اگر اصرار داریم که جوانان از سنت‌های غلط مرسوم مثل مهریه‌ها و جهیزیه‌های سنگین و اصرار بر لباس‌ها و سالن‌های مجلل و باشکوه و... کوتاه بیایند تا سراغ اصل موضوع یعنی زندگی مشترک بروند، باید در مورد بسیاری از موضوعات فرهنگی که گاه حتی به‌عنوان موانع هم شناخته می‌شوند هم تجدیدنظر صورت گیرد. بسیاری از روش‌ها برای معرفی و آشنایی یا مراحل بعدی در آشنایی جوانان و خانواده‌ها مربوط به دوره‌ای در گذشته است که شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه نیز فرق‌های اساسی داشت.

 روزنامه شرق در ادامه نوشت: مقام معظم رهبری در آخرین اظهارنظر رسمی خود که به موضوعات مرتبط با جوانان و ازدواج آنان اختصاص داشت، تأکید داشتند که موانع «فرهنگی»، بخش قابل‌توجهی از مشکلات پیش‌روی ازدواج را به خود اختصاص داده است و جوانان، خانواده‌ها و مسئولان مربوطه باید در جهت رفع این موانع تلاش کنند. ایشان فرمودند: «بعضى از تصورات و سنت‌هاى غلط در مورد ازدواج وجود دارد که اینها دست‌‌وپاگیر است، مانع از رواج ازدواج جوان‌هاست؛ این سنت‌ها را باید عملا نقض کرد. شما که جوانید، مطالبه‌‌گرید، پرنشاطید، پیشنهادکننده‌ نقض خیلى از عادت‌ها و سنت‌ها هستید؛ به نظر من این سنت‌هاى غلطى را هم که در زمینه ازدواج وجود دارد، بایستى شماها نقض کنید».

از حدود چهارسال قبل برنامه‌ای تحت عنوان «آیینه خانه» روزهای سه‌شنبه ساعت ١٩ از شبکه دو به صورت زنده پخش می‌شود که محور آن سبک زندگی است. حجت‌الاسلام شهاب مرادی، استاد دانشگاهی است که سال‌هاست از طریق کلاس‌های مشاوره و حضور در تلویزیون و تعامل با مردم موضوع خانواده و سبک زندگی را محور پیگیری‌هایش قرار داده است. برنامه «آیینه خانه» که با تلاش او تهیه شده و خود نیز در آن حضور دارد، تاکنون بیش از ٨٠ قسمت پخش شده و موضوعات مهمی مرتبط با خانواده و همسرگزینی مورد بررسی و سؤال و جواب از طریق مخاطبان قرار گرفته است. این برنامه برعکس بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی که مرتبط با موضوع خانواده و ازدواج است، مخاطبان خود را، مخاطبانی فعال و مسئول و پاسخ‌گو فرض کرده و به‌همین‌دلیل راه تعامل مستقیم را هم باز گذاشته است. به‌این‌ترتیب مردم در هر یک از برنامه‌ها در پاسخ به هر یک از سؤال‌های این برنامه تلویزیونی واکنش نشان داده و پاسخ‌ها و صحبت‌های آنها در سؤال مطرح شده اثر دارد و دست‌اندرکاران برنامه می‌توانند نتایج سؤال را به مخاطبان برنامه اعلام کنند و در نهایت از بحث مطرح‌شده یک نتیجه مناسب دریافت کنند.

مرادی در این مورد گفت: در این برنامه موضوعات مختلفی از جمله وسواس، احساس گناه، توبه، دلایل مختلف برای طلاق و اختلاف‌های زن و شوهری و... مورد بررسی و سؤال و جواب قرار گرفته است. در آخرین سؤال این برنامه از مخاطبان پرسیده شد که در فرایند انتخاب همسر برای فرزندان پس از خواستگاری، اولویت را به کدام مورد «تحقیق» یا «گفت‌وگوی رسمی و جدی» دختر و پسر می‌دهید؟

وی در ادامه افزود: بر اساس آماری که از مخاطبان این برنامه و این سؤال به دست آمده، بیش از ١٠ هزار نفر به این سؤال پاسخ داده‌‌اند که از این میان ٧٩,٢١ درصد مخاطبان گزینه «تحقیق» و مابقی گزینه گفت‌وگو را اعلام کرده‌اند.

