راه های درمان گریه و بدقلقی کودکان
شايد شما هم مثل بسياري از مادرها امروزي تصور كنيد كه جز سكوت و گوش به فرمان بودن هيچ ابزاري براي روبه‌رو شدن با اين رفتارها نداريد يا مثل برخي از مادرهاي ديروزي، عصبانيت و خشونت رفتاري يا كلامي را چاره اين واكنش‌هاي فرزندتان بدانيد اما دست نگه داريد!
شما تنها به مقابله با بدقلقي‌هاي كودك‌تان در همان لحظه نياز نداريد بلكه مي‌توانيد با واكنش درست براي هميشه به اين رفتارها پايان دهيد. حكيمه قادري، روانشناس و مشاور درباره همه راه‌هاي مقابله با شرايط سخت رفتار با كودكان توضيح مي‌دهد.
وقتي لجبازي مي‌كند
مامان سارا از او مي‌خواهد لباس صورتي‌اش را بپوشد تا به خانه مادربزرگ بروند اما سارا كه تازه راه و رسم لجبازي را ياد گرفته در برابر خواسته مادر مقاومت مي‌كند و لباس خوابش را از تنش بيرون نمي‌آورد. تلاش‌هاي مادر با فرار او و بدقلقي‌هايش بي‌نتيجه مي‌ماند. مادر سارا چه بايد بكند؟ با زور و دعوا او را مجبور به پوشيدن لباس مهماني كند يا اينكه به خواسته‌اش تن دهد و با لباس خواب او را همراه خود ببرد؟
اينها را بگوييد: بايد درباره قوانين با او واضح حرف بزنيد. كنارش بنشينيد به چشم‌هايش نگاه كنيد و نامش را به زبان بياوريد. بعد درخواست خود را به‌طور واضح و روشن بيان كنيد؛ مثلا «سارا جان وقت خوابه برو لباس خوابتو بپوش.» اگر همچنان مقاومت كرد و نخواست كاري كه شما گفته‌ايد انجام دهد، بايد از استراتژي محروميت استفاده كنيد. يعني اگر بهانه تلويزيون، بازي و. . . را براي نخوابيدن مي‌آورد، او را از اين كارها محروم كنيد. تلويزيون را خاموش كنيد، اسباب‌بازي‌هايش را جمع كنيد و. . . البته اگر بخواهيد فرزندتان كاري را انجام ندهد بايد قبلا يك بار اين موضوع را به او گفته باشيد.
اينها را نگوييد: اگر مي‌خواهيد كودك از انجام كار خاصي خودداري كند نبايد مدام آن را برايش تكرار كنيد، يعني يك‌بار توضيح دهيد و ديگر ادامه ندهيد. اين كار او را در موقعيت لجبازي بيشتر قرار مي‌دهد.
در صورت شما چه بايد ببينيد؟ نبايد يك روز در برابر لجبازي بی‌تفاوت باشید و روز ديگر از او بخواهيد طبق ميل و خواسته شما عمل كند. او بايد در صورت شما اقتدار و البته آرامش را ببيند.
وقتي براي هر چيزی جيغ مي‌كشد...
«آرش جلوي اسباب‌بازي‌فروشي ايستاده و مدام جيغ مي‌كشد كه ماشين قرمزي كه جلوي ويترين گذاشته شده را برايش بخرند. مادر آرش نمي‌داند بايد ماشين را بخرد يا نه!»
اينها را بگوييد: وقتي به او بگوييد «نه اين اسباب‌بازي را نمي‌شه خريد» بايد پاي نه گفتن‌تان بايستيد و اقتدار لازم را داشته باشيد. وقتي جيغ مي‌زند جلوي صورتش بايستيد و بگوييد؛ «وقتي جيغ مي‌زني نمي‌فهمم چي ميگي. مي‌توني بگي چرا عادي نمي‌توني حرف بزني؟» اگر نخواستيد اسباب‌بازي برايش بخريد پيشنهاد چيز ديگري به او دهيد و بگوييد، «مي‌تونيم بريم خونه با اون ماشين بزرگت مسابقه بديم.» به اين ترتيب او ياد يكي از اسباب‌بازي‌هايش مي‌افتد و در لحظه هيجان اين كار را احساس مي‌كند.
اينها را نگوييد: به هيچ عنوان او را تاييد نكنيد اما با عصبانيت هم با او برخورد نكنيد. به هيچ عنوان به او نگوييد، «اين اسباب‌بازي مال تو نيست» چون او فكر مي‌كند مالكيت همه اسباب‌بازي‌ها با اوست و بايد همه انواع اسباب‌بازي را داشته باشد. گفتن «ديگه داري عصباني‌ام مي‌كني» هيچ كمكي به شما و كودك نمي‌كند چون كودك نمي‌خواهد احساس شما را بفهمد.
