حقوق متقابل همسران
در قانون مدنی در خصوص حق و حقوقی كه همسران باید نسبت به هم رعایت كنند، اصول و مفاد زیادی وجود دارد، اما قوانین نانوشته بسیار پیچیده و حساس است تا جایی كه رعایت نكردن آنها در روابط خانواده، بخصوص زن و شوهرها می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد. در واقع وقتی زن و مردی برای عقد ازدواج به دفترخانه‌های حقوقی می‌روند، نه‌تنها به شكل مادی قراردادی بین آنها بسته میشود، بلكه قراردادی بسیار پیچیده از نوع معنوی نیز بین آنها به وجود می‌آید كه لازم الاجراست.
این حق و حقوق به شكل توصیه، فرهنگ عامه و سفارش‌های دینی بارها عنوان شده است، اما همسران موفق كسانی هستند كه در گذر از مراحل سخت با درنظر گرفتن حقوق متقابل یكدیگر، سربلند بیرون می‌آیند.زن و مردی كه با اختیار و اراده خود با هم ازدواج می‌كنند باید برای رسیدن به آرامش تلاش كنند، چرا كه برعكس این تصور خام كه ازدواج به خودی خود باعث خوشبختی میشود، ازدواجی كه با ساختن زندگی و لحظات آرام شكل می‌گیرد، ضامن خوشبختی محسوب میشود.
ساختن یك زندگی هم قوانین خاص خودش را دارد و برخی از این قوانین فقط با تجربه به دست می‌آید، تجربه‌هایی كه آموختن آنها زندگی را شیرین می‌كند و بی‌توجهی به آنها زندگی مشترك را به جدایی هم می‌كشاند.در این میان اولین و ساده‌ترین حقوق همسران، احترام توام با دوست داشتن است. احترام گذاشتن، روابط همسران را در چارچوب درستی نگه می‌دارد و مانع از این میشود كه رفتارهای نادرست بروز پیدا كند.
احترام در واقع اساس و پایه داشتن روابطی سالم و درست را تشكیل می‌دهد، همسرانی كه برای یكدیگر احترام قائل می‌شوند، اجازه نمی‌دهند موضوعاتی ساده و قابل حل، زندگیشان را دچار اختلاف كند. احترام سبب میشود برخوردهای طرفین بر اساس درستی تعریف شود و مشكلات راحت‌تر مورد بحث و بررسی قرار گیرد
اما احترام گذاشتن در روابط خانوادگی لزوما با احترام كلامی به دست نمی‌آید، بلكه مفهوم احترام باید در خانواده نهادینه شود. مردی كه بهانه‌جویی نمی‌كند، زنی كه شرایط مالی همسرش را درك می‌كند و همسرانی كه توقعات بجا نسبت به یكدیگر دارند در واقع برای هم احترام قائل هستند. همسرانی كه احترام را محور اصلی زندگی خود قرار می‌دهند نه تنها زندگی خود را ارزشمند می‌كنند بلكه باعث می‌شوند در نگاه دیگران نیز قابل احترام باشند.
احترام در واقع اساس و پایه داشتن روابطی سالم و درست را تشكیل می‌دهد، همسرانی كه برای یكدیگر احترام قائل می‌شوند، اجازه نمی‌دهند موضوعاتی ساده و قابل حل، زندگیشان را دچار اختلاف كند. احترام سبب میشود برخوردهای طرفین بر اساس درستی تعریف شود و مشكلات راحت‌تر مورد بحث و بررسی قرار گیرد. خانواده‌هایی كه دارای فرزند هستند و به احترام گذاشتن فرزندان نسبت به والدین اعتقاد دارند باید بدانند كه این احترام فقط در صورتی به دست می‌آید كه والدین به یكدیگر احترام بگذارند. اگر احترام والدین نسبت به یكدیگر ظاهری و فقط در برابر فرزندان باشد، بدون شك این مساله بر رفتار فرزندان نسبت به آنها تاثیر می‌گذارد.
ایجاد صمیمیت
صداقت و راستگویی
بدون شك دو نفری كه تصمیم می‌گیرند با یكدیگر ازدواج كنند فقط زمانی طعم واقعی خوشبختی و دوست داشتن حقیقی را درك خواهند كرد كه نسبت به هم صادق باشند. صداقت داشتن از حقوق اساسی و مهم روابط انسان‌ها محسوب میشود و در زندگی مشترك این حق جایگاه ویژه‌ای دارد.همسرانی كه نسبت به یكدیگر راستگو نیستند در واقع خیلی زود روابطشان دچار خدشه میشود، چرا كه هیچ دروغی پنهان نمی‌ماند و از طرفی از بین رفتن پایه‌های اعتماد در زندگی به سختی ترمیم میشود.
هر چند ممكن است برخی معتقد باشند صداقت زیاد در روابط، سبب سوء‌استفاده میشود، اما این توصیه متعلق به كسانی است كه از زندگی مشترك به عنوان یك معامله و داد و ستد یاد می‌كنند در حالی كه در تعریف درست، زندگی مشترك مسیری است كه باید با صداقت طی شود.همسرانی كه صادق نیستند شاید در مقاطعی كوتاه اهداف خود را پیش ببرند، اما به مرور زمان چیزهای مهمی را در زندگی از دست می‌دهند كه امكان بازگشت آنها وجود نخواهد داشت. استفاده از توصیه‌های غلطی مثل گفتن دروغ مصلحتی برای به دست آوردن آرامش ، زندگی را به جدایی می‌كشاند.
راه خوشبختی از «گذشت» می‌گذرد
هیچ‌كسی نیست بگوید هرگز اشتباه نكرده است. در واقع برای هر انسانی امكان خطا و اشتباه وجود دارد و در هر زندگی ممكن است اشتباهاتی حتی بزرگ رخ بدهد.اما در مواقع بروز اشتباه مهم این است كه دو طرف، به حقوق یكدیگر واقف باشند. كسی كه مرتكب اشتباه میشود باید اشتباه خود را بپذیرد و طرف مقابل نیز باید گذشت كرده و اجازه جبران را فراهم كند.
همسرانی كه گذشت ندارند، نه‌تنها كام خود را تلخ می‌كنند و هرگز طعم آرامش را نمی‌چشند، بلكه سبب می‌شوند طرف مقابلشان بیشتر در اشتباه و خطا بیفتد.گذشت و فداكاری وقتی متقابل باشد زندگی را به سمت آرامش پیش می‌برد، اما اگر گذشت در ظاهر انجام شود یا به نیت برخورد متقابل باشد، پایه اختلافات بعدی را پیش می‌آورد. زندگی لبریز از موقعیت‌هایی است كه باید با گذشت و فداكاری طی شود.اگر این گذشت‌ها وجود نداشته باشد، زندگی مشترك رنگ شادی واقعی را به خود نمی‌بیند.
دیگر شروط ضمن عقد ازدواج تعهداتی است كه در حین ازدواج با توافق زن و شوهر وارد مفاد قرارداد ازدواج آنها میشود. این شروط را می‌توان در سند رسمی ازدواج ذكر كرده و با امضای دو طرف رسمیت داد. این شروط در قانون ذكر نشده و به انتخاب طرفین چه هنگام ازدواج و چه پس از آن انتخاب میشود
خودمان قانون وضع می‌کنیم
بر اساس فقه اسلامی و قانون مدنی ایران، ازدواج قراردادی است كه در آن حقوق و تكالیف متفاوتی به زن و مرد داده میشود. با امضای سند ازدواج، برخی حقوق برای همسران تعریف میشود، اما روشی نیز وجود دارد كه بر اساس آن حق و حقوقی علاوه بر موضوعات موجود به سند ازدواج اضافه میشود و به آن شروط ضمن عقد گفته میشود.
به عبارت دیگر شروط ضمن عقد ازدواج تعهداتی است كه در حین ازدواج با توافق زن و شوهر وارد مفاد قرارداد ازدواج آنها میشود. این شروط را می‌توان در سند رسمی ازدواج ذكر كرده و با امضای دو طرف رسمیت داد. این شروط در قانون ذكر نشده و به انتخاب طرفین چه هنگام ازدواج و چه پس از آن انتخاب میشود.برای مثال شوهر متعهد میشود كه جلوی سفر یا شغل زن را نگیرد یا به او برای طلاق وكالت می‌دهد. شروط ضمن عقد بیشتری نیز قابل درج در سند هستند كه باید با عبارات دقیق قانونی نوشته شود، چرا كه در صورت ذكر نشدن برخی عبارات خاص حقوقی از حیث اعتبار خارج است و نمی‌توان به آنها استناد كرد.
این مسیر دو نفره است
یكی از حقوقی كه ممكن است از سوی همسران مورد توجه قرار نگیرد، مشورت و تبادل‌نظر است. برخی از همسران تقسیم‌بندی‌هایی در زندگی دارند و بر اساس آن معتقدند كه نباید در همه چیز از نظرات همسرشان بهره ببرند.اما زندگی مشترك مسیری دو نفره است و كسی نمی‌تواند در این مسیر به دلخواه خودش، توقف كند، مسیر عوض كند و در واقع با تكروی پیش برود.
وقتی صحبت از خانواده به میان می‌آید یعنی كسانی كه در كنار هم مسیر زندگی را طی می‌كنند و در این مسیر همیشه همراه هم هستند. در واقع حقوق همسران به گونه‌ای تعریف میشود كه در آن همسران باید از برنامه‌ها و تصمیمات هم باخبر باشند و در كنار هم مراحل مختلف زندگی را طی كنند.در مورد مشورت گرفتن در خانواده مساله مهم این است كه طرف مقابل در فكر و تصمیم گرفته شده، حضور پررنگ داشته باشد و فكر نكند كه مساله‌ای به او تحمیل شده است. وقتی تصمیمات زندگی دو نفره گرفته میشود، حمایت بیشتری هم صورت می‌گیرد و دلگرمی بیشتری پیش می‌آورد، اما وقتی زن و شوهر خودمحور می‌شوند، به مرور تنهاتر شده و زندگی جنبه با هم بودنش را از دست می‌دهد. وقتی دركنار هم زندگی پیش می‌رود، در واقع یكی از مهم‌ترین حقوق خانواده مورد اجرا قرار می‌گیرد.
مناقشه ممنوع!
بدترین اتفاقی كه ممكن است در فضای خانواده رخ بدهد، مناقشه و دعواست. هیچ‌كدام از همسران حق ندارد با پرخاش و مناقشه به دنبال دریافت حقی باشد. حتی اگر حقی از كسی ضایع شود راه دفاع یا به دست‌آوردن آن پرخاشگری نیست. از حقوق همسران نسبت به هم تامین آرامش مورد نیاز است.
در قانون مدنی ایران، حسن معاشرت یكی از مهم‌ترین حقوق و تكالیف زوجین نسبت به یكدیگر است.
معنای آیه مباركه 19 از سوره نساء در ماده 1103 قانون مدنی كشور ما در فصل مربوط به حقوق و تكالیف زوجین نسبت به یكدیگر، وارد شده است و طبق این ماده زن و شوهر مكلف به حسن معاشرت با یكدیگرند. یعنی باید به گونه‌ای با یكدیگر رفتار كنند كه آرامش بر روابط آنها حاكم باشد و محیط خانواده متشنج نشود.
عبارت حسن معاشرت مقابل «سوءمعاشرت» به معنی نیكویی رفتار و كردار زوجین در برقراری حقوق متقابل یكدیگر است. بر این اساس نحوه گفت‌و‌گوی زن و شوهر با هم و كلماتی كه در مكالمه بین آنها به كار می‌رود، می‌تواند در عمق روح و روان آنها تأثیر بگذارد. تمام اموری كه از نظر اجتماعی توهین محسوب میشود مانند ناسزاگویی، مشاجره و تحقیر یا اموری كه با محبت به خانواده منافات دارد مانند ترك خانواده، بی‌اعتنایی به همسر و خواسته‌های او از مصادیق سوءمعاشرت در خانواده است.
زمانی برای هم‌خرج شدن
در گذشته‌های دور، خانواده به شكلی تعریف می‌شد كه زنان در خانه و مردان بیرون از خانه كار می‌كردند و معمولا مردها خرج زندگی را به عهده داشتند، اما اكنون در اغلب خانواده‌ها زنان در كنار مردان بیرون از منزل مشغول به كار هستند. برخی از زنان شاغل بر اساس همان تعریف قدیمی معتقدند باید درآمدشان را آن‌گونه كه دوست دارند، خرج كنند و همچنان هزینه‌های زندگی بر عهده مرد است، هر چند این مساله جزو قراردادهای بین همسران محسوب میشود، اما این گونه نگاه به زندگی، چندان منصفانه نیست.
برخی مردانی كه همسران خانه‌دار دارند نیز فكر می‌كنند باید حقوقشان را با میل و نظر خودشان صرف كنند و حقی از این بابت برای همسرشان قائل نیستند. این دسته از مردان كه اعتقادی به مشاركت و حضور زنان در اقتصاد خانواده ندارند باید بدانند كه این مساله از حقوق همسرانشان محسوب میشود.مسائل اقتصادی فقط برای گذران زندگی است و نباید پایه اختلافات خانوادگی شود. مشاركت زن و مرد در هزینه‌های زندگی می‌تواند به اقتصاد خانواده كمك كند.
كارهای منزل به عهده كیست؟
شاید یكی از رایج‌ترین بحث‌های بین زن و شوهرهای جوان بر سر این است كه چه كسی باید چه وظایفی را در منزل برعهده بگیرد؟ متاسفانه تعریف‌های سنتی از وظایف زنان و مردان در امور منزل با نوع زندگی فعلی همسران تطابق ندارد.
