اسماعیل مهرتاش و موسیقی تئاتر

شروع موضوع توسط Nazanin ‏20/10/15 در انجمن موسیقی

  1. Nazanin

    Nazanin Moderator عضو کادر مدیریت

    ارسال ها:
    16,244
    تشکر شده:
    60
    امتیاز دستاورد:
    38
    d606ee3221d84393658a7548705ef90b.jpg


    هوشنگ فراهانی، نوازنده تار و سه تار در این باره گفت: آلبوم" پنج تصنیف اسماعیل مهرتاش" از سوی انتشارات ماهور منتشر شد که این اثر موسیقایی به تصانیفی از اسماعیل مهرتاش اختصاص دارد.

    این نوازنده در ادامه بیان کرد: عنوان این آلبوم "پنج تصنیف از تصانیف اسماعیل مهرتاش" است که قطعات آن در آواز دشتی و بیات اصفهان است، همچنین نام بعضی از قطعات آن صیاد، دلبر عیار و.... است.

    هوشنگ فراهانی در ادامه درباره اعضا و نوازندگان این گروه گفت: در این آلبوم علیرضا جواهری (سنتور/تنبک)، سینا جهان آبادی (کمانچه)، افشین خلج (دف) و... از اعضا و نوازندگان این گروه هستند، همچنین من به عنوان نوازنده تار و سه تار با این گروه همکاری می کنم.



    شرح زندگی و فعالیت های هنری استاد اسماعیل مهرتاش

    اسماعیل مهرتاش ‌در سال 1283 در تهران به دنیا آمد و تحصیلات خود را در دارالفنون به پایان رسانید. در سال 1298 در حالى كه بیش از پانزده سال نداشت گروهى تشكیل داد كه مركب از سى و پنج تن از بچه‏هاى محل و شاگردان مدرسه‏ى دارالفنون بودند و به اتفاق این عده به برپا كردن كنسرت به طور گردشی آن هم به صورت هفته‏اى دو بار و هر بار منزل یكى از افراد گروه پرداخت.

    ضمن آن چون نمایشنامه‏هاى كمدى ایران را دیده بود علاقه‏مند شد كه به اجراى برنامه‏هاى تئاترى بپردازد. به همین خاطر با اعضاى گروه به تمرین پرداخت و در ایوان منازل با نصب پارچه‏هاى رنگین به عنوان دكور و پرده به اتفاق دوستان دیگرش به اجراى كنسرت و تئاتر مشغول شد.

    كم‏كم به اتفاق اعضاى گروه خصوصا سید كاظم شهیدى به فكر ایجاد جامعه‏ى باربد افتاد. نمایش‏هایى كه تا پیش از ایجاد كلوپ و جامعه‏ى باربد در منازل اجرا كرده بودند عبارتند از : «بچه سه قلو»، «دو ارباب و نوكر»، «ابهت‏الممالك»، «انوشیروان عادل»، «دكتر ریاضى‏دان»، «ابوالفوارس»، «قباد و مزدك»، «میرزا مراد»، «مشهدى عباد».

    این نمایش‏ها بین سالهاى 1298 تا 1303 در ایوان منازل اجرا شد و اكثرا تقلیدى بود از نمایش‏نامه‏هایى كه كمدىن های ایران یا ارامنه روى صحنه مى‏آوردند.

    از سال 1303 مهرتاش درصد برآمد نظم و ترتیبى به گروه خود بدهد و كلوپى تأسیس كرد. تا سال 1305 یعنى سال نضج گرفتن جامعه‏ى باربد فقط چند نمایشنامه‏ى موسیقى‏دار روى صحنه آورد.

    اسماعیل مهرتاش، حدود 450 آهنگ مختلف براى نمایش‏ها و پیش‏پرده‏ها و استفاده از آنها براى اعیاد و مناسبت‏هاى مختلف مذهبى و غیره ساخت كه براى صفحه شدن آنها، چند سفر به بغداد و قاهره نیز نمود.

