گاهی مشاهده می شود که کودک بزرگتر نسبت به نوزاد احساس خشم و حسادت می کند و حتی این احساس به شکل رفتار خشونت آمیزی در می آید . این رفتار ، طبیعی و قابل پیش بینی است ، زیرا خشم و حسادت بین همه افراد و در همه سنین وجود دارد . کودک خشمگین ممکن است خشم خود را با کتک زدن ، فریاد و گفتار زشت و تحریک آمیز نشان دهد . با مشاهده این رفتار ناپسند ، والدین نباید ریشه مشکل را در وجود نوزاد جستجو کنند ، بلکه کودک ممکن است بدون داشتن برادر یا خواهر کوچکتر هم رفتار مشابهی از خود بروز دهد.

پدر و مادر نباید کودک خود را از نشان دادن این احساسات منع کنند . باید به کودک آموخت که احساس خشم و غضب امری طبیعی است ، ولی نباید تسلیم آن شد و بهتر است با کنترل آن ، از بدرفتاری خودداری نمود .

این مقاله به شما یاد می دهد که چگونه در برابر خشم و رفتار جسورانه کودک ، بدون توجه به علل ریشه ای آن از خود واکنش مناسب نشان دهید .

هنگامی که کودک احساس بدی پیدا می کند ، غالبا آن را به شکل بچه گانه ای بروز می دهد . واکنش کودک در این حالت با گریه ، فریاد یا پرتاب کردن اشیا و کتک زدن و چنگ کشیدن به صورت بچه ها و نوزاد ظاهر می گردد . این واکنش به کودک کمک می نماید تا عصبانیت و خشم خود را فرو نشاند ، ولی از آنجا که این واکنش به دیگران صدمه می زند و آنها را تحریک و عصبانی می نماید ، مشکلات و برخوردهای جدیدی به وجود می آورد . کودک مشاهده می کند که بزرگترها نیز در برابر فریاد و غضب او رفتار مشابهی از خود نشان می دهند . نتیجه این برخورد ، انفجار احساسات منفی است که باعث عصبانیت و ناراحتی والدین و کودک پس از پایان مشاجره می شود . در صورت تکرار این مشاجره و رفتار تند و خشونت آمیز افراد خانواده در دام مخاصمه خطرناکی گرفتار می شوند و بعد از یک آتش بس ، وضعیت تا مشاجره بعدی مدت کوتاهی آرام می شود.

کودک در اثر عصبانیت ، احساس خود را با رفتار و گفتار زشت نشان می دهد . پدر و مادر باید به کودک کمک کنند تا او بتواند با حرف زدن ، احساس واقعی خودخود را بیان کند . وقتی کودک مشغول بازی با عروسک یا اسباب بازی است ، دوست ندارد کسی مزاحمش شود یا او را وادار به خوابیدن کند . اگر والدین بخواهند کودک را در این حالت بخوابانند ، ممکن است با مخالفت او روبه رو شوند و در صورت پافشاری ، کودک با عصبانیت و رفتار و گفتار نامناسب خود ، پدر و مادر را برنجاند . برای تربیت کودک و آرام کردنش بهتر است در مقابل این رفتار خونسردی و متانت خود را حفظ کنید و با چشم پوشی از خطای او ، به احساس وی جواب دهید . خوب است به او بگویید که وقت بازی تمام شده و موقع خوابیدن است و او می تواند در روز بعد بازی خود را ادامه دهد . حفظ آرامش و متانت در برابر کودکی که کنترل رفتار و گفتار خودرا از دست داده ، کار دشواری است ؛ ولی این شیوه تربیتی به او می فهماند که داد زدن و کج خلقی روش خوبی برای ابراز عصبانیت نیست . اگر والدین هم در مقابل این برخورد آرامش خود را از دست بدهند ، کودک هرگز نخواهند توانست به اعمال و رفتار خود مسلط شود .