در تعاریف جدید همان‌طور كه تامین هزینه‌های زندگی فقط برعهده مردان نیست، كارهای منزل نیز لزوما جزو وظایف زنان تعریف نمی‌شود. در واقع مشاركت حرف اول و آخر را در انجام كارهای منزل می‌زند و بر این اساس بهتر است هر كدام از همسران كه در كاری مهارت دارد، انجام آن كار را به عهده بگیرد تا چنین مسائلی زمینه اختلاف را پیش نیاورد. هر یك از همسران باید وظایف و تكالیف خود را درست انجام دهد تا برای دیگری زحمت و دردسری پیش نیاید. در هر صورت مدارا‌كردن و احترام به حقوق متقابل سبب میشود زندگی بدون تنش و بهتر پیش برود.
برخی از حقوق زن و شوهر در قانون مدنی
قانون مدنی كشور برای تعیین حدود وظایف و حقوق زن و شوهر نسبت به یكدیگر مقرراتی را وضع كرده است.البته باید پذیرفت در امور مربوط به زن و شوهر قبل از قانون و قواعد الزام‌آور حقوقی، اخلاق و فطرت، معیار و ملاك یك زندگی همراه با آسایش است و هیچ‌گاه نمی‌توان با الزامات قانونی و احكام دادگاه دوام و بقای یك خانواده را تضمین كرد. به هرحال برخی از این قوانین عبارت است از:
ـ زن و شوهر مكلف به داشتن روابط انسانی بوده و باید تمام تلاش خود را برای تحكیم مبانی خانواده و پرورش فرزندان به كارگیرند.
ـ در عقد دائم نفقه زن كه عبارت است از مسكن، لباس، غذا، اثاث، هزینه درمان و... به عهده شوهر است حتی اگر زن از نظر مالی غنی یا دارای درآمد و شغل دولتی باشد.
ـ زن باید در منزلی كه شوهر تعیین می‌كند اقامت كند مگر آن‌كه اجازه اختیار تعیین منزل در عقدنامه به زن داده شده باشد یا این‌كه بودن زن و شوهر در یك منزل برای زن خطر جانی، مالی یا شرافتی داشته باشد كه در این صورت زن می‌تواند مسكن جداگانه‌ای برای خودش انتخاب كند و اگر به این علت زن مسكن جداگانه‌ای اختیار كرده باشد باز هم نفقه او به عهده شوهر است.
ـ شوهر حق دارد زن خود را از انجام حرفه یا صنعتی كه منافی مصالح خانوادگی است یا مخالف حیثیت او یا همسرش است، منع كند. البته زن هم حق دارد برای این موضوع به دادگاه مراجعه كند و اگر ثابت شد كه شغل زن مخالف با شأن و حیثیت او یا همسرش نیست می تواند با حكم دادگاه به شغل خود باز گردد.
ـ زن حق دارد بطور مستقل در دارایی خود هرگونه تصرفی داشته باشد. برای مثال زن می‌تواند سهم‌الارث پدری‌اش را به سایر ورثه یا دیگران ببخشد و شوهر حق مداخله در این امور را نخواهد داشت.
ـ زن یا شوهر حق دارند هنگام عقد هرگونه شرط معقول و مشروعی را به عقد اضافه كنند. برای مثال شرط شود كه هر گاه شوهر، همسر دیگری اختیار كرد زن وكیل شوهر برای طلاق باشد.
محبت‌دیدن، حقی طبیعی
محبت‌كردن از ساده‌ترین و ضروری‌ترین حقوقی است كه در خانواده تعریف میشود. محبت‌كردن، علاقه ایجاد می‌كند، علاقه عشق می‌آفریند و عشق تداوم ازدواج و خوشبختی را ضمانت می‌كند.متاسفانه برخی همسران در محبت‌كردن و ابراز علاقه كوتاهی می‌كنند و راه‌های بروز علاقه را نمی‌دانند در حالی كه محبت از اركان اصلی حفظ رابطه محسوب میشود.
محبت‌كردن باید در همه ابعاد زندگی مورد توجه قرار گیرد، محبت در كلام، گفتار، عمل و رفتار باید وجود داشته باشد تا همسران در كنار هم احساس خوشبختی كنند.ناگفته نماند كه محبت اگر درست و به موقع ابراز نشود می‌تواند به اختلافات دامن بزند و از طرفی محبت زیاد و افراطی نیز می‌تواند فاصله بین همسران را زیادتر كند، اما محبتی كه با تعادل و رفتاری مناسب ابراز شود نه تنها پایه‌های زندگی مشترك را محكم می‌كند، بلكه به افزایش حس خوشبختی در دو طرف كمك بسزایی خواهد كرد.
|
توسط : مشاورفا در تاریخ : 6-06-1394, 11:39 بازدیدها : 1532
مطالب مشابه :
بازدید کننده گرامی ، بنظر می رسد شما عضو سایت نیستید
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید .
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید .
