هر قدر بخواهیم او را کم رنگ کنیم ،امکان پذیر نیست.تاثیر حضورش در آینده و خوشبختی همه ی انسان ها چیزی است که نمی توان به بهانه ی گرفتاری روزمره ،نادیده اش گرفت.

تربیت فرزندان نتیجه پذیرش مسئولیت و تلاش و هماهنگی پدر و مادر است. واگذاری تربیت فرزندان به مادر و خالی کردن میدان توسط پدر، فرزندان را معمولا با مشکلات و اختلالات رفتاری غیر قابل جبران مواجه می سازد. اگر مادر در تربیت مهارت بیشتری دارد، اما پدر در تربیت موثر است.بر این اساس پدر باید در امر تربیت، نگهداری ورشد و شکوفایی کودکان نقش و مشارکت داشته باشد

هر چند همواره حضور نقش تربیتی والدین خود را پر رنگ جلوه می دهد اما به طور قطع کسی منکر نقش کیفی وکمی مادر در تربیت فرزندان نیست. در این میان به نظر نقش پدر بسیار متفاوت تر  و به گونه ای دیگر است.هر چند ساعات حضور پدر در کنار خانواده روز به روز کمتر و کم رنگ تر می شود و شاید اکثر ما تصور کنیم، پدر دیگر صرفا نقش نان آور را ایفا می کند اما واقعیت این است که از  یک طرف کیفیت حضور پدر در میان خانواده بسیار موثر است و از طرف دیگر حتی در ساعاتی که پدر خارج از خانه و مشغول تلاش برای تامین معاش خانواده است، به نوعی بن مایه های تربیتی فرزندان را پیریزی می کند. رزق حلال از آن دست مقوله هایی است که به نظر تامین آن روز به روز سخت تر و پر زحمت تر می گردد و از طرف دیگر تاثیرات عمیق و شگرفی که این مقوله در پرورش فرزندان و حتی یک نسل دارد بسیار عجیب و شگفت انگیز است.وقتی تاثیرات لقمه حلال بر زندگی افراد مشاهده می شود، این باور در ذهن افراد نکته سنج پر رنگ تر می گردد که نوع نگاه یک پدر در تامین معاش خانواده، چه تاثیرات تربیتی عظیمی به جای می گذارد.

رزق حلال از آن دست مقوله هایی است که به نظر تامین آن روز به روز سخت تر و پر زحمت تر می گردد

-          فرزند در مسیر رشد و شکل گیری شخصیت خود با افراد زیادی در ارتباط است و از آن تاثیر می پذیرد. چنانکه پدر بتواند به گونه ای رفتار کند که فرزند جنبه های مثبت و سازنده رفتار پدر را مشاهده کند، به سلامت زندگی فرزندش کمک کرده است.

-          فرزند دختر اغلب برخورد با مرد را از پدر می آموزد، او از پدر مسایلی می آموزد که هرگز از مادر نخواهد آموخت.

-          کودک، محبت کردن، طرز محبت، راستگویی، وفاداری، روابط اجتماعی، شیوه غذا خوردن، نشست و برخاست و همه سجایای اخلاقی را می تواند از پدر بیاموزد.

در دوران کودکی ، فرزندان تصور می کنند این پدر است كه همه چیز را می داند ، به همه ی سۆالات پاسخ می گوید، از هر واقعه ای ، در هرجا كه اتفاق می افتد خبر دارد، آینده و گذشته را اوست كه باید خبردهد ، و بالاخره اوست كه دریچه ای از اطلاعات را به روی كودك می گشاید.شاید باورمان این باشد که تصور كودك از پدر اغراق آمیز باشد ولی به واقع پدر، معلم خانواده ، رهبر و قانون دان است . از طریق پدر است كه كودك به گفته خواجه نصیرطوسی از تدبیر و كمالات نفسانی ، چون آداب وفرهنگ ، هنر وصناعات وعلوم و طریق زندگی كه اسباب بقاء و كمال نفس او هستند برخوردار می شود.

 

پدران در شکل‌گیری خصیصه‌های شخصیتی زیادی در فرزندان نقش دارند که از بین آن‌ها به چند مورد اشاره می‌کنیم:

اولین و مهم ترین وظیفه ی پدر ، تربیت مذهبی فرزندان است.یکی از تاثیرات مهمی که نحوه ی کارکرد پدر بر آینده ی فرزندان دارد ، بحث اعتقادات دینی و اجرای فرایض است البته نقش مادر هم در این موضوع کم نیست، اما تاثیری که پدر با آموزش مناسب فرایض به فرزندان ، یاد آوری و تدکر انجام کارهای نیک و همچنین  نماز خوان کردن و تعلیم قرائت قرآن در  زندگی فرزندان خود دارد بسیار مهم است.

