بر خلاف تصور عامه مردم که آغاز تربیت کودک را چند ماه بعد از تولد او می دانند از نظر اسلام تربیت کودک پیش از تولد و حتی پیش از انعقاد نطفه شروع میشود به همین دلیل نیز توصیه های فراوانی در رابطه زناشویی و لزوم مراقبت های روحی و اخلاقی در زمان بارداری دارند.

جنین

آغاز تولد یک فرد لحظه و ساعت تولد او نیست در اصل هنگامی که انسان چه زن و چه مرد تصمیم میگیرد تشکیل خانواده دهد. می توان گفت که مقدمات تولد گلهای زیبای زندگی فراهم میشود پیامبر گرامی اسلام بارها در گفتارهای مختلف متذکر شده اند که سعادت و شقاوت انسان در شکم مادر رقم میخورد:

پیامبر اکرم می فرمایند: بدبخت کسی است که در رحم مادر گرفتار شقاوت شود و خوشبخت کسی است که در شکم مادر سعادتمند باشد.(1)

این درست نیست که پدران و مادران از این دوره حساس غفلت نمایند و تعلیم و تربیت را به زمان بعد موکول سازند یعنی باید به تعلیم و تربیت از همان زمان شکل گیری کودک در حین انعقاد نطفه توجه داشته باشند.

یکی از دانشمندان می نویسد (هنگامی که انسان به دنیا می آید نه ماه از سنش می گذرد و طی این نه ماه اولیه از سلسله مراحلی میگذرد که در تعیین موجودیت بی مانندی که در سراسر عمر خود دارا خواهد شد موثر است.

خانم باردار از همان آغاز بارداری دیگر مادر شده و نسبت به کودکی که در رحم او پرورش می یابد مسئولیت دارد درست است که نطفه ی پدر و ژن هایی که به وسیله قانون توارث از اجداد به کودک منتقل شده در شخصیت جسمانی و روانی او اثر دارد لیکن آینده ی این موجود زنده تا حدود زیادی در اختیار مادر است . نطفه ی پدر و ژن های اجداد بذر انسانیت است و رحم مادر محیط پرورش او ، و محیط پرورش در شخصیت فرد تاثیر به سزایی خواهد داشت.

اطلاع از چگونگی رشد آدمی و چگونگی بروز دگرگونی هاست که می تواند راهنمای مادر در شناخت مسئولیت و تامین بهترین شرایط برای زندگی فرزندش طی نه ماه زندگی جنین باشد. تضمین محیط کاملی برای رشد پیش از تولد یا بعد از آن هیچگاه ممکن نیست اما مسلم است که همه پدر و مادرها مایلند که بچه های سالم و طبیعی به دنیا بیاورند.

 

وضع تغذیه ی مادر در ایام بارداری حتی در اخلاق و مقدار هوش و استعداد کودک تاثیر فراوان دارد زیرا اعصاب و مغز کودک از غذای مادر درست میشود و هر نوع غذایی اثر مخصوص دارد اسلام نیز تصریح کرده که غذای مادر در پرورش اخلاقی کودک موثر است : امام صادق در حدیثی می فرماید :غذای کودک از آنچه مادرش می خورد و می آشامد تامین می شود(2)

پیامبر اکرم (ص) می فرمایند زنان باردار در آخرین ماه های بارداریشان خرما بخورند تا فرزندانشان خوش اخلاق و بردبار شوند.(3)

در حدیث دیگری پیامبر(ص) فرموده اند : به زنان باردار سفارش کنید «به» بخورند تا فرزندانشان خوش اخلاق شوند.(4)

افکار و هیجانات روحی مادر گرچه مستقیما به اعصاب و مغز کودک منتقل نمی شود اما چون آنها در بدن و دستگاه گوارش مادر تاثیر دارند و غذای جنین هم به وسیله مادر تامین می شود و چگونگی تغذیه هم در بروز حالات روانی و شخصیت آینده کودک اثر دارد ،بدین جهت می توان به طور قطع مدعی شد که عواطف و افکار و حالات روانی مادر در جان و روان کودک موثر است

در بین دانشمندان بحث است که آیا افکار و احوال روانی مادر در روح جنین اثر دارد یا نه ؟گروهی از دانشمندان می گویند که ترس و اضطراب شدید مادر در زمان بارداری در جنین اثر می گذارد و ممکن است او را ترسو گرداند و همچنین حسودی گری و کینه توزی مادر در روح جنین اثر می گذارد و امکان دارد که این دو صفت را به او منتقل سازد برعکس خوش خویی و نوع دوستی و ایمان و شجاعت و مهر و مودت مادر در اعصاب و روان کودک اثر خوب دارد .

این مطلب به اثبات رسیده است که اضطراب و هیجان شدید انسان در تمام بدن و از جمله در دستگاه گوارش او کاملا تاثیر دارد. به هنگام غم و اندوه فراوان یا ترس شدید اشتها کم می شود و غذا کاملا هضم نمی گردد دستگاه گوارش مختل می شود و نظم دستگاه عصبی بر هم می خورد و در نظام ترشحات طبیعی غدد اختلالاتی رخ می دهد. افکار و هیجانات روحی مادر گرچه مستقیما به اعصاب و مغز کودک منتقل نمی شود اما چون آنها در بدن و دستگاه گوارش مادر تاثیر دارند و غذای جنین هم به وسیله مادر تامین می شود و چگونگی تغذیه هم در بروز حالات روانی و شخصیت آینده کودک اثر دارد ،بدین جهت می توان به طور قطع مدعی شد که عواطف و افکار و حالات روانی مادر در جان و روان کودک موثر است و ثابت کرده اند که 66 درصد کودکان مبتلا به امراض روحی ، بیماری را از مادران خود به ارث برده اند و چنانچه مادر سالم و بی عیب باشد بچه اش نیز دارای دستگاه عصبی سالم و بی نقص خواهد بود . اگر مادر بخواهد بچه ای سالم و شاداب و بدون نقص عقلی داشته باشد قبل از تولد کودک باید در فکر سلامت خود باشد عوامل محیط نیز بر رشد بدنی و روانی جنین آدمی موثرند.

پی نوشت:

1)بحار الانوار، ج 1 فص 44

2)بحار الانوار، ج 60، ص 342

3) مستدرک، ج3، ص113

4)مستدرک، ج3 ، ص116

برگرفته از کتاب گل های زیبای زندگی نوشته نعمت الله سقا زاده آرانی