در صورت شما چه بايد ببيند؟ نبايد كودك فكر كند كه با جيغ كشيدن مدام شما را مستاصل مي‌كند و تسليم مي‌شويد. آرام و منطقي باشيد و اگر ادامه داد بي‌توجهي نشان دهيد.
وقتي مدام گريه مي‌كند...
« مادر هليا به او مي‌گويد الان نمي‌تواند برايش ماكاروني درست كند، همين موضوع كافي است تا هليا ساعت‌ها گريه كند. مادر براي پايان دادن به گريه‌هاي او بايد به خواسته‌اش تن دهد؟»
اينها را بگوييد: كنارش بنشينيد و با او این‌طورصحبت كنيد، «آهان پس تو ماكاروني مي‌خواي!»، «اين غذا رو دوست داري؟» اينها مقدمه‌اي است براي اينكه او بتواند احساسش را با شما در ميان بگذارد. به او بگوييد، «وقتي گريه مي‌كني من مي‌دونم كه يه چيزي ناراحتت كرده، حالا بگو ببينم چي شده؟» اگر حين تعريف كردن باز هم گريه كرد به او بگوييد كه «وقتي گريه مي‌كني نمي‌فهمم چي ميگي، اول بگو چي شده!»
اينها را نگوييد: به هيچ‌وجه آمرانه و با تحكم و تشر زدن از كودك نخواهيد گريه‌اش را متوقف كند چون اين رفتار به جز تشديد كردن مشكل كمك بيشتري نخواهد كرد.
در صورت شما چه بايد ببيند؟ نگذاريد فرزندتان در صورت شما ضعف يا خشم را ببيند. شما تنها بايد بر احساسات مادرانه‌تان چيره شويد و با دور شدن از كودك گريان او را به حال خودش رها كنيد.
وقتي قلدري مي‌كند...
«شايا و مادرش به مهماني رفته‌اند و شايا مشغول بازي با بچه‌هاست كه صداي بقيه بچه‌ها درمي‌آيد. آنها مي‌گويند شايا آنها را اذيت مي‌كند و با نيشگون و كتك اسباب‌بازي‌هاي‌شان را مي‌گيرد. والدين شايا چه برخوردي با او بايد بكنند؟»
اينها را بگوييد: به كودك ياد بدهيم كه در زمان مناسب بگويد، «الان عصباني هستم!» وقتي كـودك بتواند احساسات خود را مستقيما و مانند افراد بالغ بيان كند، كتك زدن به تدريج متوقف مي‌شود. مثـلا به او بگـوييد، «حتمـا از اينكه به تـو اجـازه نداده‌ام اين‌كار را بكني خيلي ناراحت هستي!» با اين جمله به او نشان مي‌دهيد كه احساس او را درك كرده‌ايد و به او حـق مي‌دهيد كه احسـاس عصبانيت كند و اين طبيعي است.
اگر در مهماني كودكي را كتك زد او را كنار خودتان نگه داريد و هرقدر خواست از دست شما خارج شود، نگذاريد. به او بگوييد، «هر وقت آرام شدي ولت مي‌كنم.» حتي اگر بلافاصله كودك گفت كه آرام شده، كمي تامل كنيد و محروميت به او بدهيد تا متوجه شود. بعد كه آرام شد به او بگوييد، «اگر هنوز مي‌خواي توي مهموني باشيم و تو با دوستات بازي كني بايد بهشون بگي ببخشيد». اگر اين كار را نكرد باز از محروميت استفاده كنيد و او را از محل دور كنيد.
اينها را نگوييد: از رشوه دادن خودداري كنيد. وقتي به كودك بگوييد كه «اگه اين كار رو نكني بهت اينو مي‌دم» كودك را شرطي مي‌كند. اگر كودك كار خوب كرد همان موقع تشويقش كنيد و اگر كار نادرستي انجام داد همان لحظه تنبيه را انجام دهيد زيرا كودك نگهداري ذهني ندارد. او را از پدرش نترسانيد و نگوييد، «بذار بابا بياد بهش مي‌گم چي‌كار كردي!» ترساندن غريزه صيانت از ذات را در كودك تحريك مي‌كند. در برخي كودكان همين باعث اختلالات رواني مي‌شود. اصلا نگوييد «نزن!» چون بيشتر ترغيب مي‌شود.
در صورت شما چه بايد ببيند؟ اگر تشويق كارهاي خوب به اندازه كافي نباشد و كودك مورد بي‌توجهي قرار گيرد، براي او توجه منفي بهتر از بي‌توجهي است. بهتر است او را ناديده بگيريد و خودتان را بي‌تفاوت نشان دهيد.