اگر بتوانید رفته رفته به کودک بیاموزید که به جای تندی و خشونت ، عصبانیت خود را به زبان آورد و آن را ابراز کند ، پس از مدتی خواهد توانست احساس خود را بهتر بروز دهد و از پرخاشگری خودداری نماید

بعضی والدین در برابر عصبانیت کودک ناراحت می شوند ؛ به ویژه اگر عصبانیت کودک از دست والدین باشد . در این شرایط والدین از جسارت کودک نسبت به خودشان شگفت زده و عصبانی می شوند . این عصبانیت ممکن است به قدری باشد که کودک را بترساند و از ابراز احساسات خود در برابر والدین پشیمان کند . اگر کودک نتواند احساس منفی خود را به این وسیله ابراز کند ، برای فرو نشاندن خشم خود راه دیگری انتخاب می کند و با کتک زدن و هل دادن همبازی هایش ، خود را آرام خواهد کرد . کودکانی که به این رفتار خشونت آمیزدست می زنند ، معمولا بچه هایی هستند که پدر و مادرشان به آنها اجازه حرف زدن ، اعتراض و شکایت کردن نمی دهند . این نحوه ابراز خشم معمولا بعد از تولد نوزاد بیشتر مشاهده می شود .

داستان فرضی زیر ، تاثیر نوزاد را بر رفتار کودک بزرگ نشان می دهد . خانم خوشبختی را در نظر بگیرید که سالها کنار همسرش با خوشی و خوبی زندگی کرده است . یک روز وقتی شوهرش به خانه می آید ، به او می گوید « عزیزم ! خبر خوش ! من تصمیم گرفته ام یک زن دیگر  به خانه بیاورم .او به زودی به جمع ما می پیوندد ، تو در این سالها آن قدر خوب بوده ای و به من احساس خوشبختی داده ای که مطمئن هستم با داشتن دو همسر ، خوشبختی ما مضاعف خواهد شد و تو هم در خانه ، رفیق و هم صحبتی خوبی خواهی داشت و تنها نخواهی بود . » آن گاه اضافه می کند ،« عزیزم ! تو از این خبر خوشحال نیستی ؟ » در جواب و واکنش به این خبر ، خانم خوشبخت قبلی ، از این که شوهرش قصد دارد برایش رقیبی بیاورد داغ و برافروخته می شود . او از این که شوهرش انتظار د ارد که او به زن دوم ، یعنی رقیب خود خوش آمد بگوید ، گیج و مبهوت می شود.

این داستان نشان می دهد که چرا کودک از دست پدر و مادر به خاطر آوردن نوزاد به خانه عصبانی می شود و این عصبانیت را سر نوزاد خالی می کند . اگر کودک از دست شما عصبانی باشد و به او اجازه ندهید احساس خود را بیان کند ، به احتمال زیاد از نوزاد انتقام خواهد گرفت . والدین باید در برابر عصبانیت کودک ، آرامش خود را حفظ کنند و با متانت و مهربانی ، وی را به حرف زدن و بیان احساسات تشویق نمایند .

اگر کودک را ناآرام و بی قرار دیدید ، طوری با او حرف بزنید و رفتار کنید که خیال نکند او را فراموش کرده اید . اگر بغل کردن و رسیدگی به نوزاد ، کودک را ناراحت می کند ، به او بگویید که او را هم دوست دارید . برای او راهی پیدا کنید که بتواند عصبانیت خود را بیرون بریزد ، بدون این که به کسی آزار برساند . مثلا اگر یک عروسک دارد ، او را تشویق کنید که ناراحتی خود را به عروسک بگوید . کودک ممکن است عروسک را پرت  کند یا کتک بزند . به او بگویید که کتک زدن و پرت کردن ، عروسک را آزار نمی دهد ؛ ولی بچه ها را ناراحت می کند . باید او را از اذیت کردن نوزاد منع کنید و با مهربانی بگویید که کسی اجازه ندارد به او یا نوزاد آزاری برساند .

شاید بعضی از راهنماییهای این مقاله به نظر ساختگی و غیر واقعی می آید . شما می توانید به تناسب وضعیت و سلیقه خود ، عبارات و کلمات دیگری به جای آن به کار برید ، ولی وقتی کودک عصبانی است ، مواظب طرز رفتار و حرف زدن خود باشید ! با انتخاب کلمات مناسب به کودک نشان دهید که خشم و عصبانیت او شما را ناراحت نمی کند و می توانید با آرامش با او صحبت کنید . کودک رفته رفته خواهد آموخت که چگونه احساسات و رفتار خود را مهار نماید . 

 

پدر و مادر دوست دارند که رابطه ای دوستانه بین فرزندانشان برقرار شود . اگر بین فرزندان ناراحتی یا کدورتی وجود داشته باشد ، والدین متأثر می شوند . بیشتر کودکان نسبت به نوزاد احساس دارند و این موضوع پدر و مادر را ناراحت و عصبانی می کند . و آنها نمی دانند که این واکنش منفی و عصبانیت تاثیر نامطلوبی بر رفتار کودک دارد و حسادت او را تشدید می نماید .

