آرزوی همه پدر و مادرها
مهم ترین آرزوی هر پدر ومادر این است که فرزندانی مثمر ثمر و مفید تربیت کنند. به همین دلیل سئوال بسیاری از آن ها این است که: روش های تربیتی درست چیست؟ و چگونه باید با فرزندان مان رفتار کنیم تا نتایج خوبی به دست آوریم؟
کودکان هر جامعه مردان و زنان آینده و سازنده ی جامعه ی فردا هستند. آسیب هایی که بر روح آنان وارد می شود، تأثیر مستقیمی بر سرنوشت اجتماع خواهد داشت.
احترام گذاشتن به کودکان و تقویت حس عزت نفس در ایشان از جمله ی مهم ترین عواملی است که در سلامت روح و جسم آنان دخالت می کند.
آگاهی بر این که چگونه تجارب اولیه زندگی، شخصیت فرد را قالب ریزی می نماید می تواند از نظر علمی به ما کمک کند تا در تربیت کودکانمان عاقلانه تر گام بر داریم.
با توضیحاتی که در مورد تربیت فرزندان داده شد می توان گفت روش های تربیتی شامل شش بخش است که البته هر بخش خود زیر شاخه های فراوان دارد:
1- روش الگویی (اسوه بودن)
2- روش محبت
3- روش تکریم (احترام گذاشتن، ارزش قایل شدن)
4- روش موعظه و نصیحت
5- تشویق (ایجاد شوق، شوق برانگیزی)
6- روش تنبیه
استفاده از این روش ها هر یک به جای خود و متناسب با فرد و شرایط به کار می رود. اما می توان گفت مهم ترین و مؤثرترین روش، روش الگویی است. وقتی از کودکان می خواهیم کاری را انجام دهند، اول خود باید در صدد انجام آن کار برآییم. چطور می توان انتظار داشت کودکان منظمی داشته باشیم در حالی که خود بی نظم باشیم. مثلاً از آن ها بخواهیم قبل از خواب مسواک بزنند ولی خود نسبت به بهداشت دهان و دندان بی توجه باشیم. در روش الگویی آنچه را نهی می کنیم انجام ندهیم و به آنچه امر می کنیم عامل باشیم.
محبت به فرزند
در روش محبت هم محبت کردن و هم محبت دیدن باید لحاظ شود. بعضی از افراد دوست دارند محبت ببینند اما خود اقدامی نمی کنند که البته بعدها دچار مشکل خواهند شد. در محبت هم افراط و تفریط خطرناک است. گاهی اوقات صحنه هایی را به وجود آورید که کودکان مسایل خود را حل کنند. این که مادری کودک را در انجام تکالیف مدرسه خط به خط همراهی می کنند اصلاً درست نیست. ما حتی در عرصه محبت نباید انحصارگرا باشیم. محبت را فقط در خودمان محدود و محصور نکنیم یکی از علل صله رحم همین است. اجازه دهیم بچه هاافراد زیادی را دوست داشته باشند اما حساب شده. در مسیر زندگی آن ها کسانی را قرار دهیم که این محبت ها سازنده باشد.
اگر کودک عملی را انجام می دهد که ناشایست است، ترحم جایز نیست. خشونت نه، اما قاطعیت آری. به کودکان اجازه دهید واقعیت ها را لمس کنند و با آن ها برخورد داشته باشند. با آن ها به خوبی صحبت کنید اما قاطعیت داشته باشید. از سلاح های کودکان(فریاد زدن، گریه کردن، پا به زمین کوبیدن و...) نترسید و در قبال آن به کودکان باج ندهید. مادران توجه داشته باشند که عواطف مادرانه شان ابزار خیانت به کودکان نباشد.
گفته شده پیامبر(ص)، فاطمه (س) را بسیار تکریم می کرد، بیش از آن چه مردم تصور می کردند و نیز بیش از احترام معمول پدران به دخترانشان.[1] ایشان حتی با نوزادان نیز با احترام و نرمش برخورد می فرمود. ایشان به کودکان سلام می کرد و برخورد کریمانه ای با آن ها داشت. دوران بلوغ از حساس ترین دوران است. کودک هر روز که بزرگ تر می شود احساس استقلال و شخصیت می کند. می خواهد خودنمایی کند از حرکت کودک در انتخاب رنگ کفش و یا مسایل این چنینی دلگیر نشوید.
احترام گذاشتن به کودک یکی از اساسی ترین مباحثی است که همواره مورد توجه روانشناسان و مربیان تربیتی و پرورشی بوده است. بعضی از والدین ممکن است کودک خود را دوست داشته باشند ولی به او احترام نگذارند. نکته مهمی که والدین باید به آن دقت کنند این است که دوست داشتن کودک کافی نیست بلکه لازم است شما برای او احترام قائل باشید. احترام به کودک به همان اندازه اهمیت دارد که دوست داشتن او .
احترام گذاشتن به کودکان و تقویت حس عزت نفس در ایشان از جمله ی
مهم ترین عواملی است که در سلامت روح و جسم آنان دخالت می کند
اگر به کودک احترام بگذارید او به زودی تصویر مثبتی از خود پیدا خواهد نمود، به عبارت دیگر او خود را دوست خواهد داشت. چنین طرز فکری در مورد خود اهمیت فوق العاده ای در بهداشت روانی کودک دارد. احترام مانند دوست داشتن هم از طریق بیان و هم از طریق عمل نشان داده می شود . شما می توانید با گوش دادن فعال به حرف های کودک، برقراری تماس چشمی، توجه به گفته های کودک بدون آن که برای اتمام سخنانش بی صبری نشان دهید، کمک کردن به کودک در یافتن کلمات مناسب برای توضیح دادن و به زبان آوردن هیجاناتش و قطع نکردن حرف های او همچنین پرسیدن سوالاتی مانند " منظورت از این که گفتی ......، چیه ؟ " یا " راجع به این مسئله .....، چه فکری می کنی ؟ " احترامی را که او بدان نیاز دارد برآورده سازید.
در مورد بعضی از بچه ها صحبت و نصیحت کردن باعث تغییر رفتار آن ها نمی شود. ولی بعضی دیگر با گفت و گو تغییر رفتار می دهند. بچه های مسئولیت پذیر در برابر گفت و گو و توضیحات، رفتارهای مناسبی از خود بروز می دهند ولی برای برخی دیگر صحبت و نصیحت و توضیح از یک گوش شنیدن و از آن یكی در كردن است و باعث تغییر رفتار آن ها نمی‌شود. این بچه ها نیاز دارند تا عواقب كار خود را تجربه كنند و با تجربه عواقب كار خود، رفتارهای مناسب را بروز دهند. باید مد نظر داشت که وقتی بیشتر ارتباط والدین با فرزندان پند و اندرز باشد در شرایطی هم كه نیاز به پند و اندرز باشد نزد کودک پند و اندرز بی ثمر و تكراری می شود.
هدیه دادن به فرزند
در زمینه ی تشویق کودک برای سوق یافتن به حیطه های دینی باید به گونه ای تربیت کرد که عشق خداوند از کودکی در وجود آن ها باشد.
هر کار خوبی که انجام می شود و کودک از انجام آن لذت می برد آن را به خدا نسبت دهید و بگویید در دین ما چنین است و تلاش کنید برای اسلام و مسلمان بودن خود در مقابل کودکان تبلیغ کنید. در کارهای خوب خدا را در دل کودک زنده کنید.
در سختی های زندگی خدا را ظالم جلوه ندهید و برای حل مشکلات او را به ارتباط معنوی با خداوند ترغیب نمایید.
تنها به فرزندان در عید نوروز هدیه ندهید بلکه در تولد ائمه(ع) و اعیاد این چنینی به کودکان عیدی(هدیه) بدهید و آن روز را برای شان تعریف کنید.
از کودکان بخواهید که اسباب بازی هایش را به دیگری بدهد. اگر مقاومت کرد با جمله ای او را تحریک کنید و به فکر کردن وادارش کنید که آیا تو هم دوست نداری از اسباب بازی های او استفاده کنی. ولی هیچ گاه به زور تحمیل نشوید و با اجبار اسباب بازی را از دست کودک درنیاورید و به دیگری بدهید، معامله کنید. کودک را قانع کنید. ولی در دل آن کینه ایجاد نکنید.
از افراط در تشویق باید جلوگیری شود و به حدی زیاد نباشد که برای فرزند بی معنا و تکراری گردد.
همچنین تا جایی که امکان دارد نباید از تنبیه بدنی استفاده کرد، بلکه برای تنبیه باید مرحله به مرحله پیش رفت که این مراحل به تربیت عبارتند از: تغافل و بی توجهى کردن، چهره در هم کشیدن، قهر کردن و در مراحل انتهایی از تنبیه بدنى استفاده کنیم. اما باید شرایط خاص تنبیه بدنی مراعات گردد؛ یعنی این‌که تنبیه روی جاهای حساس بدن نباشد، منجر به دیه نشود، تنبیه در مواقع ناراحتی نباشد، همراه بیان علت آن و متناسب با خطا باشد و در مقابل جمع هم انجام نشود.
پی نوشت:
1. شرح نهج البلاغة، ج9
|
توسط : مشاورفا در تاریخ : 16-05-1394, 17:28 بازدیدها : 719
مطالب مشابه :
بازدید کننده گرامی ، بنظر می رسد شما عضو سایت نیستید
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید .
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید .
