پیامبر اکرم (ص)  فرزندان را گل های خوشبوی خداوندی و میوه دل والدین بر می‌ شمرد  و به محبت و عدالت نسبت به ایشان فرمان می داد: با فرزندانتان با محبّت و عدالت رفتار کنید، همان گونه که دوست دارید با شما با محبّت و عدالت رفتار شود. ایشان بر سر فرزندان و نوه هایش دست مهر و نوازش می کشید. بسیار می شد که آنان را در دامن خویش می نشانید، می بوسید، نوازششان می کرد و بر پیشانی و دهانشان بوسه می زد و می فرمود: بوی فرزند از بوهای بهشت است. فرزندانتان را بسیار ببوسید. برای هر بوسه تان در بهشت مقامی است. فرشتگانی می آیند و به تعداد بوسه هایتان درجه هایی در بهشت برایتان معین می کنند.1روزی یکی از فرزندانش را روی زانوان خود نشانده بود و می بوسید و به او محبت می کرد. در این هنگام مردی از اشراف به خدمت حضرت آمد و با دیدن آن صحنه عرض کرد: «من ده پسر دارم و تا به حال هیچ کدامشان را برای یک بار هم نبوسیده ام». پیامبر از این سخن چنان ناراحت شد که رنگ صورتش برافروخته و سرخ گردید. آن گاه فرمود: کسی‌که به دیگران رحم نکند، خدا نیز به او رحم نخواهد کرد. 2

به یاد داشته باشید :

 تکریم و محبت محدود به افراد خاصی نیست، بنابراین تمامی افرادی که با کودک سرو کار دارند باید با محبت و کرامت رفتار کنند.

تکریم و محبت باید منطقی و به دور از تبعیض باشد.

 تکریم و محبت باید قلبی و به دور از تصنع باشد.

علت تحریم و محبت باید برای کودک قابل فهم باشد.

 تکریم و محبت به اندازه ای باشد که مانع تربیت صحیح نشود( کودک بداند که در مقابل رفتار شایسته مورد محبت واقع می شود)

هیچ خانه ای نیست که در آن دختران باشند، جز این که هر روز دوازده برکت و رحمت از آسمان بر آن فرود می آید، دیدار فرشتگان از خانه قطع نمی شود و هر روز و شب برای پدر آنان عبادت یک سال را می‌ نویسند. 8

یکی از نشانه های عشق ورزی در خانواده، بوسیدن فرزندان است که هر بوسه درجه ای در بهشت 3 و نشان رحمت الهی معرفی شده است. 4 مردی به نام اقرع بن جاس وقتی دید پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) نوادگانش حسن و حسین (علیهما السلام) را می بوسد، عرضه داشت: «من10 فرزند دارم و تاکنون هیچ کدام را نبوسیده ام». پیامبر فرمود: کسی که ترحم و محبت نکند، مورد رحمت قرار نمی‌گیرد.  دل تو از سنگ است. اینک اگر خداوند رحمت خویش را از تو بردارد، برایم اهمیتی ندارد. 5 درکلامی دیگر، پدران و مادران را از بی مهری نسبت به کودکان به هنگام گریستنشان برحذر داشته، و از کتک زدن کودکان به علت گریه کردنشان نهی فرموده است. 6 

کودکی که از تکریم و محبت والدین بخصوص مادر به اندازه لازم برخوردار شده باشد؛ احساس امنیت می کند. روانی شاد و دلی با نشاط دارد (متعادل است). احساس محرومیت نمی کند پیوسته امیدوار است. خوش بین و خوش قلب است.  خیرخواه و انسان دوست است و به فضایل انسانی احترام می گذارد، چون طعم شیرین محبت و تکریم را چشیده، قادر است این آب حیات را به دیگران نیز هدیه کند.  در سنین جوانی احساس محرومیت ، بی پناهی و سردرگمی نمی کند، بنابراین به کانونهای فساد( اعتیاد، میگساری و ... ) پناه نمی برد.

فرزندان دختر در فرهنگ دینی ما از جایگاه ویژه ای برخوردارند. پیامبر رحمت، حضرت محمد(صلی الله علیه و آله)، دختران را بهترین فرزندان و مایه خیر و برکت و رحمت برای اهل خانه می دانست و می فرمود:  چه خوب فرزندانی هستند دختران: نازک دل، مهیا برای کار، همدم، خجسته و... .7 هیچ خانه ای نیست که در آن دختران باشند، جز این که هر روز دوازده برکت و رحمت از آسمان بر آن فرود می آید، دیدار فرشتگان از خانه قطع نمی شود و هر روز و شب برای پدر آنان عبادت یک سال را می‌ نویسند. 8 اگر ولادت دختری را به پیامبر خبر می دادند، می فرمود: گُلی است که روزی اش با خداوند است. 9 از سوی دیگر پیشوایان دین ما را از کم محبتی و کم لطفی در حق فرزندان دختر بر حذر می دارند: از دختران نفرت نداشته باشید که آنان مونس و همدم شمایند.10 

اما پیام‌آور مهر، پسران را نیز وزیر و جانشین پدر در خانه و خانواده می دانست و به وفای عهد و پیمان با ایشان تأکید می فرمود: شاد کردن فرزندان پسر در خانواده را عبادت می شمرد  11

کودکی که از تکریم و محبت والدین بخصوص مادر به اندازه لازم برخوردار شده باشد؛   احساس امنیت می کند. روانی شاد و دلی با نشاط دارد (متعادل است). احساس محرومیت نمی کند پیوسته امیدوار است. خوش بین و خوش قلب است.  خیرخواه و انسان دوست است و به فضایل انسانی احترام می گذارد، چون طعم شیرین محبت و تکریم را چشیده است . 

به یاد داشته باشید

کودکان مانند بزرگسالان نیستند ، دنیای کودکان در تمامی مسائل از دنیای بزرگسالان جدا است . لذا  والدین باید با سعه صدر و صبر و حوصله به امور تربیتی و تدریس اشتغال داشته باشند . نباید انتظار داشت که کودکان دستور بزرگترها را بدون تأخیر و همیشه و بدون استثنا انجام دهند . همچنین اجرای عدالت برای کودکان بسیار مهم است . کودکان تبعیض را بسیار خوب می فهمند . بر پدر و مادر لازم است تا اشتباهات اطفال را با دلیل و تذکرات قابل فهم و بدون سرزنش و زخم زبان تذکر دهند . بنابراین  نباید به مشکلات کودکان بی اعتنا باشند و  سئوالاتشان را با سادگی و وضوح پاسخ دهید .

 برای استفاده از وسائل و لوازم کودک از او اجازه بگیرند و شخصیت او را محترم بشمارند .

 

1. هیثمی، مجمع الزوائد، ج8، ص156.

2. ابن شهرآشوب، المناقب، ج3، ص384.

3. فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ص369.

4. طبرسی، مکارم الاخلاق، ص220.

5. طبرسی، مکارم الأخلاق، ص220.

6. شیخ صدوق، علل الشرایع، ص81، ح1.

7. مسلم نیشابوری، صحیح مسلم، ج8، ص96.

8. مسلم نیشابوری، صحیح مسلم، ج8، ص92.

9. علامه مجلسی، بحارالانوار، ج101، ص98.

10. متقی هندی، کنزالعمّال، ج16، ص449، ح45374

11. محدث نوری، مستدرک الوسائل، ج15، ص170.