی نزدیك به 28 متر میرسید. در ضمن دهانه نخست تا دهانه دوم غار شش متر از یكدیگر فاصله دارند. در یكی از بخشهای این غار كودهای حیوانی بر روی هم فشرده شده كه ضخامت آن حدود 40 سانتیمتر بوده وممكن است با پاكسازی این كودها، بتوان به یافتههای باستانشناسی بیشتری دست پیدا كرد. این غار در استان خوزستان، 35 کیلومتری شهرستان لالی، مسیر راه آبشارهای آرپناه، کوه انبار سفید غار کمتر شناخته شده لالی غار کُهناب هم یکی دیگر از غارهای استان خوزستان است که باز هم در حوالی لالی قرار دارد. در واقع این غار از تنگ انبار سفید لالی بخش لالی در مسجد سلیمان شروع و به منطقه بلوار ختم می شود. این منطقه بسیار دیدنی و سیاحتی است که برای باستان شناسان و جهانگردان جالب توجه است. برگرفته از: irancaves.com chn.ir