پدر باید شوق به کمال را در نهاد فرزندان قرار داده و موجبات تثبیت آن را فراهم کند. پدر در صورتی که می تواند باید از راه عرضه عقاید و افکار اسلام فرزندان خود را با آداب دینی آگاه نمایند و با عملکرد خود، فرزندان را متدین بار آورد. و در صورتی که نمی تواند از عالمان و معلمان و مربیان خوب و مراکز آموزشی شایسته کمک بگیرد. روشن است که پدر در این زمینه مسئولیت سنگینی تری را بر عهده دارد و غفلت و سهل انگاری او در مورد رفتار فرزندان در آینده مشکل ساز خواهد بود. اگر پدری پایبند به اصول مذهبی باشد نوعا فرزندش نیز مقید به اصول مذهبی می شود ولی اگر پدری لاابالی باشد و انتظار داشته باشد که فرزندانش پایبند به اصول ارزشی و اخلاقی باشد، این امکان پذیر نیست و انتظار بی جایی است زیرا فرزندان از پدر و مادر الگوبرداری می کنند.

فرزندانی که از تربیت و همراهی پدر در بازی و تفریح و سرگرمی برخوردار بوده اند، ضمن داشتن روابط عمیق با دوستان دارای خود کنترلی و مهارت بیشتر در تبیین حالات هیجانی خود و تشخیص احساسات و عواطف دیگران بوده اند.

نقش پدر در مسئولیت پذیری

پدرانی که دخالت بیشتری در تربیت داشته اند، فرزندان آنان افزون بر داشتن رفتار مسئولانه، حس مسئولیت پذیری بالاتر در باره رفتار خود داشته، کمتر دیگران و شانس و اقبال بد را به عنوان مشکلات رفتاری خود مطرح کرده اند. همچنین این فرزندان دارای توانمندی بیشتر در حل مساله، مهارتهای کلامی و پیشرفت تحصیلی بوده اند.

این مفهوم در مورد دختران و پسران متفاوت عمل می‌کند، ولی آنچه در هر دو مهم است این نکته می‌باشد که معمولاً اولین مرد زندگی کودک، پدر است. بنابراین تصور کودک از مرد همان تصویری است که سوای وظایف پدری، پدر به او ارائه می‌دهد. البته بخشی از این تصاویر، تصویریست که مادر از پدر به کودک انتقال می‌دهد یعنی نظر مادر در مورد همسرش نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. این تصویر در زندگی پسر تعیین‌کننده نقشی است که پسر در آینده به‌عهده می‌گیرد و در مورد دختر تعیین‌کننده تصمیم و انتخاب او در مورد همسر آینده‌اش می‌باشد.

کودک، محبت کردن، طرز محبت، راستگویی، وفاداری، روابط اجتماعی، شیوه غذا خوردن، نشست و برخاست و همه سجایای اخلاقی را می تواند از پدر بیاموزد.

زحماتی که هر پدری متقبل می شود، از یک سو وظیفه ی دینی و از سوی دیگر وظیفه اخلاقی است. از نظر دینی فرزندان بر گردن پدر حقوقی دارند که در منابع دینی مفصل بیان شده است. از نظر اخلاقی نیز کودکان در حقیقت همانند مهمان‌هایی هستند که به دعوت پدر و مادر بر سر این سفره که همان خانواده است حاضر شده اند. حال که حضور پیدا کرده اند، پدر بیش از همه وظیفه دارد از این مهمان ها بخوبی و به وجه شایسته و نیک پذیرایی کند. رسول گرامی(ص) فرمودند:

«الکاد علی عیاله کالمجاهد فی سبیل الله ، آن کس که برای خانواده اش تلاش کند، همانند مجاهد نستوه و در حال جهاد است» . 

جهاد کردن فقط در هنگام نبرد و جنگ نمی باشد. بلکه تلاشی که پدر برای کسب لقمه حلال برای خانواده اش انجام می‌دهد نیز مانند جهاد است و خداوند اجری که به مجاهدین فی سبیل الله می دهد همان اجر را به پدر نیز می دهد امیر المومنین علی(ع) فرمود:«لقمه حرام و ناپاک را به خانه نبرید»

یک پدر شایسته، پدری است که افزون برآموزش اخلاق و رفتار خوب به فرزندان بتواند روزی خانواده اش را نیز از راه حلال به دست آورد. زیرا این روزی حلال در سرنوشت فرزندان بسیار مۆثر است.