حتما شنیده اید براساس آمارها ایران در مصرف لوازم آرایشی، گریم و بهداشتی در جهان بعد از ژاپن، پورتوریکو، ایرلند جنوبی و... رتبه هفتم و در خاورمیانه بعد از عربستان مقام دوم را دارد اما این استفاده از لوازم آرایش و گرایش به مصرف آن در سنین بسیار پایین حتی بچه های محصل دیده می شود نه کسانی که نیازمند آن هستند...

پوست جوان ها شاداب است و کار خود را در نگه داشتن رطوبت به خوبی انجام می دهد اما جوان ها علاقه مندند از لوازم آرایش استفاده کنند و برعکس، آنها که طول عمر و گذر زمان تغییراتی را در پوست صورتشان ایجاد کرده و دچار افتادگی پوست و لک های تیره یا قهوه ای رنگ شده اند و نیاز دارند با آرایش پوشانده شود، تمایلی به این کار ندارند. در ایران سالمندان کمتر به آرایش پوست و ظاهر خود توجه دارند. آنها این باور را که دیگر از ما گذشته است به طورناخواسته در خود ایجاد می کنند.

این در حالی است که در اغلب کشورهای اروپایی و آمریکا، این سالمندان هستند که به آرایش بیشتری تمایل دارند برای اینکه جوان تر به نظر برسند و ظاهر بهتری داشته باشند. در واقع در این کشورها جوان نمایی و زیباسازی چهره بین گروه میانسال به بالا دیده می شود. جوان ترها هم یا آرایش نداشته یا خیلی کم آرایش می کنند. برای درک چرایی و برعکس بودن این مساله در ایران با آقای دکتر حسین ابراهیمی مقدم، روان شناس و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی گفت وگو کرده ایم.

در واقع از زمان جوانی تا میانسالی و سالمندی تغییرات جسمانی آهنگ تدریجی دارد که خیلی از افراد متوجه آن نمی شوند و گاهی این فعالیت های روزمره زندگی هستند که آنها را از این مساله آگاه می کند. به طور مثال یک مرد ۴۵ ساله ناگهان متوجه می شود که برای مطالعه به عینک نیاز دارد و به او بگویند دچار پیرچشمی شده ای یا خانم خانه که کارهای روزانه را در منزل به راحتی انجام می داده، کم کم احساس می کند از نظر جسمی توانایی گذشته را ندارد. به این ترتیب این افراد به تدریج متوجه می شوند که زیبایی قبلی در وجودشان نیست، اما متاسفانه به این دلیل که در جامعه ما توجه به ظاهر با مساله رشد اخلاقی در تعارض است افراد به ظاهر خود توجهی نمی کنند. در بحث رشد اخلاقی این طور گفته شده که فردی رشد اخلاقی بیشتری دارد که به ظاهرش رسیدگی نکند در حالی که می دانیم با افزایش سن، رشد شناختی و اخلاقی افراد بیشتر می شود. در جامعه ما افراد مسن خیلی توقعی از خودشان ندارند. آنها احساس می کنند که آرایش و پوشیدن لباس هایی با رنگ های مختلف مناسب سنشان نیست. در حالی که فردی که مسن می شود به دلیل اینکه قوای جسمانی اش تحلیل می رود، استرس هایی مثل آشیانه خلوت به سراغش می آید (یعنی فرزندان به دلایل مختلف از کنارش می روند و تنها می ماند)، مرگ ومیر همسن و سال ها و والدین باعث می شود تا دوره هایی از افسردگی را تجربه کند، از نظر روان شناسان باید به راه های شاد زیستن تشویق بشود، اما متاسفانه ظاهرا اجتماع الگوی غلطی را به فرد می دهد که به افسردگی او کمک می کند، البته نقش خود فرد را هم نباید نادیده بگیریم.

بله، در اکثر جوامع قیافه، توانایی جسمانی و زیبایی بین سالمندان ارزش خاصی دارد، اما در ایران نسبت به این قشر از جامعه نگرش منفی و تعصب شدیدی وجود دارد. در ایران پیری با معنای ناتوانی همراه شده. این در حالی است که بعضی مهارت ها با افزایش سن کارایی بیشتری دارد. ما در زبان فارسی هم اصطلاح پیر خردمند داریم، بنابراین بهتر است که افراد مسن را تشویق کنیم تا نه تنها حالت ناتوانی نشان ندهند، بلکه با تجربه هایی که دارند به جنبه های مثبت فکر کنند. در دیگر کشورها، سالمندان از مقام و منزلت بالایی برخوردارند. کتاب های آسمانی هم به این مساله تاکید کرده اند، افرادی که جایگاه بالایی دارند باید پوشش و ظاهر بهتری داشته باشند. در جوامع دیگر هم جامعه و هم خود فرد سعی می کند تا به ظاهر سالمندان توجه بیشتری کند اما متاسفانه در جامعه ما، افراد مسن جایگاه لازم را ندارند.

این مورد را می شود از چند جنبه بررسی کرد؛ ۱ اختلال شخصیتی نمایشی (هیستریونیک): افراد در این گروه دوست دارند به چشم بیایند، بنابراین ظاهری پرزرق و برق همراه با آرایش تند و تیز دارند. اینها شبیه چراغ های تبلیغاتی هستند که از دور هر بیننده ای را جذب می کند.

۲ کمبود اعتماد به نفس: این گروه برای خود ارزشی قائل نیستند و ارزش خود را در توجه دیگران به خود جستجو می کنند.

۳ همسرگزینی: با توجه به محدودیت برای پوشش، بعضی افراد به سمت استفاده بیش از حد از لوازم آرایش می روند.

۴ نداشتن الگوی مناسب: فرد در سن نوجوانی و جوانی برای رشد شخصیت خود به الگو نیاز دارد. وقتی جامعه الگوی مناسب و موردعلاقه فرد را در اختیارش نمی گذارد طبیعی است که از بازیکنان و هنرپیشگان خارجی الگو سازی کند به طوری که فردای یک مسابقه فوتبال مدل آرایش فلان بازیکن در جامعه ما ظاهر می شود.

۵ کمبود اماکن تفریحی: مثلا رفتن به یک استخر ۱۵ هزار تومان هزینه دارد. جوان هم تصمیم می گیرد با این پول چند لوازم آرایش بخرد و تا مدت ها هم از آن استفاده کند. از آنجا که جایی برای تخلیه هیجان وجود ندارد بنابراین استفاده از لوازم آرایش این نیاز آنها را موقتا پاسخ می دهد.

افراد سالمند باید هم به دنبال زیبایی اندیشه و هم زیبایی ظاهر باشند. توصیه می کنم سالمندان عزیر خود را رها نکنند؛ حتما به کار، مطالعه، بازی فکری و ورزش متناسب با سنشان بپردازند و بدانند که تغذیه سالم، ارتباط با دوستان و فامیل و زندگی بدون استرس از نیازهای اساسی سالمندان است. بعضی ها با افراد سالمند (که پوستشان چین وچروک دارد) ارتباط لمسی زیادی ندارند. سالمندان باید با برقراری ارتباط عاطفی سالم کاری کنند که افراد خانواده به نوازش کردن و در آغوش گرفتن آنها تمایل داشته باشند زیرا هیچ کس از یک پدربزرگ یا مادربزرگ شیک پوش با ظاهری مرتب و آراسته بدش نمی آید و از بودن در کنار او امتناع نمی کند.