مرادی معتقد است این رقم نشان می‌دهد بخش عمده‌ای از خانواده‌ها به انتخاب فرزندانشان اعتماد ندارند. وی در توضیح آن می‌گوید: می‌توان گفت والدین به تربیت خود در مورد فرزندشان اعتماد ندارند و نگران هستند در جریان گفت‌وگو، فرزندشان درگیر مسائل عاطفی و احساسی یا اشتباه در ارزیابی ظاهر افراد شود.

مرادی می‌گوید عمده والدین می‌خواهند فرزندانشان هر چه زودتر سرو سامان بگیرند و باور عموم بر این است که «پسران برای اینکه مرد و اهل شوند باید زن بگیرند» و «اگر از سن ازدواج دختران بگذرد، ممکن است فرصت‌های خوب را از دست بدهند»؛ به‌همین‌دلیل والدین به دنبال استفاده از فرصت‌های به وجودآمده هستند و نگرانند تا نکند فرزندانشان این فرصت‌ها را از دست بدهند و یا دختر و پسرشان در تعامل و گفت‌وگو با فرد متقابل دچار لغزش شوند.

وی تأکید کرد: درعین‌حال ممکن است والدین به این باور داشته باشند که انتخاب آنها برای فرزندشان کفایت می‌کند و نیازی به انتخاب فرزند نیست. این وضعیت به‌این‌دلیل ممکن است پیش بیاید که بیشتر والدین اعتمادی به تربیت خود ندارند و به‌همین‌دلیل مضطرب هستند و درست به‌همین‌دلیل جلوی ارتباط دختر و پسر را با هم می‌گیرند.

وی با بیان اینکه مهم‌ترین رکن در ازدواج، رسیدن به آرامش است، گفت: بسیاری از خانواده‌ها و جوانان در ابتدا به دنبال عشق می‌روند و به علائم هشداردهنده توجه نمی‌کنند. از سوی دیگر بسیاری از جوانان هم تنها به دنبال اصل ازدواج هستند و می‌خواهند زودتر از این مرحله عبور کنند و در این اتفاق به دنبال رعایت صلاحدیدها و توصیه‌ها نیستند. به نوعی می‌توان گفت اشتباهات فرهنگی حتی در نسل جدید بر مسئله ازدواج سایه افکنده و هنوز هم تأثیر زیادی بر موفقیت یا عدم موفقیت آن دارد.

وی با اشاره به اینکه ٤٨ درصد طلاق‌ها در پنج سال اول رخ می‌دهد، گفت: این آمار نشان‌دهنده آن است که جوانان در ازدواج خود انتخاب‌های نادرست داشته‌‌اند و بعد از زمان کوتاهی این‌طور خود را نشان می‌دهد و فکر می‌کنند با طلاق مشکل را حل کرده‌اند.

مرادی افزود: این برنامه تلاشی برای تصحیح ملاحظات و ملاک‌های جوانان و خانواده‌ها در انتخاب همسر است و خوشبختانه مخاطبان خاص خود را هم دارد. جامعه نسبت به این مشورت‌ها حساس و شنوا است و ما با استفاده از پیام‌ها و تماس‌های مخاطبان بازخوردهای خوبی را از مردم می‌گیریم و بر اساس آن می‌توانیم تصمیم‌گیری داشته باشیم.

وی گفت: در این برنامه موضوع در هر هفته رها نمی‌شود و در صورتی که با ابعاد جدیدی از واکنش‌ها و پاسخ‌ها مواجه شویم، روند سؤال‌کردن و پاسخ‌دادن به مردم را ادامه می‌دهیم. به‌عنوان نمونه در مورد همین سؤال آخر که اولویت «تحقیق» یا «گفت‌وگوی رسمی و جدی» دختر و پسر پس از مراسم خواستگاری مورد سؤال قرار گرفته بود، نتیجه مورد ارزیابی قرار گرفت و مرجع سؤال دیگری شد. در سؤال بعدی از مخاطبان برنامه سؤال شده است که به‌نظر شما نگرانی اصلی اغلب والدین از «چند جلسه گفت‌وگوی فرزندشان» در فرایند انتخاب همسر كدام گزینه از گزینه‌های ایجاد وابستگی عاطفی/حرف مردم/ رعایت‌نشدن حدود شرعی یا اعتماد بیشتر به تشخیص و انتخاب خودشان است؟