باسلام خدمت شما مادر گرامی
بسياري از اعمال بچه‌ها از عملكرد والدين نشأت مي گيرد. كودكان رفتارهاي پدر و مادر را به طور ناخودآگاه دروني مي كنند. كودك والدين خود را به عنوان اولين الگوهاي زندگي مي پذيرد و چون به آنها عشق مي ورزد و آنان را سمبل هايي قوي مي داند، رفتار والدين براي او شاخص و الگو قرار مي گيرد.
گاهي بين درون فكني يك رفتار و بروز آن فاصله زماني وجود دارد؛ براي مثال، كودك گفتاري ناپسند را ماهها قبل از زبان پدر يا مادر شنيده، اما برون ريزي آن امروز صورت مي گيرد. اين مدت به تشخيص كودك و شرايط او بستگي دارد كه چه زمان، چگونه و در برابر چه كسي كلام زشت را به كار برد.
در بعضي خانواده‌ها، والدين با فرزندان خود بسيار خصمانه رفتار مي كنند و در عين حال آنان را آزاد مي گذارند. به اين گروه از پدر و مادرها، والدين خصمانه آزاد گذارنده مي گويند؛ آنها خود از حرف هاي زشت استفاده مي كنند و فرزندان نيز آزادند كه اين گونه عبارات را به كار برند. يعني هيچ اقدامي در جهت جلوگيري از اين رفتار به عمل نمي آيد؛ و يا از نظرتربیتی هيچ گونه تدبيري از طرف والدين براي ترك اين عادت در بچه ها صورت نمي گيرد.
ذكر اين نكته ضروري است كه چه والدين حرف هاي زشت را به فرزند خود بگويند و چه در حضور او در برابر فرد ديگري اين گونه گفتار را به كار ببرند، كودك ، آنها را مي‌آموزد و به وقت نياز بر زبان مي‌آورد.
از ديگر علت هاي يادگيري كلام زشت ، ارتباط كودكان با دوستان و با بچه هاي ديگر است. بسياري اوقات كودكان عامل بدزباني يكديگرند. در مهد کودک ، مدرسه ، كوچه و هر جاي ديگري كه بچه ها فرصت بازی و به خصوص درگيري با هم را پيدا كنند، ممكن است اين بدآموزي صورت بگيرد.
از ديگر عوامل بروز بدزباني در بچه‌ها ، به كارگيري كلام زشت به عنوان اعتراض است. كودك با بر زبان آوردن اين گونه حرف ها اعتراض خود را نشان مي‌دهد؛ اين نوعي رفتار تلافي جويانه است كه بعضي كودكان در پيش مي گيرند. آنها احساس مي كنند، فقط با اداي اين گونه كلمات است كه تخليه مي شوند و مي توانند نارضايتي خود را نشان دهند.
گاهي كه كودك خردسال براي اولين بار از كلمات زشت استفاده مي كند، موجب خنده و مزاح اطرافيان مي شود. اين گونه برخورد از همان ابتدا براي او حكم تشويق به انجام اين رفتار را خواهد داشت و به تدريج به آن عادت مي كند.
در پاره‌اي از موارد نيز كودكان با بر زبان آوردن حرف هاي زشت مي توانند به خواسته هاي خود برسند. بنابراين بدزباني را راهي براي رسيدن به اهداف خود تلقي مي كنند و در درازمدت جزو رفتار آنان خواهد شد.
راه حل ها
به هفت علت اصلي براي ناسزاگویی در كودكان اشاره كردم؛
- يادگيري از طريق والدين
- يادگيري از طريق دوستان و بچه‌هاي ديگر
-بد آموزی بوسیله فیلم
- بيان نوعي اعتراض
- رسيدن به خواسته ها و اهداف
- تشويق شدن
- ناکامی و افسردگی.
مسلماً با شناسايي علت رفتار نادرست، مي‌توانيم در رفع آن موفق تر عمل كنيم:
۱ . چنانچه اين گونه رفتار از والدين سرچشمه گرفته باشد، بايستي والدين به طور جدي آموزش داده شوند تا خود را كنترل كنند و چنين رفتاري را حداقل در حضور فرزند انجام ندهند. در ضمن لازم است به كودك گفته شود كه اين رفتارها درست نيست و اگر هم از والدين سر زده، آنها اشتباه كرده‌اند و ديگر تكرار نخواهد شد. به‌علاوه توصيه مي شود اگر پدر و مادر چنين رفتاري را مرتكب شدند، به اشتباه خود اعتراف كنند و حتي از فرزند عذرخواهي نمايند.
۲ . اگر دوستان يا بچه هاي ديگر عامل بدزباني كودك باشند، بايستي او را از اين افراد دور كنيم و به جاي آنها دوستان خوب و مؤدب را جايگزين نماييم.
۳ . در انتخاب فيلم ها دقت كنيم و چنانچه فيلمي مناسب سن كودك نيست، شرايطي فراهم آوريم كه او فيلم را نبيند.
۴ . به اعتراضات كودك گوش دهيم و دقيقاً توجه كنيم كه او چه مي گويد و نسبت به چه چيز اعتراض دارد. دادن يك كمك فوري به كودك در چنين شرايطي بسيار مهم است. روشهای سختگیرانه والدین، اعتراض شديد فرزند را به همراه دارد.
۵ . هرگز كودك نبايد به اين وسيله به خواسته اش برسد؛ بلكه بايستي به او فهماند، چنانچه دست از اين نوع رفتار بردارد و حتي از اين بابت عذرخواهي كند، به خواسته اش خواهد رسيد.
۶ . هرگز با شنيدن حرف هاي زشت كودك به او نخنديم، بلكه اخم كنيم و خود را از وي دور سازيم. با اين روش به او نشان مي دهيم كه رفتار پسنديده‌اي نداشته است.
۷ . چنانچه فرزند ناکامی و افسردگي دارد، بهتر است فرصتي فراهم كنيم تا او موفقیت ، شادی و نشاط را تجربه كند. در چنين مواردي بايستي به درمان حالات افسرده وار او بپردازيم.
- علاوه بر توجه به نكات گفته شده، والدين مي توانند با استفاده از روش «يادگيري وسيله اي» ، در جهت رفع عادت بدزباني در كودكان برآيند. به اين ترتيب كه هر وقت كودك رفتار ناپسند از خود نشان نداد، به او جايزه‌اي بدهند و به طور مشخص بگويند «اين پاداش به اين علت بود كه امروز حرف هاي زشت بر زبان نياوردي و بچه مؤدبي بودي…» با اين روش، او مي‌فهمد كه رفتار ناپسند پاداش نمي گيرد، بلكه موجب اخم و قهر والدين است؛ برعكس رفتار مؤدبانه او تشويق و تأييد مي شود.
اين مسئله در بسياري مواقع يكي از شكايات و معضلات والدين را در مقابل اطفال تشكيل داده و متأسفانه دربسياري از مواقع خود پدر و مادرها در به وجود آوردن آن نقش داشته اند.ولي اكثريت موارد آن با رعايت برخي موازين ساده رفتاري و اخلاقي قابل كنترل و پيشگيري خواهند بود.
موفق و موید باشید.
کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
تلفن : 88277643-4
بزرگراه جلال بعداز پل گیشا روبروی شعبه بانک کشاورزی پلاک 135 واحد 3 طبقه 2 دوشنبه ها
