اختلالات شخصیت
اختلالات شخصیت با اختلالات روانی از جمله روان پریشی و روان رنجوری تفاوت دارد. این الگوی های اختلالی رفتارهای هستند که برای دیگران زیان آور بوده و یا منبع پاداش دهنده آنها از نظر اجتماعی مضر یا غیر قانونی شناخته شده اند.
اختلالات شخصیت با اختلالات روانی از جمله روان پریشی و روان رنجوری تفاوت دارد. این الگوی های اختلالی رفتارهای هستند که برای دیگران زیان آور بوده و یا منبع پاداش دهنده آنها از نظر اجتماعی مضر یا غیر قانونی شناخته شده اند.
عمده ترین اختلالات شخصیت را می توان در موارد زیر دانست:
شخصیت نافعال پرخاشگر که با وجود ظاهری همکاری کننده و پذیریشی، با طفره رفتن، سماجت و ناکارآمدی مشخص می شود.
شخصیت نا کارآور علاو ه بر نافعال و پرخاشگر بودن تمایل کمی به برقراری ارتباط با دیگران از خود نشان می دهد. زیر بنای شخصیت ناکارآور عدم کارایی اوست نه خصومت داشتن که مختص شخصیت نافعال پرخاشگر است.
شخصیت هیستریایی با عدم ثبات عاطفی ، خودنمایشی، خود محوری و اتکای به دیگران مشخص می شود.
شخصیت ادواری خوی که بیشتر در مردان دیده می شود از یک سو شبیه شخصیت هیستریایی است و از سوی دیگر شبیه شخصیت اسکیزوییدی است. در واقع این تیپ شخصیت نمایشگر شکل ملایمی از شیدایی و افسردگی است.
شخصیت اسکیزوییدی عملا از خود بیگانه است. خجول بودن ، حساسیت بیش از حد و مردم گریزی (در زنان) برخی از ویژگی های شخصیت اسکیزوییدی است.
شخصیت ضعیف علاوه بر حالت اسکیزوییدی داشتن با علایم دیگری همچون زود خسته شدن، فقدان اشتیاق و علاقه و سطح پایین انرژی مشخص می شود.
شخصیت پارانویایی شکل خفیفی از روان پریشی به نظر می آید. ویژگی دیگر این شخصیت حسادت، مشکوک بودن، خشک وانعطاف ناپذیری و حساس بودن بیش از حد است.
شخصیت وسواسی فکری وعملی با توجه به افراطی بودن معیارهای اجتماعی مشخص می شود و از خود بیگانه بودن و بیش از حد با وجدان و وظیفه شناس بودن از علایم دیگر این شخصیت است.
شخصیت انفجاری یا صرع شخصیتی از نظر سازگاری بهنجار است اما در دوره های خشم انفجاری خود از نظر پرخاشگری و از خود بیگانگی راه افراط می پیماید. صرع واره بودن با فراموشی در هنگام انفجار خشم مشخص می شود و این فراموشیها بدون هیچ گونه ضایعه مغزی است.
و درنهایت شخصیت ضد اجتماعی که از سوی بعضی محققان اسامی دیگری چون دیوانگی اخلاقی یا کند ذهنی اخلاقی نامیده می شود که بعضی از ویژگیهای آن با رشد ناکافی وجدان، خود مدار بودن، لذت جویی، فقدان احساس گناه، عدم توانایی به درس گرفتن از اشتباهات گذشته و برخی از این صفات مشخص می شود.
حال به توضیح بیشتر برخی از اختلالات شایع شخصیت که عامل عمده بیماری های روانی در دنیاست به طور مشورح می پردازیم.
شخصیت هیستریایی:
شخصیت هیستریایی نمایش دهنده الگویی از عدم ثبات عاطفی، فزون واکنشی، خود نمایشی، خود محوری، وابستگی و اتکای به دیگران است. این شخصیت فعال و برقرار کننده ارتباط است.
مثال کلاسیک شخصیت هیستریایی زن هیستریکی است که ظاهرا از تاثیر خود بر دیگران آگاهی ندارد و معمولا نسبت به مردان اغواگری می کند . هرچند وعده زیاد داده می شود ولی عمل کم دیده می شود. جستجوی توجه دیگران، ویژگی اصلی ودایمی اوست که ممکن است شامل اغواگری جنسی و شرح مبالغه آمیز از کارها و تجربه های شخصی باشد. غالبا در شخصیت هیستریایی روابط خانوادگی به صورت طوفانی از خشونت ها و نتدیهای لفظی و بعد عواطف ملایم و دوستانه همراه است. اگر چه ظاهر قضیه در مقابل دیگران حفظ می شود و چنین وانمود می شود که روابط خانوادگی زن و شوهر عادی و مطلوب است اما درون خانواده جر و بحثهای فروان و تندی مشاهده می شود.
شخصیت اسکیزوییدی:
برخلاف شخصیتهایی که با محیط تماس برقرار می کنند، شخصیت اسکیزوییدی عملا از خود بیگانه است. شخصیت اسکیزوییدی با ویژگی های از قبیل خجول بودن، حساسیت بیش از حد، انزوا، مردم گریزی، و اجتناب از روابط نزدیک یا به خصوص روابط رقابت آمیز مشخص شده است. فرق میان شخصیت اسکیزوییدی با شخصیت اسکیزوفرنیایی در آن است که در شخصیت اسکیزوفرنیایی رابطه فرد با دنیای واقعی کاملا قطع می شود در حالی که در شخصیت اسکیزوییدی شخص نسبت به آنچه که در اطرافش می گذرد آگاهی کامل دارد اما به حالت انزوا و گوشه گیری بیشتر تمایل نشان می دهد.
شخصیت پارانویایی:
این شخصیت دارای شکل خفیفی از روان پریشی است، شبیه شخصیت اسکیزوییدی و ادواری خوی است. این فرد غالبا حسود، شکاک، خشک و انعطاف ناپذیر و بیش از حساس توصیف شده است.
این شخصیت دارای وجوهی از خودبیگانگی و نافعالی است الگویی از روابط متقابل اجتماعی غیر رضایت بخش و نامطلوب، همراه با این توضیح که تقصیر با دیگران است، آنها بدند و مرا دوست ندارند نیز از شخصیتهای پارانویایی است.
شخصیت وسواسی فکری و عملی:
این شخصیت با توجه افراطی همرنگی با معیارها مشخص می شود و دارای ویژگی از خود بیگانگی و فعال بودن است. خشکی، زیاده بیش از حد با وجدان و وظیفه شناس بودن، بازداریهای قوی در برابر خود جلوه گری و آرامش از دیگر مشخصه های این شخصیت است.
شخصیت ادواری خوی:
غالبا تشخیص شخصیت اسکیزوییدی از ادواری خوی در مردان قدری دشوار است. این شخصیت از لحاظ مرحله فعالی به شخصیت هیستریایی شبیه است اما از لحاظ گوشه گیری به شخصیت اسکیزوییدی شباهت دارد و به روشنی از شخصیت هیستریایی قابل تمیز است. افسردگی موجود در این شخصیت سبب ارتباط بیشتر فرد با محیط بیرون می شود. برعکس شخصیت ادواری خوی حالت ملایمی از روان پریشی شیدایی و افسردگی است، از این نظر که فرد از تماس اجتماعی در طول مرحله افسردگی کنار می کشد.
شخصیت ضعیف:
این شخصیت نیز مانند شخصیت اسکیزوییدی با ویژگی از خود بیگانگی مشخص می شود. علاوه بر آن ، این شخصیت با سطح پایینی از انرژی، زود خسته شدن، و فقدان اشتیاق و علاقه شناخته می شود. شخصیت ضعیف تمایل کمی به برقراری ارتباط با دیگران دارد، از لحاظ همه الگوهای پاسخی بسیار نافعال و سلطه پذیر است، و حتی فاقد حالتهای علاقه مندی شخصیت اسکیزوید به الگوهای فکری خود است.
گردآورنده: حسین محسنی
منبع: روانشناسی شخصیت دکتر یوسف کریمی
|
توسط : مشاورفا در تاریخ : 1-12-1393, 14:23 بازدیدها : 3546
مطالب مشابه :
بازدید کننده گرامی ، بنظر می رسد شما عضو سایت نیستید
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید .
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید .
