در هر جامعه تعداد افراد درگیر تنش‌های روانی و اختلالات گوناگون از جمله استرس و افسردگی کم نیستند. آمار افسردگی در دنیا حدود 20 تا 25 درصد جمعیت را تشکیل می‌دهد. این آمار در کشورها در شرایط مختلف فرق می‌کنند. برای مثال وقتی در کشوری زلزله اتفاق بیفتد یا جنگ یا تغییرات اقتصادی و اجتماعی سریع دیده می‌شود، میزان افسردگی بیشتر می‌شود. میزان افسردگی و دیگر اختلالات روانی در تهران نشان می‌دهد که 34 درصد افراد در این شهر به بیماری افسردگی و دیگر اختلال‌های روانی مبتلا هستند. در سطح جامعه ایران نیز بیماری‌های روانی و افسردگی، حدود 21 تا 25 درصد است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان افسردگی و دیگر اختلالات روانی در بین دختران بیشتر از پسران است. پیش از این نیز آمارهای ارائه شده جهانی نشان می‌داد ابتلای زنان به افسردگی تا دو برابر بیش از مردان است اما در گزارش انجمن روان‌شناسی ایران سهم زنان ایرانی از این اختلال روانی، سه تا چهار برابر بیشتر از حد معمول است. استاندارد افسردگی زنان، بین پنج تا هفت درصد است اما با ارقام اعلام شده بین 15 تا 28 درصد زنان ایرانی افسرده‌اند. با یک حساب سرانگشتی، می‌توان افسردگی را خطری جدی تلقی کرد چرا که زنان نیمی از جامعه را تشکیل می‌دهند و علاوه بر آن، به‌طور مستقیم تربیت کودکان را نیز در خانواده بر عهده دارند.

این درحالی است که سال گذشته یک روانپزشک درباره فراوانی بیماری‌های روانی در بین سایر بیماران گفت: دست‌کم 30 درصد مراجعان به پزشکان عمومی به دلیل انواع مختلفی از بیماری‌های روانی مراجعه کرده‌اند. بنابراین لازم است پزشکان عمومی درباره درمان بیماری‌های روانی مطالعه داشته باشند. همچنین 30درصد دیگر بیماران این پزشکان هم دارای انواع بیماری روانی و جسمی هستند و می‌توان گفت بالاتر از 50 درصد بیماران در کشور، مبتلا به گونه‌های مختلف بیماری روانی از جمله افسردگی هستند.

سید احمد جلیلی درباره شیوع افسردگی بین دانشجویان هشدار داد و گفت: آمارها تائید می‌کند شیوع افسردگی در دانشجویان و همچنین سوءمصرف مواد و مصرف خودسرانه دارو، بیشتر است. زیرا جوانان هم در رده سنی دوره خاصی قرار دارند و هم نخبگانی هستند که در دانشگاه وارد شده‌اند و انتظاراتی از این موقعیت خود دارند. آنها از هم سن و سال‌های خود بیشتر می‌فهمند و نسبت به رده‌های سنی دیگر روحیه حساس تری دارند.

از طرفی باید مشکلات جامعه و دانشگاه‌ها را هم درنظر گرفت که به‌طور مسلم، همه این عوامل تاثیر می‌گذارند تا دانشجویان دچار افزایش میزان افسردگی نسبت به سایر اقشار شود. یعنی آنها در دوره ای از عمر خود هستند که بیشتر می‌فهمند، حساس‌ترند ولی امکان عمل از آنها گرفته می‌شود و به همین دلیل میزان افسردگی ممکن است در آنها بیشتر شود. به گفته مهناز حاجلو، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی فرزندان مادران افسرده، هم در زندگی شخصی و هم در زندگی اجتماعی خود دچار مشکلاتی خواهند شد. به گزارش شفاف؛ آخرین نرخ شیوع اختلالات روانی که در میان زنان، 26 درصد و در میان مردان 15 درصد اعلام شده است، نشان می‌دهد زنان با اختلافی یازده درصدی بر سکوی نخست ابتلا به افسردگی ایستاده‌اند!

یک روانشناس درباره اجرای طرح آسیب‌شناسی دختران دانش‌آموز در هشت استان می‌گوید: موضوع قابل‌اهمیت در این تحقیق این است که یکسری مطالعات فقط بر میزان مشکلات در سنین بزرگسالان انجام شده و شاهد تحولات گوناگون در زمینه کودکان و نوجوانان در این زمینه نبوده‌ایم. بهروز بیرشک می‌افزاید: اینکه اخیرا روی دختران نوجوان تحقیقات و بررسی‌های کارشناسی انجام‌شده مثبت است اما به طور کلی باید مطالعات روی دانش‌آموزان بدون هیچ غرض‌ورزی باشد.

به گفته او اغلب کارشناسان در این مطالعات یکسری اطلاعات از افراد کسب می‌کنند و بر طبق آن به بررسی می‌پردازند. این استاد دانشگاه تاکید می‌کند: اینکه به چه میزان نوجوانان به سوالات پاسخ صحیح می‌دهند، جای تامل دارد. بیرشک تصریح می‌کند: با توجه به اینکه سنین نوجوانی برای هر فرد از مهم‌ترین دوران زندگی برای شکل گرفتن شخصیتش محسوب می‌شود در اصل این اقدامات افراد را به سوی ارتباط موثر با دیگران و چگونگی صحیح تشکیل خانواده در آینده سوق می‌دهد.

این روانشناس با بیان اینکه موضوع نشاط اجتماعی باید جدی‌تر گرفته شود، تصریح می‌کند: در مقایسه با دیگر کشورهای دنیا ایران رتبه مناسبی را در میزان نشاط و شادمانی اجتماعی ندارد و مقوله نشاط اجتماعی باید جدی‌تر گرفته شود و راهکارهای مطلوبی برای آن اتخاذ شود. او می‌گوید: امیدواریم با مطالعات انجام‌شده جوانان با روحیه بهتر با مشکلات مواجه شوند. بیرشک تاکید می‌کند: با توجه به اینکه در این مطالعه جامعه آماری دختران نوجوان هستند باید در برخورد با این افراد ظرافت‌های لازم لحاظ شود.

رئیس هیات‌مدیره انجمن روانشناسی ایران درباره اجرای طرح آسیب‌شناسی روح و روان دختران دانش‌آموز می‌گوید: باید سوال‌های مناسبی از دختران نوجوان پرسیده شود تا به این ترتیب دغدغه‌ها، شادی‌ها، اندوه و امیدواری آنها به روشنی مشخص شود و در گام نخست باید بتوان وضعیت موجود و اولویت‌های را شناسایی کرد. شیوا دولت‌آبادی می‌افزاید: این امر منوط به پرسیدن سوال‌های درست و کلیدی است تا با نگاه کارشناسانه بتوان مشکلات را ارزیابی کرد.

به گفته او با کسب اطلاعات مناسب و نگاه درست به وضعیت روحی و روانی دختران نوجوان در این سن و سال می‌توان به نتایج این پژوهش امیدوار بود. دولت‌آبادی تاکید می‌کند: امیدواریم به این ترتیب بتوان مشکلات را شناسایی و جلوی پیشرفت آن را گرفت. او تصریح می‌کند: برای کسب نتایج بهتر در این تحقیق باید آداب رسوم و سنت هر یک از استان‌ها لحاظ شود و با این بینش و پس زمینه فکری هر یک از دانش‌آموزان را مورد ارزیابی قرار داد.این روانشناس با بیان این بیت از پروین اعتصامی که «دختر امروز مادر فرداست/ زمادراست بزرگی پسران» می‌گوید:‌ زن حساس‌تر و عاطفی‌تر از مرد آفریده شده است و وقتی مجبور می‌شود دوشادوش مرد برای تامین مایحتاج زندگی و ازدواج و اشتغال کار کند، فشار اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، روحی و روانی شوهر و فرزندان را در خانه و در جامعه تحمل کند، بیشتر در معرض افسردگی قرار می‌گیرد. او می‌گوید: در برخی مناطق از کشور به‌دلیل رفتارهای بد خانواده و سنت‌های نادرست، برخورد مناسبی با زنان نمی‌شود و میزان افسردگی زنان در این مناطق بیشتر است اما این موضوع در شهرها حتی شهرهای توسعه‌یافته نیز دیده می‌شود.

آرمان