ميل به اظهار وجود و اثبات شخصيت براى نوجوانان يكى از طبيعى ترين حالات روانى آن هاست كه به قضاى حكيمانه الهى در نهادشان آفريده شده است. نوجوانى كه دوره كودكى را گذرانده، خواه ناخواه بايد خود را براى زندگى مستقل اجتماعى مجهّز نمايد و تحقق اين موضوع، پيش از هر چيز، مستلزم يافتن هويّت و فرديّت خويشتن است، ولى اين موضوع هرگز به آسانى تحقق نمى پذيرد. ن

 

وجوان حاضر نيست از تمام روش هاى بزرگ سالان پيروى كند و بى چون و چرا كليه صفات شخصيت خود را با آنان هماهنگ سازد، بلكه به عكس، در بين تمام ملل و اقوام، همواره نوعى مخالفت و تضاد بين نوجوانان و بزرگ سالان وجود داشته است. بعضى مواقع، تضادورزى ها و مخالفت ها به دليل عدم شناخت بزرگ سالان از ويژگى هاى اين دوره از تحوّل به درگيرى بين اين دو نسل منجر مى شود و مقاومت اين دو نسل در برابر يكديگر بر شدّت سرپيچى و طغيان نوجوان مى افزايد و اين دوره از تحوّل، كه يكى از مراحل بارور هستى است كه طى آن، ساخت هاى قطعى شخصيت بزرگ سال تثبيت مى شود، تبديل به دوره بحرانى مى گردد.  

 

 

امام صادق(عليه السلام) ضمن بيانى حكيمانه، كه از تعليمات آسمانى نبىّ مكرّم(صلى الله عليه وآله)آموخته است، به اين دوره از تحوّل و همچنين دوره پيش از آن اشاره مى كنند و مى فرمايند: «اَلْوَلَدُ سَيِّدٌ سَبْعَ سنين وَ عَبْدٌ سَبْعَ سنين وَ وَزيرٌ سَبْعَ سنين.» به اين سخن، كودك هفت سال اول، سيّد و فرمان رواست. او را آزاد بگذاريد تا استقلال در عمل پيدا كند. در هفت سال دوم، آمادگى خاصى براى الگوپذيرى دارد. چه اين كه هنوز در مرحله ديگر پيروى قرار دارد و الگوپذير است. از اين رو، سعى كنيد در اين دوره، الگوهاى مناسبى در اختيارش قرار دهيد و محيط تعليم و تربيت او را هرچه بيش تر غنى و اصلاح كنيد تا از طريق مشاهده الگوهاى مفيد و جذّاب، رشد كند. اما در مورد دوره نوجوانى مى فرمايد: «وزيرٌ سبع سنين» يعنى دوره «ديگر پيروى» او سپرى شده و با آغاز نوجوانى، دوره ديگرى از تحوّل شناختى عاطفى براى او در حال شكل گيرى است. نوجوان مى خواهد به هويّت و فرديّت خويش دست يابد، بنابراين، نه تنها او را براى پذيرش باورهاى خود تحت فشار قرار ندهيد  ، بلكه آزاد بگذاريد تا خود انتخاب كند و حتى در مورد مسائل گوناگون زندگى با او مشورت كنيد و از او نظرخواه باشيد.

اگر بزرگ سالان ويژگى هاى اين دوره از تحوّل را بشناسند و با نوجوانان برخوردى مناسب داشته باشند، هم نوجوانان به هويّت خويش دست مى يابند و هم بزرگ سالان كم تر احساس نگرانى مى كنند.

اگر با نوجوان اين گونه برخورد شود ، طبيعى است كه هم اعتماد به نفس او تقويت مى شود و هم احساس امنيت و آرامش مى كند و اضطراب، كه اصلى ترين عامل رفتار پرخاشگرانه است، در او تقليل و تعديل پيدا مى كند. اين اساسى ترين راه حل براى مهار و كاهش رفتار پرخاشگرانه نوجوان است. از اين رو، به همه دست اندركاران تعليم و تربيت، والدين و همه كسانى كه به نحوى با جوانان سر و كار دارند توصيه مى شود:

اولاً، اين دوره از تحوّل (نوجوانى) را با تمام ويژگى هايى كه دارد، بشناسند.

ثانياً، با نوجوانان به گونه اى برخورد كنند كه احساس امنيت نمايند و اعتمادشان جلب شود. سپس آنچه را موجب نگرانى و اضطراب آن ها مى شود كاهش دهند.