ایران جزو کشورهای چاق دنیاست، یعنی چاقی دغدغه خیلی ها در زمانه ما محسوب می شود. خیلی از کسانی که دارای اضافه وزن زیاد هستند، به دنبال روش های آسان، سریع و موثر برای کاهش وزنشان می گردند. غافل از آن که هر شیوه لاغری غیر از رژیم غذایی اصولی و ورزش نرم و مداوم، خالی از عارضه نیست و حتی گاهی عوارض ناشی از کاهش وزن شدید در کوتاه مدت از طریق روش های متعدد لاغری می تواند سلامت شخص را به طور جدی به خطر بیندازد. یکی از این روش های پر عارضه که خیلی از افراد چاق هم علاقه مندند آن را انجام دهند، عمل جراحی معده با هدف محدود کردن حجم معده یا جذب کمتر مواد غذایی است. متخصصان گوارش تاکید می کنند این روش در لاغر شدن افرادی که بالای ۱۲۰ کیلوگرم وزن دارند موثر است، اما به دلیل تاثیرات منفی در کاهش جذب ویتامین ها و املاح ضروری بدن و بروز کم خونی و اسهال خالی از خطر نیست. دکتر ستار جعفری، متخصص بیماری های گوارشی در گفت وگو با جام جم می گوید: عمل جراحی معده می تواند در کاهش وزن افرادی که بسیار چاق هستند تا ۷۰ درصد طی یک سال مفید باشد. اما مسأله اینجاست که این کاهش وزن اگر همراه با رژیم غذایی مناسب نباشد، برگشت پذیر خواهد بود. عمل جراحی معده با دو هدف اصلی یعنی کوچک کردن حجم معده و کاهش جذب مواد غذایی صورت می گیرد. به گفته دکتر جعفری، وقتی حجم معده کوچک می شود، فرد غذای کمتری میل می کند و به سیری می رسد. در روش دیگر این نوع جراحی ها هم بخشی از روده که مسوول جذب بسیاری از مواد غذایی، ویتامین ها و املاح است برداشته می شود تا مواد غذایی کمتری جذب شود. این متخصص گوارش اضافه می کند: در روش اول جراحی ها، معده را با دوختن به دو ناحیه تقسیم می کنند و قسمت کوچک تر که معمولا حجمی معادل پنج تا ۱۰ درصد کل معده را دارد، مسوولیت نگهداری غذا را به عهده می گیرد و قسمت بزرگ تر معده به ترشح آنزیم های معمول می پردازد، اما غذا وارد آن نمی شود. در روش دیگر قسمتی از روده که در جذب مواد غذایی نقش مهمی دارد، از مسیر خارج می شود. به این ترتیب فرد خیلی سریع تر از قبل احساس پرشدن معده و سیری خواهد داشت و مواد غذایی کمتری نیز توسط سیستم گوارش او جذب می شود. متخصصان گوارش تاکید می کنند عمل جراحی بای پس معده یک عمل جراحی سنگین و طولانی است که طی پنج ساعت بیهوشی انجام می شود. چنین عملی به طور قطع خالی از عوارض حین عمل از جمله بیهوشی و احتمال وارد شدن آسیب به ارگان های داخل شکم مانند طحال، مری و روده ها نیست. ● لاغری زیر تیغ جراحی لاغری از طریق عمل بای پس معده درافرادی که نسبت شاخص توده بدنی نسبت به قدشان (BMI ) بالای ۴۰ است، یعنی دچار چاقی مفرط هستند، توصیه می شود. دکتر جعفری در این باره توضیح می دهد: این دسته از افراد بارها رژیم های غذایی مختلف را تجربه کرده، اما قادر به کاهش وزن در حد وزن ایده آل خود نشده اند و پس از پایان دوره رژیم درمانی به وزنی به مراتب بیشتر از وزن اولیه خود بازگشته اند. اکثر این افراد که در واقع بیمار محسوب می شوند، در یک دوره بحران روحی شدید به سر می برند و در چنین شرایطی عمل جراحی معده به آنها توصیه می شود. البته گروه دیگری از افراد با شاخص توده بدنی ۳۵ تا ۴۰ که در اثر چاقی دچار عوارضی چون فشار خون، دیابت، کلسترول و بیماری های قلبی ـ عروقی شده اند و لاغری در آنها به امری ضروری برای حفظ سلامت شان تبدیل شده است هم می توانند از این روش برای کاهش وزن بهره ببرند. ● بای پس معده فقط برای چاقی مفرط بجز افرادی که دارای اضافه وزن ریاد نیستند، دسته دیگری از افراد نیز هستند که هرگز نباید عمل بای پس معده انجام دهند. دکتر جعفری درباره این افراد می گوید: کسانی که باردارند، دچار کم کاری تیروئید هستند یا سابقه زخم معده، زخم مری یا بیماری های التهابی لوله گوارش دارند، هرگز نباید عمل بای پس معده انجام دهند. همچنین کسانی که مشکلات انعقادی دارند یا به الکل و مواد مخدر معتاد هستند، گزینه مناسبی برای این نوع عمل جراحی محسوب نمی شوند. ● زندگی پس از بای پس چندان شیرین نیست گرچه متخصصان گوارش بر این باورند که عمل بای پس معده برای افراد بسیار چاق قابل توصیه است، اما تاکید می کنند کاهش وزن ناشی از این روش بدون رعایت رژیم لاغری پس از یک سال برگشت پذیر خواهد بود. دکتر جعفری نیز می گوید: این افراد باید بدانند این نوع عمل جراحی به کاهش جذب املاح ویتامین های گروه B، D، کلسیم و آهن منجر می شود و فرد را دچار سوءتغذیه جدی می کند، در نتیجه مصرف دائم مولتی ویتامین ها در این افراد ضروری است. همچنین احتمال بروز کم خونی، اسهال، بوی بد دهان و مدفوع چرب نیز در افراد پس از عمل بای پس معده وجود دارد. همچنین کسانی که روده شان را دستکاری می کنند در معرض خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا، بر افروختگی، تپش قلب و ناراحتی های بالای شکم هستند.
