قالی مشهد

شروع موضوع توسط Nazanin ‏20/10/15 در انجمن تزیینات

  1. Nazanin

    Nazanin Moderator عضو کادر مدیریت

    ارسال ها:
    16,244
    تشکر شده:
    60
    امتیاز دستاورد:
    38
    شهر مقدس مشهد با وجود مرقد مطهر امام هشتم شیعیان در آن و زائران بی شمارش و همچنین موقعیت خاص جغرافیائی، مركز مهم معاملات فرش در ناحیه شرقی ایران است كه در آن فرش های بافنده های شهری و روستائی خراسان، دست بافت های بلوچ ها، قالیچه ها و قالی های تركمنی و حتی فرش های افغانی مورد معامله قرار می گیرند.





    32f1ccb28fa4e945c40f42c13e11f0d9.jpg


    در موزه حضرت رضا علیه السلام تعدادی فرش گران بها و نفیس یافت می شود كه پاره ای از آنها با دارا بودن نام اهدا كننده و سال بافت از بهترین مشخصه ها برای شناسایی فرش های ایران هستند.

    قالی بافت های مشهدی كه تعداد آنها را متجاوز از بیست و دو هزار نفر تخمین می زنند بیشتر فرش های خود را دراندازه های ازشش متری به بالا تا حدودی عریض و شبه مربع و غالباً 5/2—3 متری و 4—3 متری با رنگ های قرمز می بافند. آن ها بنا بر عادت بطور معمول سه نخ پود (دو نخ و یك نخ كلفت) را از میان تارهای فرش های خود می گذرانند.

    در مشهد با اقتباس از طرح های كرمان نیز فرش هائی بافته می شود. در طرح های لچك و ترنج خراسان لچك ها اكثر در كنار حاشیه به یكدیگر نزدیك می شوند كه طراحان نقش قالی آن را با اصطلاح طرح سلسله ای و یا طُره ای می نامند. در مشهد طرح های تصویری با نقش های انسان و حیوان نیز بافته می شود. در مشهد برای پرداخت اجرت بافنده ها واحدی به نام

    «مُقات » را كه معادل 12000 گره است به كار می برند.

    قائن
    در شهر قدیمی قائن فرشهای بادوام و متراكم و زیبائی درسبك طرح های گردان گلدار با نقشه های هراتی، بُته ای با پشم های نرم و درخشانی كه از گوسفندان تربت حیدر و تربت جام به دست می آیند بافته می شوند. یكی از مشخصه ها وامتیازات فرش های قائن رنگ های جالب و زنده آنها است رنگ هائی كه اغلب از مواد و عناصر رنگدار طبیعی مانند زعفران، اِسَپَرك، قرمز دانه و روناس استخراج شده و توسط رنگرزان ماهری كه در كار رنگرزی با این رنگها تجربه اجدادی و چند صد ساله دارند با ظرافت و مهارت بر روی الیاف این فرش ها آورده می شود.

    یكی از مشخصه ها و امتیازات فرش های قائن رنگ های جالب و زنده آنها است رنگ هائی كه اغلب از مواد و عناصر رنگدار طبیعی مانند زعفران، اِسَپَرك، قرمز دانه و روناس استخراج شده و توسط رنگرزان ماهری كه در كار رنگرزی با این رنگها تجربه اجدادی و چند صد ساله دارند با ظرافت و مهارت بر روی الیاف این فرش ها آورده می شود

    بیرجند
    بیرجند یكی دیگر از مراكز مهم فرش بافی خراسان است. در این شهر پیش از جنگ جهانی دوم قالی بافی رونق بیشتری داشت و تعداد زیادی كارگاه قالی بافی در آن در حال فعالیت بود. ولی بعد ازجنگ دستگاههای بافندگی آن بسیار محدود شد ضمن آن كه كیفیت بافت آن نیز اندكی تنزل كرد ولی با وجود این هنوز هم فرش های بیرجند در میان بافت های خراسان از بهترین ها هستند. طرح معروفی كه مورد اقبال بافنده بیرجندی است طرح ماهی درهم است. نقش های این طرح به طور معمول درزمینه های روشن بافته می شوند. بافت فرش هائی با طرح های لچک و ترنج در زمینه بسیار پر گل و قرمز رنگ و هم چنین بُته ای سر تاسری نیز در این ناحیه معمول است.
    d36d44d5e47f64a6e88c519315537181.jpg



    مود

    در جنوب بیرجند در دهكده ای به نام مود فرش هائی با گره فارسی در روی تار و پود پنبه ای در همه اندازه ها از پادری گرفته تا ذرع و نیم و دو ذرعی و مربع های كوچك و بزرگ و شبه چهار گوشه هائی به اندازه های 5/2أ—2 و هم چنین فرش های بزرگ تر بافته می شوند.

    بافند ه های خوش سلیقه این محل با به كار بردن مقدار كمی بردن مقدار كمی ابریشم سفید و یا فیروزه ای در پیرامون نقش های طرح به فرش های خود حالت برجسته و خوش آیندی می دهند. طرح دلخواه آنان نیز طرح ماهی درهم و یا هراتی است كه مكرر بر روی فرش های خود می آورند.

    بافنده های مود و هم چنین بیرجند در بسیاری از مواقع فرش های خود را مزین به ترنج مدور شانزده گوشه ای می كنند و بدین گونه طرح فرش را از حالت یكنواختی از تكرار نقش ماهی به وجود آمده بیرون می آورند. از دیگرطرح های مورد علاقه بافنده های این ناحیه طرح خشتی بختیاری می باشد. رنگرزان این ناحیه رغبت زیادی به كاربرد رنگ های سفید عاجی، قرمز سوخته، آبی روشن، سرمه ای، خردلی و قهوه ای دارند.

    درُخش
    یكی از بهترین و اصیل ترین فرش های خراسان در دهكده ای به نام درخش واقع در نواحی جنوبی این استان بافته می شود. تولید اندك آن چه در گذشته و چه در زمان حاضر در بازارهای داخل و خارج هواخواهان زیادی داشته است.

    برخی از فرش های قدیمی آن با نقشه های اصیل و باشكوهی آن چنان كه در بافت های كردستان دیده ایم با نقش بُته ای سرتاسری بافته شده اند. این بته های دوقلو كه در جرگه نقاشان نقش قالی به نام بُته مادر بچه شهرت دارند در ردیف های موازی تمامی سطح فرش را مستور نموده اند. همین بته ها پهلو به پهلو به صورت دانه های تسبیح چهار گوشه قالی را یك دور كامل زده و حاشیه را می سازند. در این قبیل فرش های اصولاً بین حاشیه و زمینه ازنظر شكل و رنگ اختلاف چندانی وجود ندارد و فرش به صورت یك تكه پارچه ترمه ای به نظر می رسد. رنگ های مسلط درفرش های درخش، قرمز، سرمه ای و سبز مغز پسته ای روشن و نارنجی است.