وقتي به حرف گوش نمي‌كند...
«شقايق اصلا حرف گوش نمي‌كند. مادر شقايق بارها به او گفته كه ليوان آب را روي فرش خالي نكنه اما او هر بار اين كار را تكرار مي‌كند. چه رفتاري مي‌تواند شقايق را مهار كند؟»
اينها را بگوييد: رفتار جايگزين داشته باشيد و مثلا او را از يك اسباب‌بازي محروم كنيد و اين موضوع را به خود او بگوييد. اگر روز بعد كار خوبي انجام داد برايش جايزه بخريد. در صورتي‌كه كودك باز هم دستور شما را انجام نداد و همان موقع مشغول فعاليت خاصي مانند تماشاي تلويزيون يا بازي بود فعاليت او را قطع كنيد و بگوييد، «كاري را كه از تو خواستم انجام ندادي به همين دليل تلويزيون تا 10 دقيقه خاموش خواهد بود.» كار ديگري كه مي‌توانيد بكنيد اين است كه او را براي تجربه‌هاي جديد از قبل آماده كنيد و به او توضيح دهيد از او انتظار داريد چطور رفتار كند. بگوييد، «تا چند دقيقه بعد بايد اسباب‌بازي‌ها رو جمع كنيم و به خونه برگرديم.»
اينها را نگوييد: نبايد از جملات منفي استفاده كنيد. نگوييد، «من اين رفتار تو رو نمي‌تونم تحمل كنم» بلكه بايد فقط كاري را كه درست انجام نداده مورد توجه قرار دهيد. اين نشان مي‌دهد شما خود او را دوست داريد و كارش را نمي‌پسنديد.
در صورت شما چه بايد ببيند؟ خشم‌تان را كنترل كنيد و خودتان را آرام نشان دهيد. سعي كنيد از يك لحن صداي آرام و بي‌تشويش و كلماتي كه مثبت يا حداقل خنثي هستند، استفاده كنيد.
وقتي به رابطه والدين حسودي مي‌كند...
«وقتي مليكا مي‌بيند كه پدر و مادرش آهسته با هم حرف مي‌زنند خيلي سريع مي‌پرسد، «دارين چي مي‌گين؟» او هميشه دوست دارد كنار پدر و مادرش بخوابد و آنها را با هم تنها نگذارد. آيا والدين مليكا بايد به‌خاطر او از هم فاصله بگيرند؟»
اينها را بگوييد: وقتي كودك ميان حرف‌هاي شما و همسرتان مي‌پرد به او بگوييد، «من دارم با بابا حرف مي‌زنم، صبر كن حرفم تموم شه» كودك نياز به توجه دارد به‌ويژه توجه از سوي مادر بنابراين مادر با بيان كلماتي مانند « من و بابا تو رو خيلي دوست داريم» باید حس كودك را نسبت به پدر هم تقويت كند.
اينها را نگوييد: گفتن «اگه نري سر جات بخوابي، من و بابا ديگه دوستت نداريم» هيچ حس مثبتي در كودك ايجاد نمي‌كند و بيشتر او را دچار حسادت مي‌كند. او در اين جمله حس بي‌توجهي و دوست نداشته شدن را تجربه مي‌كند كه مي‌تواند بعدها رفتار‌هاي ناهنجار ديگري را ايجاد كند.
در صورت شما چه بايد ببيند؟ صورت شما بايد محبت داشته باشد تا او حس طرد شدن را از شما نگيرد. در اين موارد بايد توجه نشان دهيد و صورت‌تان خنثي نباشد.
وقتي بهانه مي‌گيرد...
«دنيا به اين راحتي‌ها غذا نمي‌خورد و مشكل بدغذايي دارد. او هر غذايي را نمي‌خورد و مدام براي خوردن غذا بهانه مي‌گيرد و بايد به زور به او غذا داد. يك روز مي‌گويد از لوبيا خوشم نمي‌آيد و روز ديگر از گوجه‌فرنگي متنفر مي‌شود. آيا مادر دنيا بايد چيزي جز غذاهاي مورد علاقه فرزندش در خانه درست نكند؟»
اينها را بگوييد:
بگوييد «توي اتاقت بمون تا آروم شي. من بيرون منتظرت هستم.» چون او درباره خوردن حس استقلال دارد به او بگوييد، «دوست داري ذرت بخوري يا هويج؟» اگر او دو انتخاب داشته باشد احساس نمي‌كند كه استقلالش خدشه‌دار شده.
|
توسط : مشاورفا در تاریخ : 18-02-1394, 01:04 بازدیدها : 1393
مطالب مشابه :
بازدید کننده گرامی ، بنظر می رسد شما عضو سایت نیستید
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید .
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید .
