عصبانیت می تواند عوامل گوناگونی داشته باشد از جمله:
1- حسادت،
2- کم‌حوصلگی و کم‌ظرفیتی،
3- ضعف و ناتوانی مزاج،
4- عدم اعتماد به نفس و خودکم‌بینی،
5- حساسیت‌های افراطی،
6- منفی بافی و سوء ظن به دیگران،
7- همانندسازی و تقلید از والدین، همسالان و همکلاسان و...
اما دلیل آن هر چه که باشد، با راه‌کارهایی که ارائه می شود، تا حدود زیادی میتوان از آن پیشگیری نمود:
1- هنگامی که عصبانی میشوید، در خودتان یک تغییر حالت فیزیکی ایجاد کنید؛ مثلاً مقداری قدم بزنید و سعی کنید در آن لحظات تصمیم نگیرید و اگر آب در دسترس شماست، مقداری آب خنک میل کنید و دست و صورت خود را با آن شستشو دهید.
2- اگر امکان دارد، هنگام عصبانیت یا بیحوصلگی و کسالت، یک دوش آب ولرم بگیرید.
3- چند لحظه دراز بکشید و چشمان خود را ببندید و همه ماهیچه‌های خود را شل کنید تا آرامش عضلانی پیدا کنید و فکر خود را از آنچه موجب عصبانیت شما شده است منصرف کنید و به عضلات بدن خود تمرکز یابید.
4- به خودتان تلقین کنید که اتفاق خاصی نیفتاده است؛ مگر آسمان به زمین آمده؟ بقیه در چنین مواردی چه میکنند؟ آیا همه عزا میگیرند؟ هر کسی به کاری مشغول میشود و اعتنایی به این گونه موارد نمیکند.
5- همیشه فضای ذهنی و روانی خود را برای شنیدن و دریافت رفتارهای نابجا و خلاف انتظار آماده سازید و به این معنا که همیشه این انتظار را داشته باشید تا دیگران با شما به بدترین شکل برخورد داشته باشند و خود را برای تحمل آن آماده کنید.
6- اگر برخی موارد سریع سخن گفتید و عجولانه تصمیم گرفتید و رفتار نابجا از شما سرزد سریع خود را سرزنش و حتی در لفظ اظهار پشیمانی نمایید و وعده‌ها و قولی که با خود داشتید را در ذهن خویش حاضر سازید.
7- از خود ارزندگیهای نابجا و شخصیت قائل شدن بیش از اندازه برای خود اجتناب ورزید و تنها هنجارها را رعایت کنید و لذا به سراغ رفتارهای متواضعانه همانند تقدم در سلام، همنشینی مناسب با افراد پایین‌تر، ابراز ارادت به کوچکترها، مصافحه و احوالپرسی با دیگران به خصوص طبقه پایین‌تر، تفریح و صحبت با دیگران اقدام کنید.
8- ذکر «لا حول و لا قوة الا بالله» را زیاد بر زبان جاری سازید و سوره والعصر را زیاد بخوانید و تکرار اذکار: «استغفرالله ربی و اتوب الیه» و «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم».
9- به هنگام احساس عصبانیت، سریع تغییر وضعیت و موقعیت دهید و از آن محیط دور شوید مثلاً اگر در منزل این حادثه رخ داد لباس پوشیده و منزل را ترک کنید.
10- وقتی که با امور عصبانیت آفرین مواجه هستید برای مدتی (حدود 10تا 15 دقیقه) راه دریافتهای حسی خود را سد سازید مثلاً جلوی گوش خود را بگیرید و چشمان خود را ببندید و سر خود را پایین اندازید تا دریافتهای عصبانیت را تحت کنترل شما در آیند و موجب تحریک بیشتر شما نشوند.
11- اگر رفتار و یا صفتی که در شخصی هست موجب عصبانیت شما شده است آن رفتار را شوخی تلقی کرده و به شکلی خود را از تیررس آنها دور در نظر بگیرید یعنی به گونه‌ای از مخاطب در نظر گرفتن خویش در برابر رفتارهای دیگران پرهیز کنید مثلاً از مشاهده کسی که فحش میدهد با خود بگویید مخاطب او من نیستم و در این هنگام از صحنه دور شده و راه دریافتهای حسی را سد سازید تا بیشتر مورد هجوم قرار نگیرید.
12- برای توجیه رفتارهای خلاف انتظاری که از دیگران سر میزند توجیه مناسب داشته باشید و آنها را مقصر تلقی نکنید تا موجب شود به خود اجازه عکس العمل بدهید مثلاً بگویید خودم از این فرد بدتر رفتار میکنم او اشتباه گرفته مقصر نیست اشتباه من باعث رفتار نامناسب او شده است.
13- به نظرات و عقاید دیگران احترام قائل شوید و به دیده احترام به آنها بنگرید و حتی محترمانه با آنها رفتار کنید.
14- در برخی کارهای مهم با مشورت خواستن از دیگران تصمیمات خود را استحکام بخشید و از اقدامات عجولانه و خام بپرهیزید. 15- بیشتر با افراد حلیم صبور و غیرعصبی و خوش‌بین معاشرت کنید و از دوستی و حرف‌شنوی افراد تند مزاج پرهیز کنید.
16- همیشه خودتان و رفتارتان را درست و صحیح تلقی نکنید و احتمال خطا در کارهای خود را بدهید.
17- سعی کنید به عنوان تمرین گاهگاهی با افرادی که سلیقه آنها را نمیپسندید برخورد کوتاه مدت داشته باشید و با صاحبان دیگر انتظار مراوده کوتاه مدت داشته باشید.
کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
تلفن : 88277643-4
بزرگراه جلال بعداز پل گیشا روبروی شعبه بانک کشاورزی پلاک 135 واحد 3 طبقه 2 دوشنبه ها