    جامعه‏ى باربد طى سال‏هاى 1305 تا 1318 در خیابان فردوسى مستقر بود. در این مكان به علت نداشتن سالن نمایش، مهرتاش برنامه‏هاى خود را در سالن‏هاى مختلف مثل سالن گراند هتل در لاله‏زار، (محل فعلى تماشاخانه‏ى دهقان) و سالن نكویى (محل فعلى سینما هما) و سالن زرتشتیان و سالن حاج مفتح‏الملك در حسن‏آباد ، ماهى یك شب براى اعضاى كلوپ و گاهى اوقات براى عموم اجرا می کرد.

    جامعه باربد از سال 1318 تا 1321 یك دوره‏ى فترت را گذارند. طى این سه سال جامعه‏ى مذكور هیچ برنامه‏اى اجرا نكرد. تا این كه در سال 1321 محلى را در خیابان سعدى جنوبى اجاره كرد و فعالیت خود را گسترده‏تر ساخت. جامعه‏ى باربد تا سال 1325 به صورت شركت سهامى اداره مى‏شد. اما چون این شركت گرفتار زیان مالی شد هنرپیشگان سهام خود را به مبلغ سیصد و چهل تومان به خود مهرتاش پس دادند و مهرتاش یگانه صاحب جامعه‏ى باربد شد.

    در سال 1321 در همین مكان كلاس تئاتر ایجاد كرد كه دوره‏ى آن دو سال بود و در این كلاس رفیع حالتى دكلاماسیون، على دریابیگى تئاتر، مهرتاش موسیقى، ناظرزاده‏ كرمانى ادبیات، خان ملك ساسانى تاریخ تئاتر و محسن سهیلى نقاشى و چهره‏پردازى تدریس مى‏كردند. این كلاس هشت دوره‏ى دو ساله یعنى تا مدت‏ها بعد از آمدن مهرتاش و گروهش به محل فعلى جامعه‏ى باربد ادامه داشت.

    در سال 1325 جامعه‏ى باربد به خیابان لاله‏زار كوچه‏ى باربد (محل فعلى سینما شهرزاد) آمد و از این تاریخ على‏اصغر ازهدى به این جامعه پیوست و به اجراى برنامه‏هاى دائمى در این محل اقدام كرد. نمایش‏ها مانند سابق یك شب براى اعضاى كلوپ و بقیه‏ى شب‏ها براى عموم بود.

    كلاس‏ها در این مكان نیز دایر بود و تدریس تئاتر ادامه داشت. تا سال 1328 جامعه‏ى باربد در همین محل به اجراى برنامه و سایر فعالیت‏هاى خود مى‏پرداخت. از سال 1328 جامعه‏ى باربد به ابتداى خیابان لاله‏زار آمد. پس از این جامعه‏ى باربد دیگر از اعضاى كلوپ دعوتى به عمل نیاورد و خود به خود كلوپ از هم پاشیده شد. كلاس تئاتر نیز دیرى نپایید و تعطیل گردید.

    اسماعیل مهرتاش، حدود 450 آهنگ مختلف براى نمایش‏ها و پیش‏پرده‏ها و استفاده از آنها براى اعیاد و مناسبت‏هاى مختلف مذهبى و غیره ساخت كه براى صفحه شدن آنها، چند سفر به بغداد و قاهره نیز داشت.

    مهرتاش در سال 1359 دار فانی را وداع گفت. از او آثار فراوانی برجای مانده است،اما از جمله شاگردانی که سخت مسیر کاری و دلبستگی‌های آن زنده‌یاد در حوزه موسیقی را پی‌گرفته است،محمد منتشری است که علاوه بر انتشار مجموعه‌تصانیف تهران قدیم ردیف آوازی به روایت مهرتاش را هم آماده انتشار کرده است.