علی رغم اینکه این سنت بسیار زیباست و نوید دهنده آغازفصلی جدید  در طبیعت است، اما گاه مشاهده می شود که هم والدین در این زمینه افراط می کنند و هم فرزندان خانواده به مرور پر توقع پرورش می یابند. در برخی از خانواده ها فرزندان آن قدر پر توقع و بی ملاحظه پرورش می یابند که فراموش می کنند اعضای دیگر خانواده نیز نیازهایی دارند و تنها به دنبال تامین خواسته های خود و خودخواهی بی حد و حصرشان هستند. درست است که امروزه تاکید بسیاری بر توجه هر چه بیشتر به فرزندان خانواده می شود؛ اما هیچ یک از متخصصان و کارشناسان در این زمینه معتقد به این مطلب نیستند که آن قدر نیازهای فرزندان خود را در نظر بگیرید که خودتان فراموش شوید. گاه مشاهده می شود که چند عید نوروز می آید و می رود اما هیچ یک از والدین(نه پدر و نه مادر) به خاطر تامین خواسته های فرزندانشان نمی توانند هیچ توجهی به ظاهر و مایحتاج خود داشته باشند و تمام درآمد ماهیانه و پاداش و عیدی آخر سال صرف فرزندان بی ملاحظه می گردد.  این نحوه برخورد نه تنها در تربیت فرزندان تاثیر مطلوبی ندارد بلکه آنها را بسیار خودخواه پرورش داده و باعث می گردد که فرزندان ما هیچگاه نیاموزند که حد خود را حفظ کرده و علاوه بر خواسته های خود، بر نیازهای اطرافیان هم توجه داشته باشند. به این مطلب توجه داشته باشید که نوجوان و جوان امروز، کودک گذشته است. ویژگیهای رفتاری و اخلاقی که وی از خود نشان می دهد حاکی از نوع رفتار و تربیتی است که در دوران کودکی و حتی در حال حاضر (نوجوان) دریافت می کند. والدین نخستین افرادی هستند که شخصیت فرزندان را پایه ریزی می کنند و بنیانگذار معیارهای شناختی و فکری و ارزشهای او هستند.

با کمال تأسف بسیاری از والدین به علت علاقه افراطی به فرزندان، عدم آگاهی لازم نسبت به موازین تربیتی، جبران کردن بخشی از کاستیهای خود (مانند والدینی که به علت مشغله کاری زیاد زمان کمتری را صرف فرزندان خود می کنند) و یا کمبودهایی که خود والدین در دوران کودکی و نوجوانی داشته اند، امکانات و تجهیزات فراوانی را در اختیار فرزندان خود قرار می دهند. این دسته از والدین حاضرند از نیازها و خواسته های فردی خود گذشته و در عوض امکانات مادی فراوانی را برای کودک یا نوجوان خود فراهم آورند. اتاقهایی پر از اسباب بازی های رنگارنگ برای کودکان، فراهم آوردن انواع و اقسام لباسهای متنوع برای آنها، انواع بازیهای کامپیوتری، تلفن همراه، پول توجیبی زیاد به نوجوانان، پرداخت هزینه های هنگفت کلاسهای ورزشی، تفریحی، آموزشی و... برای نوجوانان، تأمین و پرداخت قبضهای نجومی تلفن همراه نوجوانان و... همه از اشتباهات تربیتی است که در حال حاضر در رفتارهای بسیاری از والدین مشاهده می کنیم.

از آنجایی که در حال حاضر تعداد فرزندان خانواده بسیار کم شده است (حداکثر 2 تا) و از طرف دیگر در بیشتر خانواده ها هم مادر و هم پدر مشغول به کار هستند و هر یک درآمد مستقلی دارند، این تصور هم در ذهن والدین و هم در ذهن فرزندان شکل گرفته که بیشتر درآمد خانواده باید صرف فرزندان گردد.

در بسیاری از خانواده ها این تصور هم در ذهن والدین و هم در ذهن فرزندان شکل گرفته که بیشتر درآمد کسب شده، باید صرف فرزندان گردد.