کودک به طور طبیعی در برابر هر تغییری که روند زندگی عادی او را مختل سازد ،واکنش نشان می دهد ، به ویژه وقتی کودک احساس کند که با تولد نوزاد ، مقداری از توجه و عشق والدین را از دست داده است . اگر کودک به خاطر این احساس از خود تندی و درشتی نشان می دهد ، والدین باید در برابر این رفتار با مهربانی و نرمی برخورد کنند . بر خورد تند و سرزنش کردن کودک در این شرایط ، واکنش منفی کودک را از بین نمی برد ،بلکه از ترس این که عشق و توجه والدین را از دست بدهد ؛ احساس خود را پنهان می کند و در فرصت مناسب عصبانیت خود را بر سر نوزاد خالی می کند .

در این شرایط باید احساس منفی کودک را بپذیرید تا بتوانید خود را آرام کند . بهتر است والدین کودک را تشویق کنند تا احساس خود را به زبان آورد و بیان نماید ، حتی اگر از کلماتی استفاده کند که شنیدن آنها خوشایند نباشد .اگراو نمی خواهد که نوزاد را در اتومبیل سوار کنید یا دوست ندارد که نوزاد در خانه بماند و این احساسات را به روشنی بیان می کند ، باید با متانت و خونسردی به حرف او توجه کنید . در برابر این رفتار ، با لحن آرام و مهربان با او راه بیایید و ضمن دلداری به او بگویید که نوزاد برای شما نیز زحمت زیادی درست کرده و باعث شده است که نتوانید وقت زیادی را با هم بگذرانید و به اواطمینان دهید که او را دوست دارید . لازم نیست برای تولد نوزاد ابراز تاسف و پشیمانی کنید تا واکنشهای کودک را تعدیل نمایید . اگر به راحتی احساسات او را بپذیرید و به او اطمینان دهید که همیشه او را دوست دارید ، از جانب شما احساس امنیت می کند و واکنش منفی کمتری نسبت به نوزاد نشان خواهد داد .

به کارهای خوبی که کودک برای نوزاد انجام می دهد ، و او را به خاطر مواظبت و رعایت سکوت هنگام خواب نوزاد تشویق نمایید . از این که هنگام دویدن در اتاق دقت می کند تا صدمه ای به نوزاد نرسد ، او را تحسین کنید . این تشویق و تحسین به کودک اعتماد به نفس و دلگرمی می دهد و او را ترغیب می کند تا بیشتر مواظب خواهر یا برادر کوچکتر خود باشد

گاهی والدین با گفتن خاطرات ساختگی درباره حسادت که به نظرشان خنده دار می آید ، باعث بروز احساسات منفی در کودک می شوند . این داستانها که حاکی از حسادت و بدرفتاری کودک با نوزاد است ، تأثیر بدی برجا می گذارد و افکاری در او به وجود می آورد که اگر با داستانها و حرفهای خوب درباره خوش رفتاری با نوزاد جبران نشود ، اثرات نامطلوبی خواهد داشت . بچه ها دوست دارند درباره خواهران و برادران کوچک خود که مثل جوجه دست آموز آنها را دنبال می کنند ، سخن از مهربانی و علاقه گفته شود همچنین علاقه دارند تا درباره اینکه خواهر بزرگشان در روزهای نوزادی چطور برای خواب کردن آنها ، قصه و لالایی می خوانده است ؛ برایشان حرف بزنند .

به کارهای خوبی که کودک برای نوزاد انجام می دهد ، و او را به خاطر مواظبت و رعایت سکوت هنگام خواب نوزاد تشویق نمایید . از این که هنگام دویدن در اتاق دقت می کند تا صدمه ای به نوزاد نرسد ، او را تحسین کنید . این تشویق و تحسین به کودک اعتماد به نفس و دلگرمی می دهد و او را ترغیب می کند تا بیشتر مواظب خواهر یا برادر کوچکتر خود باشد و اسباب بازیهایش را در اختیار او بگذارد . کارهای خوب او را هر روز یادآوری کنید و به خاطر آنها ابراز رضایت نمایید . با این شیوه کودک به شما اعتماد پیدا خواهد کرد و اگر روزی به خاطر کار اشتباهی از او انتقاد کنید ، اشتباه خود را خواهد پذیرفت .