درست است که یکی ازابتدایی ترین مسئولیتهای والدین در قبال فرزندان، تأمین مایحتاج زندگی آنهاست؛ اما باید توجه داشت که این مسئولیت تا کجا ادامه پیدا می کند؟ آیا بخاطر این مسئولیت والدین ناچارند هر آنچه را که فرزندان از آنان طلب می کنند، حتی در صورت نداشتن امکانات مالی لازم، برای آنها مهیا سازند؟ مسلماً پاسخ این سئوال منفی است.

لذا این نحوه برخورد با نوجوانان و حتی کودکان، این توهم را در آنان شکل می دهد که «من هر چه اراده کردم باید مهیا شود» و اصلا به این مساله توجه نداشته باشند که کسب درآمد کاری بس دشوار و سخت است و از طرف دیگر باعث می شود والدین به علت هزینه های سرسام آور فرزندان، نتوانند توجهی به نیازها و خواسته های خود داشته باشند و همین مساله تاثیر بسیار نامطلوب و منفی بر تربیت نوجوانان خواهد گذاشت. نوجوان امروز، جوان فرداست. کسی است که با بزرگ تر شدن وی، مشکلات و هزینه های زندگی اش نیز افزایش می یابد. اگر شما والدین گرامی در حال حاضر که فرزندتان کودک یا نوجوان است، همه امکانات را در اختیار او قرار دهید، به این مساله توجه کرده اید که در آینده که وی به مرحله جوانی می رسد، چگونه می خواهید هزینه های سنگین تر زندگی وی را پرداخت کنید؟ اینجاست که به نظر می رسد، لازم است والدین از همان سنین کودکی و نوجوانی و حتی از همین خریدهای شب عید شروع کرده و ارزش و اهمیت پول و مدیریت مالی را به فرزندان خود آموزش دهند تا در آینده با شرایطی مواجه نگردند که امکان وتوانایی پاسخگویی به آن را نداشته باشند.

سالهای نوجوانی، بهترین دوران برای آموزش این مفاهیم و ارزشهاست. چرا که فرزند ما، دیگر کودک نیست تا مفهوم گفتار و رفتار ما را به درستی درک نکند و از طرف دیگر این دوران فاصله چندانی با مرحله جوانی (که زمان ورود فرد به دنیای بزرگسالان است) ندارد. بنابراین، این مرحله از زندگی بهترین فرصت برای آموزش دادن نحوه خرج کردن پول به نوجوانان است سنین نوجوانی دوره ای است که افراد تمایل به تصمیم گیری مستقلانه دارند و بنابراین نیاز است که آنان درک کنند پدر و مادر خدمتکار یا دستگاه خودپرداز پول نیستند. آنها باید بفهمند که والدین برای تامین معاش زندگی مجبورند به سختی کار کنند پس فرزندان باید در خرج کردن این درآمد، دقت لازم را داشته باشند. لذا به توصیه های زیر توجه داشته باشید تا بتوانید به نوجوانتان آموزش دهید که پول دارای ارزش است و نباید بی دقت و بدون برنامه ریزی خرج شود:

همانطور که شما در هر ماه برای درآمد خود برنامه ریزی مشخصی دارید ، این بودجه بندی و برنامه ریزی را به نوجوانتان نیز  بیاموزید.

شرایطی را فراهم آورید که نوجوانتان در قبال کارهایی که انجام می دهد، از شما پول دریافت کند یعنی در ازای کار،

دستمزد از شما بگیرد. ولی به این نکته توجه داشته باشید که منظور ما این نیست که فرزند شما در قبال انجام وظایفی که بر عهده دارد، پول دریافت کند، بلکه در ازای کارهای اضافه و یا شرایطی که اصلا بر عهده او نیست، در ازای کاری که انجام می دهد، درآمد کسب کند. مثلاً اگر پدربزرگ و مادربزرگ فرزندتان، برای خانه تکانی عید و رنگ کردن در و پنجره ها، نیازمند فردی هستند که این امور را انجام دهد، فرزند نوجوان شما می تواند این مسئولیت را بر عهده گرفته و در ازای آن دستمزد دریافت کند. هدف ما از طرح این روش آن است که نوجوانان بیاموزند که در ازای کار و تلاش است که پول به دست می آید و تا زمانی که افراد زحمت نکشند چیزی بدست نمی آورند. به این ترتیب نوجوان شما بیشتر ارزش پول را درک کرده و متوجه می شود که به دست آوردن پول و کسب درآمد، کاری دشوار است.

به ازای برخی کارهایی که برای نوجوانتان انجام می دهید، از حق ماهیانه او کم کنید. برای اینکه بیشتر متوجه این مطلب شوید مثالی می زنیم:

 مسلماً نوجوانان ما در منزل دارای یک سری وظایف مشخص هستند که این وظایف از خانواده ای به خانواده دیگر متفاوت است. مثلاً فرزند شما موظف است که اتاق خودش را مرتب نگهدارد و یا هر شب راس ساعت 9 زباله ها را بیرون بگذارد و... اگر بنا به هر دلیلی وی این وظایف محوله را انجام نداد و شما به جای او این کارها را انجام دادید، می توانید بنابر توافق های اولیه، مقداری از حق ماهیانه او را کسر کنید. با این اقدام هم مسئولیت پذیری را به فرزندتان آموخته اید و هم نوجوان شما به ارزش و اهمیت پول پی خواهد برد.

بودجه بندی کردن درآمد ماهیانه را به نوجوانتان آموزش دهید. برای مثال همانطور که شما در هر ماه برای درآمد خود برنامه ریزی مشخصی دارید (بخشی از درآمدتان صرف مایحتاج منزل، بخشی صرف نیازهای بچه ها و... می شود) به نوجوانتان نیز این بودجه بندی را بیاموزید.

مسلما هم اکنون که ایام عید نزدیک است فرزندان شما از بزرگترهای فامیل "عیدی" دریافت می کنند. بنابراین فرصت عید، زمان خوبی برای آموزش این مهارت(برنامه ریزی مالی) است. به او آموزش دهید که درصدی از  عیدی خود را پس انداز کند، درصدی را صرف تفریحات و سرگرمی خود بکند و مابقی را صرف مخارجی مانند هزینه تلفن همراه و... بنماید. از این طریق فرزند شما خواهد آموخت که اولاً همیشه باید به فکر پس انداز باشد و در ثانی خرج کردن پول نیازمند برنامه ریزی و مدیریت است.

یک الگوی مناسب برای فرزند خود باشید. پدران و مادران خواسته یا ناخواسته، اولین و اساسی ترین الگوهای تربیتی و رفتاری برای فرزندان خود به خصوص در سنین نوجوانی هستند. در دوره نوجوانی به علت شکل گیری فرآیند هویت یابی و تمایل فرزندان به همانند سازی با والدین خود، پسران تحت تأثیر رفتارهای پدر، و دختران تحت رفتارهای مادر خود قرار می گیرند. لذا اگر شما جز آن دسته والدینی هستید که در اکثر مواقع برنامه ریزی مناسبی در مورد درآمد خود ندارید و نسبت دخل و خرج تان، فاقد هماهنگی لازم است؛ لذا نباید توقع داشته باشید که فرزندتان به خوبی از عهده برنامه ریزی مالی خود برآید. برای مثال اگر شما جز آن دسته از والدینی هستید که در ایام عید بیشتر درآمد خود را تا 13 فروردین خرج کرده و مابقی ماه را به سختی با درآمد اندکتان سپری کرده و حتی کار به جایی می رسد که به سراغ عیدی بچه ها می روید، لذا باید توجه داشته باشید که این ناتوانی شما در مدیریت مسایل مالی حتما به فرزندتان سرایت خواهد کرد.

بنابراین اصلاح الگوهای مالی و نحوه پول خرج کردن را از خودتان شروع کنید تا هماهنگی لازم بین گفتار و رفتار شما برقرار شده و برای فرزند نوجوان خود نقش یک الگوی خوب را ایفا کنید.